Người biểu tình kêu gọi luận tội Tổng thống Yoon Suk Yeol trước Quốc hội Hàn Quốc ở Seoul vào ngày 11-12 - Ảnh: REUTERS
Ông Yoon trở thành tổng thống đương nhiệm đầu tiên của Hàn Quốc phải đối mặt với một cuộc điều tra hình sự và có khả năng sẽ trở thành tổng thống đầu tiên của nước này bị bắt khi đang tại nhiệm.
Trong khi đó cựu bộ trưởng quốc phòng Kim Yong Hyun, đồng minh của ông Yoon, trở thành người đầu tiên chính thức bị bắt trong vụ thiết quân luật.
Ông Yoon bị điều tra gì?
Lệnh thiết quân luật kéo dài 6 giờ của Tổng thống Yoon Suk Yeol và bất ổn sau đó đã gây ra cuộc khủng hoảng chính trị nghiêm trọng nhất tại Hàn Quốc kể từ cuối thập niên 1980.
Hiện ông Yoon bị cấm xuất cảnh, trong khi cảnh sát và công tố viên điều tra liệu ông và những người ủng hộ ông có phạm tội nổi loạn khi đưa binh sĩ vũ trang vào Quốc hội hồi tuần trước hay không.
Hôm 10-12, Quốc hội Hàn Quốc đã bổ nhiệm công tố viên đặc biệt để điều tra cáo buộc nổi loạn chống lại ông Yoon, bên cạnh các cuộc điều tra của cảnh sát và công tố viên.
Các cuộc điều tra tập trung vào việc ông Yoon triển khai binh sĩ có vũ trang đến Quốc hội ngay sau khi ban bố thiết quân luật đêm 3-12. Phe đối lập cáo buộc ông phạm tội nổi loạn khi điều binh sĩ ngăn cản nghị sĩ bỏ phiếu dỡ bỏ thiết quân luật - một quyền được Hiến pháp Hàn Quốc bảo đảm.
Đại tá Kim Hyun Tae, chỉ huy Đội đặc nhiệm 707, cho biết ông được lệnh ngăn chặn 150 nghị sĩ - đủ số cần thiết để thông qua việc bãi bỏ thiết quân luật - tập trung tại Quốc hội Hàn Quốc.
Hiện các công tố viên đang điều tra liệu ông Yoon có phạm tội nổi loạn, một tội danh có thể dẫn đến án tử hình hoặc tù chung thân, vì đã đưa binh sĩ vào Quốc hội. Trong những ngày gần đây, ông Yoon hầu như không xuất hiện trước công chúng.
THANH BÌNH tổng hợp
Phân cực chính trị
Lãnh đạo Đảng Dân chủ đối lập, ông Lee Jae Myung, vẫn kiên quyết thúc đẩy việc phế truất Tổng thống Yoon.
Sau khi kiến nghị luận tội ông Yoon thất bại tại Quốc hội vào hôm 7-12 do Đảng Quyền lực nhân dân (PPP) tẩy chay bỏ phiếu, đảng của ông Lee dự kiến sẽ tiếp tục tổ chức một cuộc bỏ phiếu khác về kiến nghị này và sẽ làm như vậy cho đến khi ông Yoon bị luận tội.
Theo New York Times, quyết định bất ngờ của Tổng thống Yoon áp đặt lệnh thiết quân luật, lần đầu tiên sau 45 năm, xuất phát từ tình hình chính trị ngày càng phân cực tại Hàn Quốc.
Ông Yoon được cho là vừa bất đồng vừa lo ngại về ông Lee Jae Myung và phe đối lập - những người đang kiểm soát Quốc hội. Với ưu thế đa số, đảng của ông Lee có thể dễ dàng bác bỏ các kế hoạch do ông Yoon đề xuất.
Cuộc đấu tranh quyền lực giữa ông Lee và ông Yoon càng căng thẳng bởi sự khác biệt lớn giữa họ.
Ông Lee, xuất thân từ gia đình nghèo, trở thành luật sư nhân quyền và chính trị gia đại diện tầng lớp thấp, nhưng bị chỉ trích là "dân túy".
Ngược lại ông Yoon - con trai một giáo sư, học trường danh giá và là công tố viên nổi tiếng - lại bị xem là xa rời người dân thường dù theo đuổi chính sách thân thiện với doanh nghiệp.
Trong cuộc bầu cử năm 2022, ông Yoon đánh bại ông Lee với tỉ lệ sít sao. Kể từ đó, chính phủ của ông Yoon đã "truy đuổi" ông Lee bằng một loạt cáo buộc tham nhũng và các tội danh khác. Ông Lee bác bỏ chúng, gọi chính phủ của ông Yoon là "chế độ độc tài của các công tố viên".
Trong cuộc đối đầu lần hai vào tháng 4 năm nay, đảng của ông Lee giành chiến thắng áp đảo trước Đảng PPP cầm quyền. Với thế đa số, Đảng Dân chủ của ông Lee đã chặn các dự luật, kế hoạch ngân sách của ông Yoon và tìm cách luận tội nhiều quan chức do ông bổ nhiệm.
Khi tỉ lệ ủng hộ giảm sút vì sai lầm chính sách và bê bối của vợ, ông Yoon ban bố thiết quân luật để chống lại "độc tài lập pháp" của phe đối lập, nhưng quyết định này lại gây phẫn nộ trong dân chúng.
Ông Oh Dong Woon, giám đốc Văn phòng Điều tra tham nhũng đối với các quan chức cấp cao (CIO) của Hàn Quốc và là một trong những cơ quan đang điều tra vụ thiết quân luật, cho biết văn phòng của ông "sẵn sàng" bắt giữ Tổng thống Yoon nếu đủ điều kiện.
"Nếu tình hình cho phép, chúng tôi sẽ cố gắng bắt giữ khẩn cấp hoặc bắt giữ dựa trên lệnh của tòa án. Chúng tôi sẽ thực hiện mọi biện pháp có thể", ông Oh nói vào ngày 11-12.
Cựu bộ trưởng Kim Yong Hyun tự tử bất thành
Ngày 11-12, Bộ Tư pháp Hàn Quốc cho biết cựu bộ trưởng quốc phòng Kim Yong Hyun đã tìm cách tự tử khi bị giam tại một cơ sở giam giữ ở Seoul với cáo buộc nổi loạn. Tuy nhiên nỗ lực tự tử bất thành và hiện ông đã ổn định sức khỏe.
Người ta phát hiện ông Kim định treo cổ tự tử bằng một sợi dây làm từ đồ lót trong phòng tắm tại Trung tâm giam giữ Dongbu Seoul vào lúc 23h52 tối 10-12, ngay trước khi tòa án phát lệnh bắt giữ chính thức, theo Yonhap.