Mụn là một vấn đề da liễu phổ biến mà nhiều người gặp phải, đặc biệt là ở độ tuổi dậy thì và những người có làn da nhạy cảm. Mặc dù mụn không phải là một căn bệnh nguy hiểm, nhưng chúng có thể ảnh hưởng lớn đến vẻ ngoài và sự tự tin của mỗi người. Việc hiểu rõ nguyên nhân gây ra mụn sẽ giúp bạn tìm ra cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả.
Dưới đây là những "thủ phạm" chính khiến mặt bạn chi chít mụn:
Mụn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ yếu tố nội tiết tố, chế độ ăn uống đến thói quen sinh hoạt hàng ngày.
Tăng tiết dầu (Sebum)
Một trong những nguyên nhân chính gây mụn là việc tuyến bã nhờn trên da sản xuất quá nhiều dầu. Khi dầu dư thừa kết hợp với bụi bẩn và tế bào chết, chúng có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, dẫn đến mụn. Mụn thường xuất hiện ở những vùng da nhiều tuyến bã nhờn như trán, mũi và cằm (vùng chữ T).
Cách khắc phục là sử dụng các sản phẩm kiểm soát dầu, như gel rửa mặt hoặc sữa rửa mặt dạng gel, và tránh dùng các sản phẩm làm sạch da có chứa cồn mạnh, vì chúng có thể làm mất cân bằng độ ẩm của da, kích thích da sản xuất thêm dầu.
Sự thay đổi hormone là một yếu tố quan trọng trong việc hình thành mụn.
Hormone thay đổi
Sự thay đổi hormone là một yếu tố quan trọng trong việc hình thành mụn, đặc biệt là trong các giai đoạn như dậy thì, chu kỳ kinh nguyệt, mang thai hoặc khi sử dụng thuốc tránh thai. Các hormone như androgen có thể kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh mẽ hơn, gây tắc nghẽn lỗ chân lông và hình thành mụn.
Để điều chỉnh tình trạng mụn do hormone, bạn có thể tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu hoặc chuyên gia để có phác đồ điều trị phù hợp. Các biện pháp can thiệp từ bên ngoài như sử dụng thuốc bôi hoặc thuốc uống có thể giúp giảm mụn do thay đổi hormone.
Chế độ ăn uống không lành mạnh
Chế độ ăn uống không hợp lý, đặc biệt là khi tiêu thụ quá nhiều thực phẩm có chỉ số glycemic cao (như đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, đường và sữa) có thể làm tăng mức độ insulin trong cơ thể, dẫn đến việc tăng sản xuất dầu và gây tắc nghẽn lỗ chân lông. Một số nghiên cứu cũng cho thấy sữa và các sản phẩm từ sữa có thể làm tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn.
Cách khắc phục là cân bằng chế độ ăn uống với nhiều rau củ, trái cây, thực phẩm giàu omega-3 và vitamin A, C. Hạn chế các thực phẩm chứa nhiều đường, dầu mỡ và sữa, để giúp giảm tình trạng mụn.
Chế độ ăn uống không lành mạnh cũng là nguyên nhân gây mụn.
Stress và căng thẳng
Căng thẳng có thể kích thích cơ thể sản xuất một loại hormone gọi là cortisol, một loại hormone gây viêm. Khi cơ thể ở trong trạng thái căng thẳng kéo dài, các tuyến bã nhờn cũng có thể hoạt động mạnh mẽ hơn, dẫn đến việc hình thành mụn. Điều này giải thích tại sao khi bạn gặp stress, mụn có thể xuất hiện nhiều hơn.
Hãy tìm cách thư giãn và giảm stress, như tập yoga, thiền, thể dục hoặc các hoạt động sở thích. Việc duy trì một thói quen sống lành mạnh sẽ giúp cải thiện tình trạng mụn.
Vệ sinh da không đúng cách
Việc không làm sạch da đúng cách hoặc sử dụng các sản phẩm dưỡng da không phù hợp cũng có thể gây mụn. Khi bụi bẩn, dầu thừa và lớp trang điểm không được tẩy trang kỹ càng, chúng sẽ bám lại trên da và tắc nghẽn lỗ chân lông. Đặc biệt, việc sử dụng mỹ phẩm chứa thành phần không phù hợp với loại da của bạn cũng có thể gây kích ứng và mụn.
Cách khắc phục là rửa mặt ít nhất hai lần một ngày bằng sữa rửa mặt phù hợp với loại da của bạn. Đặc biệt, đừng quên tẩy trang vào buổi tối để loại bỏ bụi bẩn và lớp trang điểm. Nên chọn các sản phẩm có thành phần dịu nhẹ, không gây tắc nghẽn lỗ chân lông.
Việc không làm sạch da đúng cách hoặc sử dụng các sản phẩm dưỡng da không phù hợp cũng có thể gây mụn.
Lạm dụng mỹ phẩm
Mỹ phẩm là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến da bị mụn nếu bạn chọn sản phẩm không phù hợp hoặc sử dụng quá nhiều lớp sản phẩm trên da. Các sản phẩm trang điểm dày, kem dưỡng da chứa dầu hoặc cồn có thể làm bí lỗ chân lông và gây ra mụn.
Vì thế bạn hãy chọn các sản phẩm có công thức không gây mụn (non-comedogenic). Hạn chế trang điểm dày và thường xuyên làm sạch da sau khi sử dụng mỹ phẩm.
Di truyền
Yếu tố di truyền cũng có ảnh hưởng lớn đến việc bạn có dễ bị mụn hay không. Nếu trong gia đình có người có tiền sử bị mụn, khả năng bạn mắc phải cũng sẽ cao hơn.
Mặc dù không thể thay đổi yếu tố di truyền, nhưng bạn có thể kiểm soát các yếu tố tác động khác, chẳng hạn như chế độ ăn uống, vệ sinh da và giảm căng thẳng để giảm nguy cơ mụn.
Nếu không tẩy tế bào chết thường xuyên, da sẽ không thể tự làm mới và dễ dẫn đến tình trạng mụn.
Không tẩy tế bào chết thường xuyên
Tế bào chết tích tụ trên da có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông, khiến mụn phát sinh. Nếu không tẩy tế bào chết thường xuyên, da sẽ không thể tự làm mới và dễ dẫn đến tình trạng mụn.
Cách khắc phục là sử dụng sản phẩm tẩy tế bào chết 1-2 lần mỗi tuần để loại bỏ lớp da chết, giúp làn da thông thoáng và ngăn ngừa mụn. Tuy nhiên, không nên tẩy tế bào chết quá thường xuyên vì điều này có thể làm tổn thương da.
Tác động của môi trường
Môi trường ô nhiễm, bụi bẩn và không khí bị ô nhiễm có thể gây tác động tiêu cực đến làn da, dẫn đến mụn. Khi tiếp xúc với môi trường không lành mạnh, bụi bẩn và vi khuẩn sẽ bám vào da, tắc nghẽn lỗ chân lông và gây viêm nhiễm.
Bảo vệ da khỏi ô nhiễm bằng cách sử dụng kem chống nắng và các sản phẩm bảo vệ da. Vệ sinh da hàng ngày và sử dụng các sản phẩm dưỡng da có khả năng làm sạch sâu.