Mặt trước phù điêu Kala Núi Bà - Ảnh: Bảo tàng Phú Yên
Sáng 3-1, lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Phú Yên cho hay phù điêu Kala Núi Bà vừa được công nhận là bảo vật quốc gia tại quyết định số 1712/QĐ-TTg do Phó thủ tướng Lê Thành Long ký.
Theo Bảo tàng Phú Yên, phù điêu Kala Núi Bà có niên đại thế kỷ XIV, được phát hiện vào năm 1993 trong cuộc khai quật di tích Núi Bà ở xã Hòa Phong, huyện Tây Hòa (Phú Yên).
Núi Bà cao 60m, nằm phía hữu ngạn sông Đà Rằng, tại đây có nền móng của kiến trúc Champa, bình đồ vuông, cạnh 9,5m.
Phù điêu Kala Núi Bà là tác phẩm điêu khắc đá Champa với chất liệu đá túp Riolit Đaxit, cao 60cm, đế rộng 44cm, dày 17cm, trọng lượng 105,5kg.
Từ các kết quả nghiên cứu, phù điêu Kala thuộc phong cách nghệ thuật điêu khắc Tháp Mẫm (hay còn gọi là phong cách Bình Định).
Đây là hiện vật duy nhất, thuộc phong cách Tháp Mẫm muộn, là chiếc đầu Kala cuối cùng, có niên đại muộn nhất. Đến nay chưa phát hiện được chiếc đầu Kala nào có niên đại sau thế kỷ XIV.
Điều này tạo nên giá trị độc bản của phù điêu Kala phát hiện ở Phú Yên, mang ý nghĩa đại diện cho một phong cách nghệ thuật điêu khắc Champa.
Trong nghệ thuật điêu khắc Champa, Kala là một biểu hiện của thần Shiva, đấng hủy diệt và tái tạo vũ trụ của Ấn Độ giáo.
Theo truyền thuyết, Kala là đầu của con quái vật dữ tợn đã bị thần Shiva khuất phục và trở thành một trong những biểu tượng của vị thần này.
Hình tượng Kala có sự kết hợp một số nét trong diện mạo của lân, rồng, sư tử... là một sáng tạo độc đáo trong nghệ thuật điêu khắc Champa.