Những binh sĩ Nga được cử đi tấn công các vị trí của Ukraine đến một nghĩa trang. Xung quanh họ là ngôi làng đổ nát Mykhailivka. Từ trên cao, máy bay không người lái (UAV) do thám Ukraine quan sát.
Một người lính biến mất dưới tán cây. Người khác chạy về phía một ngôi nhà nhỏ bị hư hại bởi đạn pháo. Tại trung tâm kiểm soát giám sát, thiếu tá Ukraine Oleksandr Fanagey lẩm bẩm điều gì đó.
Vài giây sau, UAV tự sát Ukraine đánh trúng một binh sĩ Nga đang chạy. Video trực tiếp cho thấy anh ta vẫn sống nhưng chân trái bị thương. Người lính lê bước về phía bãi cỏ, cố lấy ra miếng băng gạc ra từ chiếc ba lô màu xanh lá cây mang bên mình.
"Anh ta chắc chắn sẽ chết", Fanagey nói.
Binh sĩ Ukraine quan sát một lính Nga bị thương qua drone. Ảnh: Guardian
Cuối tháng trước, các đơn vị tiền tuyến của Nga đã kiểm soát một mỏ ngay bên ngoài Mykhailivka, vùng Donetsk, miền đông Ukraine. Đây là một phần trong cuộc tấn công lớn hơn do Nga phát động. Nó bắt đầu từ tháng hai với việc Nga kiểm soát thành phố chiến lược Avdeevka. Mục tiêu Nga hướng đến là mở rộng vùng kiểm soát và tiến về thành phố Pokrovsk cách đó 18 km.
Pokrovsk là căn cứ hậu cần và là trung tâm vận tải chính cho lực lượng vũ trang Ukraine. Nhiều tuyến đường bộ và đường sắt giao nhau tại đây. Nếu mất nó, Kiev sẽ phải chật vật di chuyển quân đội, lương thực cùng đạn dược đến các khu vực khác của tiền tuyến, như thành phố Toretsk đang bị bao vây nằm xa hơn về phía đông hay đến Kurakhove ở phía nam. Số phận Pokrovsk gắn liền với số phận tỉnh Donetsk.
Nguy cơ xảy ra một cuộc đối đầu khốc liệt đang ngày càng rõ ràng. Quân đội Nga cách thành phố chưa đầy 10 km. Tiếng ồn từ những quả đạn pháo liên tục bay đến và bay đi đã trở thành điều quen thuộc với các binh sĩ Ukraine. Tuần trước, chiến đấu cơ Nga đã phá hủy các cây cầu trong và xung quanh Pokrovsk, tạo tiền đề cho một cuộc tấn công trực diện.
Vị trí Pokrovsk. Đồ họa: Guardian
Một cây cầu đã bị đánh sập nối đường cao tốc T0504 với thị trấn lân cận Myrnohrad. Các kỹ sư Ukraine đang chạy đua với thời gian để xây dựng con đường thay thế.
Một quả bom khác của Nga cắt đôi cây cầu phía trên nhà ga xe lửa Pokrovsk. Nhà ga và các siêu thị, nhà hàng, ngân hàng gần đó đã đóng cửa. Pokrovsk và Myrnohrad từng là nơi sinh sống của 100.000 người. Hầu hết người dân đã rời đi, khiến một số khu vực thành phố vắng tanh. Bom đánh trúng nhiều tòa nhà trung tâm, trong đó có cả văn phòng quỹ hưu trí.
Quân đội Nga đang gây sức ép từ hai hướng. Họ đã kiểm soát thị trấn Novohrodivka khi lính Ukraine rút lui vào tuần trước. Lực lượng Nga cũng tiến công từ phía đông nam và từ Ukrainsk, nơi quân đội Ukraine thất thủ vài ngày trước. Gần đó là thị trấn Selydove do Ukraine nắm giữ.
Lực lượng Nga chịu nhiều tổn thất nhân lực khi tiến công. Ngồi trước một dãy màn hình, Fanagey, chỉ huy pháo binh của lữ đoàn 15 thuộc lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraine, phóng to những hình ảnh đẫm máu.
Có thể nhìn thấy 6 lính Nga đã chết gần một dãy mộ cũ được đánh dấu bằng những cây thánh giá gỗ màu xanh. "Cả ngôi làng là nghĩa trang dành cho họ", ông nói.
"Hai tuần qua, đà tiến của Nga gần như chững lại. Chúng tôi đã kìm chân được họ. Họ vẫn tiến công nhưng với ít tiềm năng hơn", Fanagey nói.
Thông tin của ông phần nào xác nhận tuyên bố từ Tổng tư lệnh Ukraine Oleksandr Syrskyi rằng cuộc tấn công của Nga vào Pokrovsk đã suy yếu.
Một binh sĩ Ukraine ở bên ngoài thành phố Pokrovsk hồi tháng 8. Ảnh: Reuters
Syrskyi hồi tháng 8 chỉ huy quân đội Ukraine phát động một cuộc tấn công bất ngờ vào tỉnh biên giới Kursk, miền tây Nga. Điều này đã giúp giảm bớt áp lực lên các khu vực khác ở tiền tuyến, trong đó có vùng Zaporizhzhia và Kherson lân cận. Nhưng Moskva chỉ rút "lượng nhỏ quân" khỏi khu vực Pokrovsk, Fanagey cho biết, "họ có một lực lượng khổng lồ".
Quân đội Nga đã thay đổi chiến thuật. Hiện tại, họ hiếm khi sử dụng xe bọc thép trên chiến trường tràn ngập UAV. Thay vào đó, các nhóm nhỏ từ 10 đến 15 lính đi bộ, cả ngày lẫn đêm, bằng nhiều con đường khác nhau, theo Fanagey. Nếu không bị phát hiện, họ sẽ tập hợp tại một điểm hẹn và cố gắng xâm nhập phòng tuyến Ukraine.
"Với Nga, số lượng quan trọng hơn chất lượng. Chúng tôi đã chứng kiến rất nhiều cuộc tấn công 'lấy thịt đè người'", Fanagey nói.
Hai tuần trước, Nga điều một đoàn xe cơ giới vào Mykhailivka, trong đó có một xe tăng T-72 thời Liên Xô và hai xe chiến đấu bộ binh. Lính Ukraine nổ súng ngăn chặn. Đội điều khiển xe tăng, gồm tài xế, xạ thủ và thợ máy, phải nhảy khỏi phương tiện và ẩn nấp trong bụi cây. Cuối cùng, họ thiệt mạng bởi UAV.
Quân Ukraine lái chiếc xe tăng về phòng tuyến. "Đã lâu lắm rồi chúng tôi mới lấy được một phương tiện chiến đấu còn hoạt động từ đối phương", Stanislav, cấp phó của Fanagey, cho hay.
Oleksandr Fanagey, chỉ huy pháo binh của lữ đoàn 15 thuộc lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraine. Ảnh; Guardian
Theo Stanislav, Nga vẫn có thể thành công với chiến dịch tiến công vì quân đội của họ lớn hơn nhiều. "Chúng tôi không đủ đạn dược. Cứ một quả đạn chúng tôi bắn ra, họ bắn lại 7 quả, hoặc nhiều hơn. Chúng tôi thiếu cả bộ binh", ông thừa nhận. "Tình hình khá hơn chút ít so với 6 tháng trước, nhưng tốc độ chiến đấu như thế này vẫn chưa đủ. Nga là nước lớn. Họ có tiền và tài nguyên. Họ tài trợ cho quân đội bằng dầu mỏ và khí đốt".
Trận chiến giành Pokrovsk rất có thể là đỉnh điểm trong chiến dịch của Moskva năm nay. Một thập kỷ trước, phe ly khai thân Nga tại Ukraine đã kiểm soát các thủ phủ thuộc khu vực miền đông Donetsk và Lugansk. Theo giới chuyên gia phương Tây, mục tiêu chính trị và chiến lược mà Nga hướng đến là kiểm soát toàn bộ vùng Donetsk.
Dù vậy, Stanislav vẫn tự tin rằng kiểm soát Pokrovsk không phải điều dễ dàng đối với Nga. "Chúng tôi có thể giữ được thành phố", ông nói.
Khoảng 18.000 người dân Pokrovsk đã phớt lờ lời kêu gọi sơ tán. Nếu lực lượng Nga tiến vào thành phố, họ sẽ chỉ cách ranh giới hành chính của tỉnh và con đường đến Dnipro một quãng lái xe ngắn. Từ Pokrovsk, họ có thể đe dọa chuỗi các thành phố về phía bắc như Kostiantynivka, Druzhkivka, Kramatorsk hay Sloviansk.
Vitalii Milovidov, phụ trách truyền thông của lữ đoàn 15, cho rằng phương Tây phải chịu trách nhiệm cho những bước thụt lùi của Ukraine trong năm nay, viện dẫn các hạn chế mà phương Tây đưa ra đối với việc sử dụng vũ khí tầm xa do họ cung cấp để tấn công lãnh thổ Nga.
Milovidov cho hay nếu những cuộc tấn công như vậy được phép, Ukraine có thể nhắm vào các kho vũ khí và sân bay Nga sử dụng cho chiến dịch ở miền đông Ukraine. "Điều này sẽ khiến đối phương gặp nhiều khó khăn hơn trong vấn đề hậu cần. Họ sẽ phải di chuyển mọi thứ cách xa tiền tuyến 250-300 km", ông nói. "Nếu chúng tôi được bật đèn xanh sớm hơn, tình hình quân sự của Ukraine sẽ khác. Nga sẽ không có bước tiến nào ở Pokrovsk".
Fanagey cho biết ông lạc quan rằng Ukraine vẫn có thể giành chiến thắng, bất chấp sức mạnh quân sự vượt trội của đối thủ. "Chúng tôi đã trải qua ba năm xung đột. Nếu nhận được đủ vũ khí, chiến thắng là điều hoàn toàn khả thi", ông nói.
Vũ Hoàng (Theo Guardian, AFP, RT, TASS)