Quy trình kiểm phiếu và những thách thức của bầu cử Mỹ

Bầu cử Mỹ sẽ diễn ra vào ngày 5-11, nhưng việc thông báo kết quả có thể chậm hơn vài ngày - Ảnh: NEWSWEEK

Chỉ còn chưa đầy 20 giờ đồng hồ nữa, cuộc tranh cử vào Nhà Trắng năm 2024 sẽ chính thức khép lại. Dưới đây là thông tin chi tiết về quy trình kiểm phiếu, những yếu tố có thể dẫn đến sự trì hoãn trong việc công bố kết quả, cũng như những kịch bản có thể xảy ra nếu kết quả bầu cử bị thách thức.

Việc kiểm phiếu được tiến hành như thế nào?

Theo Đài BBC, thông thường, phiếu bầu trực tiếp vào ngày bầu cử sẽ được kiểm trước, sau đó là các phiếu bầu sớm và qua thư, kế đến là các phiếu bị khiếu nại và cuối cùng là phiếu của cử tri ở nước ngoài và quân đội.

Các quan chức bầu cử địa phương sẽ xác minh, xử lý và kiểm đếm từng lá phiếu.

Việc xác minh phiếu bao gồm so sánh số lượng phiếu đã bầu với số lượng cử tri thực tế; loại bỏ, mở ra và kiểm tra từng lá phiếu xem có bị rách, vết bẩn hay hư hỏng nào không; tiến hành điều tra nếu phát hiện bất kỳ sự nghi ngờ nào.

Việc kiểm phiếu được thực hiện bằng cách đưa từng lá phiếu vào các máy quét điện tử để tính toán kết quả. Trong một số trường hợp, phiếu bầu sẽ được đếm thủ công hoặc kiểm đếm lại.

Mỗi bang đều có quy định nghiêm ngặt về việc ai có thể tham gia vào quy trình kiểm phiếu, thứ tự xử lý phiếu bầu, phần nào sẽ công khai cho công chúng và vai trò của các quan sát viên từ các đảng phái trong việc giám sát và can thiệp vào quy trình kiểm phiếu.

Người dân đi bỏ phiếu ở bang Nevada - Ảnh: AFP

Điều gì có thể khiến kết quả bầu cử bị trì hoãn?

Khoảng cách sít sao giữa hai ứng cử viên sẽ khiến các kênh truyền thông phải chờ lâu hơn trước khi đưa ra dự đoán về người thắng cuộc cuối cùng.

Ngoài ra, việc khoảng cách chênh lệch quá nhỏ cũng có thể dẫn đến yêu cầu kiểm phiếu lại hoặc đối mặt với các thách thức pháp lý từ phía các bên liên quan.

Ở bang Pennsylvania, một trong bảy bang chiến trường quan trọng nhất quyết định chiến thắng của ứng viên tranh cử, có quy định kiểm phiếu lại toàn bang tự động sẽ được tiến hành nếu chênh lệch phiếu giữa người thắng và thua là 0,5% hoặc ít hơn. 

Vào kỳ bầu cử tổng thống năm 2020, tỉ lệ phiếu bầu giữa hai ứng viên ở bang này chỉ chênh lệch khoảng 1,1%.

Các kịch bản khác có thể gây trì hoãn việc công bố kết quả bao gồm những sự cố hỗn loạn liên quan đến bầu cử, đặc biệt là tại các điểm bỏ phiếu, và các trở ngại trong việc đếm phiếu, chẳng hạn như sự cố vỡ ống nước tại một trung tâm xử lý phiếu bầu ở bang Georgia vào năm 2020.

Khi nào và bằng cách nào kết quả bầu cử được công nhận?

Khi tất cả các lá phiếu hợp lệ đã được tính và các quy trình như kiểm phiếu lại được hoàn tất, kết quả bầu cử sẽ được công nhận - đầu tiên ở các khu vực địa phương, sau đó là ở cấp bang.

Quan chức bang, thường là thống đốc, sẽ xác nhận một danh sách các đại cử tri, những người sẽ đại diện cho bang của họ trong cử tri đoàn. Những đại cử tri này sẽ họp tại bang của họ vào ngày 17-12 để bỏ phiếu và gửi kết quả về thủ đô Washington.

Ngày 6-1-2025, hai viện mới của Mỹ sẽ họp trong phiên chung để kiểm phiếu của cử tri đoàn, với phó tổng thống đương nhiệm làm chủ trì.

Năm 2020, ứng viên Đảng Cộng hòa Donald Trump không chấp nhận kết quả mình thua cuộc nên đã kêu gọi những người ủng hộ mình đến Điện Capitol khi Quốc hội họp để xác nhận chiến thắng lúc đó của ông Biden, làm nổ ra cuộc bạo loạn Đồi Capitol gây chấn động thời điểm bấy giờ.

Ngay cả khi cuộc bạo loạn đã được dập tắt và Quốc hội tiếp tục phiên họp, 147 nghị sĩ Đảng Cộng hòa đã không bỏ phiếu "phản đối" thành công nên ông Trump vẫn phải ngậm ngùi chấp nhận kết quả thua cuộc.

Kể từ đó, các cải cách luật bầu cử đã khiến việc các nhà lập pháp phản đối kết quả từ các bang trở nên khó khăn hơn.

Tuy nhiên, các nhà quan sát dự đoán rằng sẽ có những nỗ lực trì hoãn việc xác nhận kết quả bầu cử năm 2024 này ở cấp địa phương và bang. 

Ông Trump cùng liên danh của mình là JD Vance và các lãnh đạo hàng đầu Đảng Cộng hòa tại Quốc hội đã nhiều lần từ chối cam kết họ sẽ chấp nhận kết quả nếu vị cựu tổng thống thua cuộc.