Một năm nhiều 'nốt trầm' của Ukraine

Ukraine đang chuyển về thế phòng thủ dọc chiến tuyến hình lưỡi liềm ở miền đông và nam - Ảnh: ISW - Việt hóa: NHẬT ĐĂNG - Đồ họa: TẤN ĐẠT

Hôm 29-12, những tiếng nổ được ghi nhận trên khắp Ukraine, từ thủ đô Kiev, thành phố Kharkov phía bắc, Lviv ở phía tây cho đến Dnipro tại miền đông.

Người phát ngôn Không quân Ukraine Yuriy Ihnat xác nhận Nga đã thực hiện một cuộc tấn công quy mô lớn kết hợp giữa máy bay không người lái (drone) và tên lửa.

Từ tấn công sang phòng thủ

Thông tin về các đợt không kích của Nga đã quay trở lại như diễn biến chính của cuộc xung đột Nga - Ukraine. Điều này phản ánh thực tế rằng chiến dịch phản công của Ukraine có lẽ đã chấm dứt và Kiev bắt đầu chuyển sang thế trận phòng thủ.

Hiện Nga đã tái kiểm soát những phần lãnh thổ Ukraine trước đó rất khó khăn để giành lại. Trong thời gian gần đây, Matxcơva đạt bước tiến quanh khu vực ngôi làng Robotyne ở phía nam, trong khi Kiev cũng phải rút lui khỏi thị trấn Marinka tại miền đông.

Theo New York Times, Ukraine ngày càng lo ngại rằng quân đội của họ không đủ nguồn lực tiếp tục tham chiến. Hôm 27-12, Mỹ đã công bố đợt viện trợ cuối cùng trong năm 2023 là 250 triệu USD cho Ukraine trong gói được quốc hội phê duyệt trước đây, trong khi 61 tỉ USD trong gói viện trợ mới của chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden vẫn kẹt lại tại Hạ viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát.

"Lúc này chúng tôi đang thua ở một số trận địa, nhưng nếu viện trợ của Mỹ bị trì hoãn, chúng tôi sẽ bắt đầu mất đi các thị trấn. Không có đạn dược từ Mỹ, chúng tôi sẽ bắt đầu mất phần lãnh thổ mà mình giành được mùa hè năm nay" - ông Yehor Chernev, phó chủ tịch ủy ban An ninh, Quốc phòng và Tình báo quốc gia thuộc Quốc hội Ukraine, nói.

Robotyne, thuộc vùng Zaporizhia, là trường hợp điển hình cho những gì xảy ra trong cuộc chiến Ukraine - Nga năm nay. Hồi tháng 8, Ukraine đã tái chiếm khu vực này nhưng sau đó bị Nga chiếm lại, và hiện Kiev phải rút quân để đóng tại những vị trí phòng thủ tốt hơn gần Robotyne trong mùa đông.

Nhà phân tích Igar Tyshkevich ở Kiev nhận định "giờ là thời điểm chuyển sang phòng thủ" dọc chiến tuyến hình lưỡi liềm dài hơn 1.000km ở miền đông và nam Ukraine.

Khó khăn bủa vây ông Zelensky

Hôm 26-12, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu khẳng định cuộc phản công của Ukraine đã chấm dứt và Nga hoàn tất mục tiêu chính của năm 2023 là ngăn chặn cuộc phản công này.

Trong khi đó, giới chức Ukraine không ít lần công khai thừa nhận cuộc phản công thiếu kết quả đột phá, một phần vì không nhận đủ viện trợ tài chính cũng như vũ khí từ phương Tây.

Một trong những phát biểu gây tranh cãi nhất là việc Tổng tư lệnh Các lực lượng vũ trang Ukraine Valery Zaluzhnyi bất ngờ thừa nhận Ukraine đang gặp "bế tắc" và "rất nhiều khả năng không thể có bước đột phá sâu sắc và tốt đẹp nào".

Nhận xét của ông Zaluzhnyi trên báo Economist đã tạo ra cuộc tranh cãi nội bộ của giới lãnh đạo Ukraine. Bế tắc trên chiến trường khiến Ukraine càng khó thuyết phục phương Tây tiếp tục viện trợ.

Điều này lại dẫn tới hậu quả là uy tín của ông Zelensky giảm sút trong nước, và việc các đối thủ chính trị thách thức vị trí lãnh đạo của ông là chuyện tất yếu.

Các nhà phân tích đang hình dung về việc cuộc chiến sẽ kéo dài trong năm 2024 với thế trận bế tắc và những đồn đoán về thỏa thuận chấm dứt chiến tranh đang xuất hiện nhiều hơn.

Ukraine được cho sẽ cố gắng cầm cự qua mùa đông năm nay trong tình hình được cho là đang chiếm ưu thế trên biển, trong khi Nga được cho là chiếm ưu thế trên bộ cũng khó đạt thêm những bước tiến và nhiều khả năng sẽ tập trung giữ các phần lãnh thổ đang kiểm soát.

Cả hai đều đặt mục tiêu giành thật nhiều thắng lợi để tiếng nói có trọng lượng hơn trong một cuộc đàm phán chấm dứt chiến sự tiềm tàng.

Ở màn so kè này, Ukraine có vẻ bất lợi về mặt thời gian. Lãnh đạo Mỹ và châu Âu gặp áp lực là cần phải biết khi nào cuộc chiến Ukraine chấm dứt, và trước mắt liệu Ukraine có thể giành lợi thế từ viện trợ vũ khí của họ hay không.

Các cuộc bầu cử, đặc biệt bầu cử tổng thống Mỹ 2024, sẽ tác động lớn tới cục diện Ukraine. Cựu tổng thống Donald Trump vốn có quan điểm cứng rắn về viện trợ Ukraine và lại đang được đánh giá nhỉnh hơn đương kim Tổng thống Biden trong một màn "tái đấu" tiềm năng.