Những biệt thự cổ là một phần quan trọng làm nên giá trị Đà Lạt. Trong ảnh: Cụm biệt thự Ana Mandara Villas Dalat được bảo tồn và phát triển thành điểm đến quốc tế - Ảnh: M.V.
Thành phố không chỉ có nhiệm vụ thu hút du khách mà còn cần xây dựng hình ảnh một đô thị xanh, hiện đại và đầy bản sắc, nơi du lịch và văn hóa cùng song hành để phát triển bền vững.
Ai cũng thấy phát triển du lịch xanh và công nghiệp văn hóa tại Đà Lạt là một mục tiêu đầy tiềm năng.
Song cũng đối diện với nhiều thách thức phức tạp như đô thị hóa nhanh chóng và du lịch đại trà, suy giảm đa dạng sinh học, văn hóa bản địa đứng trước nguy cơ mai một, thiếu đồng bộ trong quy hoạch và quản lý phát triển du lịch và văn hóa.
Để đạt được sự phát triển bền vững, Đà Lạt cần vượt qua những khó khăn này một cách toàn diện và bài bản hơn.
PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ảnh: NVCC
Hài hòa khai thác và bảo tồn
Để Đà Lạt thực sự trở thành biểu tượng của du lịch xanh và công nghiệp văn hóa, cần xây dựng một chiến lược phát triển tổng thể, hài hòa giữa khai thác tiềm năng và bảo tồn các giá trị cốt lõi.
Chiến lược này không chỉ định hình tương lai bền vững cho Đà Lạt mà còn góp phần nâng tầm thành phố thành một điểm đến quốc tế về du lịch và văn hóa sáng tạo.
Cần bảo vệ một cách nghiêm ngặt tài nguyên thiên nhiên để duy trì hệ sinh thái vốn là tài sản quý giá nhất của Đà Lạt.
Các rừng thông bạt ngàn, các hồ nước như Xuân Hương, Tuyền Lâm và hệ sinh thái đa dạng của Vườn quốc gia Bidoup - Núi Bà phải trở thành trọng tâm trong quy hoạch phát triển.
Bên cạnh quản lý chặt chẽ các hoạt động khai thác, các công trình hạ tầng như giao thông, khu lưu trú cần được thiết kế với tiêu chí bền vững. Cùng với đó, cần tận dụng đa dạng sinh học độc đáo như một nguồn tài nguyên giáo dục và trải nghiệm cho du khách.
Các tour du lịch khám phá thiên nhiên, quan sát động thực vật quý hiếm, hoặc trải nghiệm làm vườn tại các trang trại hữu cơ có thể tạo nên những sản phẩm du lịch độc đáo, vừa giúp du khách hiểu thêm về giá trị của thiên nhiên, vừa khơi dậy ý thức bảo vệ môi trường.
Việc phát triển các sản phẩm nông nghiệp xanh, như rau củ quả hữu cơ hay hoa tươi đặc sản Đà Lạt, không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn góp phần quảng bá thương hiệu xanh của thành phố.
Du khách cùng thưởng thức và giao lưu múa cồng chiêng với người dân tộc - Ảnh: QUANG ĐỊNH
Văn hóa địa phương là trụ cột
Văn hóa địa phương, linh hồn của Đà Lạt, cần được coi là trụ cột trong chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa.
Những giá trị truyền thống của các dân tộc bản địa như K'Ho, Chu Ru, Mạ không chỉ cần được bảo tồn mà còn cần được tái hiện và đưa vào các sản phẩm văn hóa sáng tạo.
Từ những điệu múa cồng chiêng, lễ hội truyền thống, đến nghề dệt thổ cẩm, tất cả có thể trở thành nguồn cảm hứng để phát triển các sự kiện văn hóa độc đáo, các sản phẩm lưu niệm mang bản sắc riêng.
Các lễ hội như lễ mừng lúa mới hay lễ cúng thần rừng có thể được tổ chức thành những sự kiện văn hóa đặc sắc, thu hút du khách quốc tế và tôn vinh mối quan hệ hài hòa giữa con người với thiên nhiên.
Đẩy mạnh sáng tạo
Đà Lạt nên đẩy mạnh sự sáng tạo trong lĩnh vực nghệ thuật đương đại, đặc biệt là khai thác tốt thương hiệu thành phố sáng tạo trong Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO.
Những không gian sáng tạo, trung tâm nghệ thuật, hay các triển lãm về thiên nhiên và văn hóa bản địa chính là nơi nuôi dưỡng và giới thiệu các tài năng nghệ thuật địa phương.
Điện ảnh, âm nhạc, và thời trang lấy cảm hứng từ thiên nhiên và văn hóa Đà Lạt có thể trở thành cầu nối đưa thành phố này ra thế giới.
Thành phố cũng cần khuyến khích các nghệ sĩ trẻ tham gia vào các dự án sáng tạo gắn liền với văn hóa địa phương, qua đó làm mới những giá trị truyền thống một cách tinh tế và hiện đại.
Để làm được, việc đào tạo nguồn nhân lực là một nhiệm vụ cấp thiết. Cộng đồng địa phương cần được trang bị kiến thức và kỹ năng về du lịch bền vững, quản lý tài nguyên, và phát triển sản phẩm văn hóa.
Ngoài ra cần thu hút sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học và nghệ sĩ trong và ngoài nước hiến kế để tạo nên những dự án đổi mới sáng tạo đột phá.
Đô thị hóa nhanh chóng được xem là một trong những thách thức của Đà Lạt hiện nay - Ảnh: MAI VINH
Hợp tác công - tư là chìa khóa
Việc tăng cường hợp tác công tư cũng là một yếu tố quan trọng để phát triển bền vững. Chính quyền cần tạo điều kiện thuận lợi để thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp có trách nhiệm với môi trường và văn hóa.
Các dự án hợp tác giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng cần tập trung vào việc phát triển các sản phẩm du lịch xanh, tổ chức các sự kiện văn hóa và xây dựng cơ sở hạ tầng bền vững.
Các chính sách hỗ trợ tài chính, kỹ thuật cho doanh nghiệp địa phương cần được triển khai để khuyến khích họ tham gia vào công cuộc phát triển chung.
Chiến dịch truyền thông nhấn mạnh sự khác biệt
Việc quảng bá thương hiệu "Đà Lạt xanh và văn hóa" cần được thực hiện mạnh mẽ và bài bản.
Các chiến dịch truyền thông cần nhấn mạnh vào sự khác biệt của Đà Lạt, một thành phố nơi thiên nhiên và văn hóa giao hòa tạo nên trải nghiệm độc đáo.
Công nghệ số, từ mạng xã hội đến thực tế ảo (VR), cần được tận dụng để đưa hình ảnh Đà Lạt đến gần hơn với du khách toàn cầu. Đồng thời việc tổ chức các sự kiện quốc tế tại Đà Lạt, như liên hoan nghệ thuật, hội nghị về du lịch xanh, sẽ là cơ hội để nâng cao vị thế của thành phố.
Với cách tiếp cận toàn diện, chiến lược phát triển du lịch xanh và công nghiệp văn hóa không chỉ giúp Đà Lạt giữ vững vẻ đẹp nguyên sơ, bản sắc riêng mà còn mở ra những cơ hội mới để thành phố này tỏa sáng trên bản đồ du lịch và văn hóa toàn cầu.