Tổng thống Joe Biden ngày 1/12 thông báo đã ký lệnh ân xá "toàn diện và vô điều kiện" cho Hunter Biden, áp dụng với mọi tội danh mà con trai ông "đã phạm hoặc có thể đã phạm phải từ ngày 1/1/2014 đến ngày 1/12/2024".
Động thái đảo ngược cam kết mà ông Biden nhiều lần đưa ra trước đây rằng sẽ tôn trọng mọi phán quyết mà bồi thẩm đoàn đưa ra với con trai mình và sẽ không ân xá cho Hunter. Lệnh ân xá này về cơ bản cũng đã dẹp bỏ mọi rắc rối pháp lý mà Hunter đã đối mặt trong nhiều năm qua, giúp anh tránh được nguy cơ ngồi tù vì các tội danh liên quan đến súng và thuế, vài tuần trước khi tòa tuyên án.
Hunter, 54 tuổi, hiện là con trai duy nhất của Tổng thống Biden, sau khi con gái Naomi Christina thiệt mạng trong tai nạn xe hơi cuối năm 1972 còn con trai cả Beau Biden qua đời do ung thư não năm 2015.
Một quan chức Nhà Trắng cho biết ông Biden từng bày tỏ sự tôn trọng dành cho hệ thống tư pháp Mỹ nhưng dần dần, Tổng thống bắt đầu tin "bất công chính trị" đã tác động đến quy trình pháp lý nhắm vào con trai mình, buộc ông phải can thiệp bằng quyền ân xá của người đứng đầu nhánh hành pháp.
"Tổng thống cảm thấy Hunter đang bị các đối thủ chính trị nhắm đến để gây tổn thương cho ông. Điều này là tàn nhẫn và ông đã chịu đựng quá đủ", quan chức này nói với CNN. "Một khi đã quyết, ông ấy sẽ không trì hoãn thêm nữa".
Tổng thống Joe Biden (trái) và con trai Hunter tại Nantucket, bang Massachusetts ngày 29/11. Ảnh: AFP
Giới quan sát cho rằng việc ông Donald Trump đắc cử và sắp quay lại Nhà Trắng dường như góp phần thúc đẩy ông Biden thay đổi quan điểm để bảo vệ con trai.
Ông Trump khi tranh cử từng nêu rõ sẽ đáp trả Tổng thống Biden nếu ông đắc cử, đồng nghĩa Hunter sẽ là mục tiêu chính mà ông nhắm tới. Tổng thống đắc cử ngày 30/11 đề cử cựu trợ lý Kash Patel, một người trung thành và từng tuyên bố sẽ nhắm đến các đối thủ của ông Trump, làm giám đốc Cục Điều tra Liên bang (FBI), đơn vị nhiều khả năng sẽ thúc đẩy nỗ lực truy tố Hunter trong chính quyền mới.
"Lệnh ân xá này đã loại bỏ khả năng chính quyền Trump nhiệm kỳ hai truy tố Hunter về những vấn đề mà những người ủng hộ Trump từng đưa ra để công kích ông Biden suốt nhiều năm qua", Kenneth Vogel, cây viết chính trị của New York Times, bình luận.
Các nguồn tin thân cận ông Biden nói nếu Phó tổng thống Kamala Harris đánh bại ông Trump trong cuộc bầu cử, khả năng Tổng thống ban lệnh ân xá cho con trai sẽ thấp hơn, nhằm tránh gây hệ lụy chính trị cho đảng Dân chủ.
Đây cũng không phải lần đầu tiên một tổng thống Mỹ đương nhiệm ân xá cho người trong gia đình. Năm 2001, ông Bill Clinton ân xá cho em trai cùng mẹ khác cha Roger Clinton. Ông Trump cuối nhiệm kỳ đầu ký lệnh ân xá cho Charles Kushner, cha của con rể Jared Kushner.
Vài tuần trước, các quan chức cấp cao trong chính quyền ông Biden đã hối thúc Tổng thống ký lệnh ân xá tương tự, đặc biệt là khi ông và Hunter là cha và con trai. "Sao ông ấy lại không thể làm như vậy chứ?", quan chức giấu tên nói với CNN.
Nhưng lập luận này dấy lên hoài nghi, bởi vào thời điểm được ân xá, Roger Clinton và Charles Kushner đều đã thực hiện xong án tù tương ứng. Do đó, lệnh ân xá chỉ giúp xóa án tích, không phải để chặn một bản án tiềm tàng.
Tòa án liên bang Wilmington, bang Delaware hồi tháng 6 tuyên Hunter có tội trong vụ truy tố liên quan cáo buộc sở hữu súng trái phép, bắt nguồn từ việc mua súng ngắn khi đang nghiện ma túy năm 2018. Hunter dự kiến bị tuyên án ngày 12/12, đối mặt bản án tối đa 25 năm tù và phạt tiền 750.000 USD.
Hunter hồi tháng 9 cũng thừa nhận toàn bộ 9 cáo buộc tránh né nộp 1,4 triệu USD tiền thuế trong khi chi nhiều tiền cho ma túy, gái mại dâm và các mặt hàng xa xỉ. Tòa dự kiến tuyên án ngày 16/12, bản án có thể lên đến 17 năm tù, phạt tiền 1,3 triệu USD.
Do lệnh ân xá "toàn diện và vô điều kiện" của ông Biden được áp dụng trong khoảng thời gian tới 10 năm, mọi điều khoản truy tố nhắm vào Hunter sẽ bị bãi bỏ. Một khi các thẩm phán phụ trách xét xử nhận thông tin về lệnh ân xá của Tổng thống, họ sẽ hủy phiên tòa tuyên án.
Hunter Biden rời tòa án liên bang ở Los Angeles sau khi nhận tội ngày 5/9. Ảnh: AP
Tổng thống Biden có toàn quyền làm như vậy, nhưng quyết định trong những tuần cuối nhiệm kỳ của ông đã làm dấy lên chỉ trích mạnh mẽ từ phe Cộng hòa cùng một số thành viên đảng Dân chủ. Ông Trump gọi đây là hành động "lạm dụng tư pháp, sai lầm trong công lý", trong khi hàng loạt nghị sĩ Cộng hòa cảm thấy sốc, cho rằng ông Biden "dối trá" và nên cảm thấy xấu hổ.
Jenna Ellis, cựu luật sư của ông Trump, mỉa mai ông Biden "đã ân xá ba con gà tây trong tuần này", nhắc đến lễ xá tội gà tây tổ chức tại Nhà Trắng mỗi dịp Lễ Tạ ơn. Ông Biden ngày 25/11 ân xá cho hai con gà tây tên Peach và Blossom để chúng có thể sống đến cuối đời ở trung tâm giáo dục nông nghiệp Framamerica với tư cách "đại sứ giáo dục".
"Là một người cha, tôi có thể thông cảm cho mong muốn dùng lệnh ân xá cứu giúp con trai, nhưng ông Biden đã gây thất vọng khi đặt gia đình lên trên đất nước", Jared Polis, thống đốc bang Colorado, thành viên đảng Dân chủ, viết trên X. "Điều này tạo tiền lệ xấu và làm hoen ố danh tiếng của ông ấy".
Hạ nghị sĩ Dân chủ Greg Stanton bang Arizona cho rằng ông Biden "đã hiểu sai vấn đề" khi ra sức bảo vệ con trai. "Đây không phải vụ truy tố mang động cơ chính trị. Hunter đã phạm tội và bị bồi thẩm đoàn kết tội", ông viết.
Như Tâm (Theo Washington Post, CNN, NBC News)