Điều gì khiến bà Harris thất bại?

Bà Kamala Harris xuất hiện trước công chúng trong bài phát biểu nhận thua ngày 7-11 (giờ Việt Nam) - Ảnh: REUTERS

Tính đến 13h ngày 7-11 (giờ Việt Nam), ông Trump đã giành chiến thắng trong cuộc đua tổng thống Mỹ với 295 phiếu đại cử tri, cách tương đối xa với 226 phiếu của bà Harris, theo tờ New York Times.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thất bại của Đảng Dân chủ, tuy nhiên một trong những lý do quan trọng nhất là ứng viên Kamala Harris của đảng này đã không tìm ra giải pháp linh hoạt về mặt chính trị nhằm khẳng định dấu ấn cá nhân và tách biệt khỏi Tổng thống Joe Biden - người mà nhiều tờ báo Mỹ gọi là vị tổng thống không được lòng dân khi 2/3 cử tri toàn quốc cho rằng đất nước đang đi sai hướng.

Cái bóng quá lớn của ông Biden

Đương kim Tổng thống Joe Biden xuất hiện cùng bà Kamala Harris tại Nhà Trắng hồi tháng 9-2024 - Ảnh: REUTERS

Truyền thông Mỹ đánh giá với tư cách là phó tổng thống đương nhiệm, bà Harris rất khó để thoát khỏi cái bóng quá lớn của đương kim Tổng thống Joe Biden và thuyết phục cử tri tin rằng bà có thể mang lại những sự thay đổi cho nền kinh tế.

Trong một cuộc phỏng vấn trên chương trình The View của Đài ABC News cách đây khoảng một tháng, khi được hỏi về việc sẽ làm thế nào để tạo ra sự khác biệt so với Tổng thống Biden, bà Harris lúng túng cho biết: “Chưa có điều gì hiện ra trong đầu tôi”.

Chính câu trả lời này đã khiến nhiều cử tri thất vọng, đồng thời trở thành mục tiêu chỉ trích của Đảng Cộng hòa. Đài BBC đánh giá đây là những trở ngại chính trị mà chiến dịch vận động tranh cử của bà không cách nào giải quyết được.

Xuyên suốt chiến dịch vận động tranh cử, bà Harris xem mình là ứng viên đại diện cho một thế hệ lãnh đạo mới, với tầm nhìn tiến bộ.

Bà cũng cam kết sẵn sàng làm việc với các đảng phái khác nhau và tìm kiếm giải pháp hòa bình, thay vì đối đầu, để đạt được mục tiêu cuối cùng là giải quyết các nỗi lo của người Mỹ về giá cả và chi phí nhà ở tăng cao.

Nhiều cử tri ủng hộ Đảng Dân chủ có mặt trong bài phát biểu nhận thua của bà Harris - Ảnh: REUTERS

Tuy nhiên với vai trò là phó tổng thống đương nhiệm, rất khó để thuyết phục người Mỹ rằng bà Harris sẽ là ứng viên tạo ra sự thay đổi.

Điều này càng mâu thuẫn hơn khi bà vẫn luôn trung thành với ông Biden, ngay cả khi người Mỹ bất bình về cách đương kim tổng thống Mỹ giải quyết các vấn đề liên quan đến lạm phát và nhập cư tại biên giới phía nam, theo USA Today.

Một số đồng minh từng ngờ vực rằng liệu bà Harris có quá trung thành với ông Biden hay không. Và chính điều này đã đặt bà vào tình thế “tiến thoái lưỡng nan”.

Bà cần tìm cách tạo ra dấu ấn riêng để thuyết phục cử tri trong chiến dịch vận động tranh cử, song song đó phải xem xét kỹ các chính sách của chính quyền hiện tại để không ảnh hưởng đến uy tín của ông Biden.

“Bạn thật sự không thể trốn chạy khỏi vị tổng thống đã chọn bạn”, ông Jamal Simmons - cựu giám đốc truyền thông của Phó tổng thống Kamala Harris - cho biết, đồng thời lập luận rằng việc tạo ra khoảng cách về chính sách với ông Biden là một “cái bẫy” để phe Cộng hòa viện cớ chỉ trích về sự thiếu trung thành của bà Harris.

‘Lép vế’ trước sự trở lại mạnh mẽ của đối thủ

Những giọt nước mắt tiếc nuối của một cử tri Dân chủ dành cho bà Harris - Ảnh: REUTERS

Sau khi ông Biden tuyên bố rút lui khỏi cuộc đua vào Nhà Trắng hồi tháng 7, bà Harris nhanh chóng nhận lấy ngọn đuốc của đương kim tổng thống Mỹ mà không cần trải qua quy trình xem xét và đánh giá ban đầu.

Từ đó, bà Harris bắt đầu chiến dịch tranh cử trước công chúng trong 100 ngày cuối cùng. Trong khi đó đối thủ Donald Trump của bà có 8 năm để ghi dấu ấn trong lòng công chúng, bao gồm 4 năm trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên và 4 năm tiếp theo vẫn hiện diện thường xuyên trên chính trường Mỹ.

Trong khi bà Harris được nhìn nhận là “người thay thế” ông Biden vào phút chót thì ông Trump lại nhận được đề cử của Đảng Cộng hòa một cách đầy quyết đoán và thuyết phục.

Vì vậy chưa bàn đến chiến thắng chung cuộc, ông Trump đã giành chiến thắng quan trọng trong việc định hình bản thân trong mắt các cử tri, theo tạp chí Foreign Policy.

Trong cục diện thế giới rối ren như hiện nay, khi suy thoái kinh tế cùng hai cuộc chiến tranh tại Nga - Ukraine và Trung Đông đã gây ra bao nhiêu nỗi mất mát cho nhân loại, nhiều người Mỹ lại hồi tưởng lại thời kỳ thế giới trước đại dịch COVID-19, cũng là thời điểm kinh tế Mỹ nhìn chung tương đối ổn định và thịnh vượng dưới nhiệm kỳ của ông Trump.

Không chỉ vậy, những người từng là đối thủ của ông như bà Nikki Haley cuối cùng cũng dành sự ủng hộ nhất định cho ông Trump và nhìn nhận một cách khách quan rằng ông là lựa chọn tốt hơn bà Harris.

Có thể thấy việc ông Trump quay lại đường đua vào Nhà Trắng là một sự tái xuất đầy mạnh mẽ. Quay lại thời điểm cách đây 4 tháng, vụ ám sát hụt chấn động tại Pennsylvania hồi tháng 7 đã trở thành bước ngoặt trong cuộc đua vào Nhà Trắng đối với tổng thống đắc cử của Đảng Cộng hòa.

Hình ảnh ông Trump giơ nắm đấm kiên cường cùng vệt máu trên gương mặt đã đi vào lịch sử chính trị Mỹ hiện đại về một biểu tượng anh hùng, khiến những người đã yêu quý sẽ càng ủng hộ ông hơn, trong khi những người trước giờ không chú ý lại hướng về ông nhiều hơn bao giờ hết.

Những sai lầm về chiến lược

Hai cử tri ủng hộ Đảng Dân chủ ôm nhau sau thất bại của bà Kamala Harris - Ảnh: REUTERS

Nhà nghiên cứu quản trị cấp cao William A. Galston nhận định việc ông Biden chần chừ rút lui khỏi cuộc đua đã tạo ra trở ngại nhất định cho bà Harris.

Theo lời các cố vấn của Đảng Dân chủ, bà Harris lao vào tổ chức các sự kiện vận động tranh cử ngay sau khi ông Biden rút lui giống như việc lắp ráp một chiếc máy bay ngay khi nó đang bay.

Bà Harris đã thổi một luồng gió mới vào cục diện bầu cử Mỹ lúc bấy giờ khi là người phụ nữ da màu đầu tiên đại diện một đảng lớn để cầm trong tay chiếc vé tranh cử tổng thống đầy quyền lực. Nhưng cuối cùng chiến dịch tranh cử của bà đã thất bại khi không thể giải quyết được những mối quan tâm hàng đầu của người Mỹ là lạm phát và nhập cư.

Nếu như bà Hillary Clinton - ứng viên Đảng Dân chủ từng thất bại trong cuộc bầu cử năm 2016 trước ông Trump - luôn cố gắng truyền cảm hứng cho các cử tri với thông điệp người phụ nữ đầu tiên trở thành tổng thống Mỹ, thì bà Harris lại không quá đặt nặng vào các bản sắc cá nhân.

Thay vào đó, bà cố gắng thu hút cử tri qua các vấn đề quan trọng đối với phụ nữ và cử tri da đen như quyền phá thai, chăm sóc sức khỏe hay cắt giảm thuế cho tầng lớp trung lưu, theo Hãng tin Reuters.

Tuy nhiên việc đặt quyền sinh sản vào trọng tâm chương trình nghị sự đã không đem lại hiệu quả như mong đợi, vì những thông điệp này dường như trở nên nhạt nhòa khi được tuyên bố trong bối cảnh nhiều cử tri đã quá ngán ngẩm với giá tiêu dùng tăng cao trong những năm điều hành đất nước của chính quyền Biden.