Trong nhiều tháng gần đây, Trung Quốc và Mỹ cam kết khuyến khích các trao đổi giữa hai bên trong lĩnh vực giáo dục và nhiều lĩnh vực khác - Ảnh: REUTERS
Theo báo SCMP ngày 30-3, Trung Quốc ban hành khuyến cáo đi lại với công dân đến thăm Mỹ, đề nghị công dân nước này thực hiện các biện pháp phòng ngừa và đề phòng cho "nhiều tình huống bất ngờ", như việc bị khám xét.
Hôm 29-3, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đăng tải trên Wechat cho biết nhiều sinh viên và nhân viên doanh nghiệp Trung Quốc gần đây đã bị các nhân viên thực thi pháp luật tại sân bay Mỹ "thẩm vấn và quấy rối không chính đáng".
Những người này bị lục soát điện thoại, máy tính và nhiều vật dụng hành lý khác, một số bị cấm nhập cảnh vào Mỹ.
"Bộ (Bộ Ngoại giao Trung Quốc), Đại sứ quán và các Lãnh sự quán Trung Quốc tại Mỹ đã gửi công hàm chính thức tới Mỹ. Chúng tôi nhắc nhở những ai có dự định đến Mỹ lưu ý đến những tình huống này", Bộ Ngoại giao Trung Quốc đăng tải.
Theo thống kê của truyền thông Trung Quốc, kể từ tháng 11-2023, có ít nhất 8 sinh viên Trung Quốc có giấy tờ hợp lệ bị khám xét, thẩm vấn hoặc trục xuất chỉ tính riêng tại sân bay quốc tế Washington Dulles (gần Washington D.C, Mỹ).
Theo báo China Science Daily có liên kết với Viện Khoa học Trung Quốc, một ứng viên tiến sĩ khoa học sinh học đã bị các quan chức tại sân bay Dulles thẩm vấn vào tháng 12-2023, khi cô đang cố gắng quay lại Mỹ để tiếp tục học.
Bài báo cho biết cô này đã bị khám xét và bị giam 8 giờ trong phòng thẩm vấn, rồi bị giam giữ riêng trong 12 tiếng sau đó.
Khi trở về Trung Quốc, cô này được biết có 10 sinh viên Trung Quốc cũng đã phải trải qua điều tương tự. Báo China Science Daily nói những người này bị thẩm vấn chủ yếu về học bổng của Hội đồng Học bổng Trung Quốc, và sự tham gia của họ vào việc nghiên cứu bí mật.
Vào ngày 8-3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh tố Mỹ làm gián đoạn trao đổi nhân sự giữa hai nước, vi phạm sự đồng thuận mà nguyên thủ hai quốc gia đã đạt được.
Bà Mao gọi những sự vụ này là "thực thi pháp luật có tính chính trị và phân biệt đối xử".
Theo báo SCMP, trong những tháng gần đây, Trung Quốc và Mỹ cam kết khuyến khích các trao đổi giữa hai bên trong lĩnh vực giáo dục và nhiều lĩnh vực khác.
Trong chuyến thăm đến Mỹ vào tháng 11-2023, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tuyên bố Trung Quốc sẽ mời 50.000 thanh niên Mỹ đến nước này học tập trong 5 năm tới.