Chỉ mong những người bệnh không đau thêm

Được biết Nano vàng là một đề tài được dư luận quan tâm, chính vì thế, cũng đã có báo từng đề cập tới vấn đề này?

Đúng là vật liệu nano vàng được thổi phồng lên là “thần dược” chữa ung thư là một đề tài không mới, trước khi ANTV phát sóng loạt phóng sự điều tra kéo dài 6 tập vào từ 10 - 15/9/2018 thì cũng đã có báo từng đề cập tới. Tuy nhiên, có lẽ điểm khác biệt là ANTV đi đến tận cùng vấn đề. Sở dĩ nhiều báo không đi đến tận cùng là có nhiều lý do, một trong nhưng lý do chính là việc thâm nhập vào bên trong đường dây của những người nhân dân khoa học trục lợi những người bệnh đang héo mòn cả về thể xác lẫn kiệt quệ về kinh tế là hết sức khó khăn. Thực sự đây là một đường dây khép kín với những lớp lang bảo vệ, đề phòng, cảnh giác rất cao của các đối tượng.

Nhà báo Nguyễn Văn Long

Các anh mất bao nhiêu lâu thời gian để thực hiện đề tài này?

Hơn 2 năm. Đề tài được thực hiện kéo dài từ 2017 đến 2018. Chúng tôi phải theo dõi toàn bộ công đoạn từ khi đăng ký trở thành thành viên một nhóm kín trên mạng xã hội để được mua vật liệu này cho đến khi người ta uống để chữa trị và có kết quả hoặc xấu hoặc tốt. Đó là cả một quá trình với thời gian dài.

Đầu năm 2017, các phóng viên ANTV nhận được nhiều thông tin xung quanh nano vàng - một sản phẩm được quảng cáo thổi phồng trên các diễn đàn dành cho bệnh nhân ung thư tại Việt Nam. Đồng thời, chúng tôi bắt đầu tìm hiểu những hoạt động nhóm Câu lạc bộ Cuộc chiến chống ung thư giới thiệu về vật liệu nano vàng đối với bệnh nhân ung thư. Trước sự tham gia ngày một nhiều của những bệnh nhân ung thư và gia đình họ trong khi những câu hỏi về hiệu quả thực của nano vàng trong điều trị ung thư ngày càng trở nên bức xúc trong dư luận chúng tôi đã quyết tâm thực hiện cho bằng được câu trả lời. Vậy là sau chừng hơn 2 năm lần theo các đầu mối, và tìm kiếm lời giải thích của những nhà khoa học nghiên cứu về lĩnh vực này người Việt Nam đang hoạt động trên khắp thế giới để có những sở cứ khoa học thì phóng sự mới hoàn thành.

Vậy khó khăn nhất các nhà báo gặp phải khi thực hiện phóng sự này là gì?

Khó khăn trong quá trình xâm nhập đường dây - tổ chức bán nano vàng cũng khiến ê-kíp phải bàn bạc rất kỹ lưỡng. Chẳng hạn như để tiếp cận đối tượng chính của loạt phóng sự điều tra hướng đến, ekip phải nhờ người giới thiệu và mượn hồ sơ bệnh án của bệnh nhân ung thư để đối tượng này xem. Khi kiểm tra xong hồ sơ, tức là xác minh đúng người bị ung thư, đối tượng mới giới thiệu người bán nano vàng. Khi ekip đến nơi mua nano vàng thì bị đưa vào 1 phòng có rất nhiều camera theo dõi và ngồi chờ rất lâu. Sau đó, người bán mới xuất hiện, kiểm chứng thông tin và đồng ý bán nano. Tiếp đến, ê-kíp phải mượn 1 cháu bé ung thư 9 tuổi để tiếp cận đội ngũ bác sĩ chụp citi ở bệnh viện 354 có liên quan đến sự việc. Tại đây, ê-kíp cũng phải thông qua sự giới thiệu của đối tượng chính mới có thể tiếp cận được nhóm này.

Nhóm phóng viên ANTV họp và biên tập dựng hình

Ám ảnh nhất đối với nhóm phóng viên khi thực hiện phóng sự này là gì?

Thuốc rất đắt, 15 triệu một chai, mỗi một bệnh nhân dùng khoảng 3 chai. Khi phải đối mặt với việc phải điều trị cho người thân thì người ta sẵn sàng bán tất cả nhà cửa đất cát ruộng vườn những cái gì người ta có được nhưng cái sự bấu víu cuối cùng ấy thì đã không đi đến kết quả. Có những người đã ra đi trong quá trình chúng tôi thực hiện phóng sự. Sự ra đi thì có nhiều nguyên nhân, chưa hẳn đã là Nano vàng gây chết người, chẳng hạn như theo phân tích khoa học mà trong phóng sự chúng tôi đã nói, hạt Nano vàng nó không có thể tiếp cận vào trong các tế bào ung thư vì kích thước nó lớn. Nhưng mà nó đọng lại ở gan và nó gây cho người bệnh suy yếu, từ đấy dẫn đến cái chết nhanh hơn.

Anh vừa nhắc tới có những người bệnh đã ra đi trong quá trình thực hiện phóng sự, chắc chắn tác động ít nhiều đến tâm lý của nhóm phóng viên?

Thực ra cái này đúng là khó. Khó về mặt cảm xúc, tâm trạng, tình cảm vì là bản thân các thành viên trong ekip đã rất nhiều lần muốn phải phát sóng ngay, chứ để kiếm tìm cho đầy đủ chất liệu, đầy đủ chứng cớ thì sốt ruột lắm trong khi số người người mất thì vẫn tiếp tục tăng thêm. Nhưng tôi vẫn quan niệm mình không vội được, vì là làm báo chí điều tra khi mà chứng cứ yếu, khi mà kiểm chứng thông tin không hết sức thận trọng thì rất nguy hiểm. Chính vì vậy chậm một chút nhưng có thể ta sẽ giúp được nhiều hơn, bền hơn và rộng rãi hơn. Song tới giờ tôi vẫn nghỉ nhiều về nó, chúng tôi đã thực hiện phóng sự này với các nhân vật từ Bắc vào Nam, trong quá trình điều tra, một số người bệnh đầu những tập đầu của phóng sự là nhân vật còn hiện hữu trên cuộc đời này và chia sẻ với chúng tôi, cuối phóng sự họ đã là người của thế giới bên kia.

Và thành quả đã được ghi nhận bởi sự đón nhận của độc giả cũng như đạt giải A Giải thưởng báo chí quốc gia 2018…

Trên thực tế trong quá trình thực hiện ekip chưa bao giờ có ý định đưa chương trình này đi thi cả. Chúng tôi chỉ mong muốn cảnh báo mọi người không nên sử dụng những cái thứ trái phép, những thứ chưa có kiểm chứng nào cả, những thứ có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe, tính mạng của chính người bệnh. Còn đi dự thi thì lãnh đạo Cục Truyền thông Công an nhân dân vừa rất động viên, vừa hỗ trợ. Chúng tôi đi thi để tìm kiếm sự đồng thuận của các đồng nghiệp góp phần ngăn chặn các thủ đoạn, phương thức, mánh khóe rất tinh vi mà các đối tượng có thể lợi dụng để trục lợi bất chính trên sự đau yếu bệnh tật của người bệnh.