Một chiếc xe bị mắc kẹt trên con phố ngập nước ở cộng đồng Brandon, bang Florida (Mỹ) vào hôm 9-10 sau khi bão Milton đổ bộ - Ảnh: AFP
Ngày 10-10, bão Milton đã di chuyển qua khắp khu vực trung tâm bang Florida sau khi đổ bộ vào bờ biển phía tây của tiểu bang này vài giờ trước đó, gây ra những cơn lốc xoáy chết người, phá hủy nhà cửa và khiến khoảng 3 triệu khách hàng bị mất điện.
Nhà khí tượng Derek Van Dam cho biết sau một đêm tàn phá vịnh Tampa, mắt bão Milton đang di chuyển qua bán đảo Florida và rời khỏi bờ biển phía đông.
Theo cập nhật mới nhất của CBS News, đến sáng nay 11-10 (giờ Việt Nam), bão đã khiến ít nhất 16 người chết. Ngoài ra gần 1.000 người được giải cứu, theo CNN.
Đã hạ cấp nhưng vẫn nguy hiểm
Vì sao ngày càng xuất hiện nhiều siêu bão mạnh thế kỷ?
Tại thành phố Fort Myers ở bờ biển tây nam bang Florida, anh Connor Ferrin đi kiểm tra ngôi nhà đã bị bay mất nóc của mình. Xung quanh đầy các mảnh vỡ và nước mưa sau khi một cơn lốc xoáy bất ngờ ập đến.
"Mọi thứ xảy ra chớp nhoáng, nhanh y như lúc cửa sổ bị thổi bay vậy. Tôi ôm hai con chó chạy xuống gầm giường và thế là hết. Có lẽ chỉ trong một phút", anh kể lại.
Theo Thống đốc bang Florida Ron DeSantis, bão Milton đã kéo theo ít nhất 19 cơn lốc xoáy gây thiệt hại ở nhiều hạt, phá hủy nhà cửa. Tính đến 19h ngày 10-10 (theo giờ Việt Nam), ít nhất bốn người chết ở Florida và con số này có thể còn tăng.
Trung tâm Bão quốc gia Mỹ (NHC) cho biết bão Milton đổ bộ vào khoảng 20h30 tối 9-10 (theo giờ miền đông của Mỹ) với cường độ cấp 3 (trên thang bão Saffir-Simpson gồm 5 cấp), với sức gió duy trì lên tới 195km/giờ gần Siesta Key, bang Florida. Trước khi đổ bộ, có những lúc cơn bão này mạnh lên cấp 5 - cấp cao nhất.
Đến sáng 10-10 (theo giờ địa phương), khi sức gió giảm xuống còn 150km/giờ, bão Milton đã hạ xuống cấp 1 nhưng vẫn còn nguy hiểm. "Mưa rất to và những cơn gió tàn phá vẫn tiếp diễn ở nhiều nơi tại khu vực trung tâm Florida. Tình trạng khẩn cấp về lũ quét vẫn có hiệu lực", NHC cảnh báo.
Một chiếc xe cảnh sát chạy qua những con phố ngập lụt ở Tampa, Florida, hôm 10-10 - Ảnh: AFP/Getty Images
Theo trang Poweroutage.us, ít nhất 2,8 triệu hộ gia đình và doanh nghiệp đã mất điện tại bang Florida vào cuối ngày 9-10 (theo giờ địa phương), và con số này đã vượt qua 3 triệu vào sáng 10-10. Các sân bay ở Tampa và Sarasota đã đóng cửa cho đến khi có thông báo mới.
Tại các thành phố trên khắp bờ biển phía tây bang Florida, gió rít dữ dội và mưa như trút nước. Tại thành phố Sarasota, gần thị trấn Siesta Key, gió mạnh đã thổi bay các tấm kính của những tòa nhà trong khu vực.
Nhiều con đường vắng tanh, trong khi cây cối ngả nghiêng gần như theo phương ngang, hầu như không thể chống chọi được với những trận cuồng phong. Các doanh nghiệp đóng cửa và gia cố bằng bao cát. Trên một tấm ván gỗ cố định vào cửa sổ của một tòa nhà gạch đỏ cũ kỹ, ai đó đã viết "Hãy tử tế, Milton!".
Cơ quan quản lý tình trạng khẩn cấp Florida kêu gọi người dân trú ẩn tại chỗ và cảnh giác trước lũ lụt, lốc xoáy và gió lớn. Thống đốc Ron DeSantis cũng đưa ra hướng dẫn tương tự và cho biết các đội tìm kiếm cứu hộ sẽ làm việc tích cực.
Một người dân nhìn quanh ngôi nhà bị tàn phá của mình sau lốc xoáy ở TP Fort Myers, bang Florida (Mỹ) ngày 9-10 - Ảnh: AFP
Thiệt hại cả trăm tỉ USD
Bão Milton đổ bộ chỉ hai tuần sau khi một cơn bão lớn khác - Helene - tàn phá Florida và các bang khác ở miền đông nam nước Mỹ. Với ít nhất 235 người thiệt mạng, Helene là cơn bão gây chết chóc thứ hai từng tấn công lục địa Mỹ trong hơn nửa thế kỷ sau bão Katrina - cơn bão đã tàn phá bang Louisiana vào năm 2005, cướp đi sinh mạng của gần 1.400 người.
Thông thường, bão ở vịnh Mexico bắt đầu hình thành ở phía đông và đi về phía tây hoặc chỉ đi về phía bắc, nhưng bão Milton lại di chuyển hướng về phía đông - đông bắc. Đường đi của bão ảnh hưởng tới khu vực bờ biển phía tây Florida - nơi có các thành phố Tampa, St.Petersburg, Sarasota và Fort Myers.
Tampa, khu vực đô thị với khoảng 3,1 triệu người sinh sống, đã không bị một cơn bão lớn tấn công trực tiếp trong hơn 100 năm, nhưng tuần này Tampa nằm trên đường đi trực tiếp của Milton.
Khu vực đô thị Tampa ghi nhận lượng mưa từ 3 - 5 inch (76 - 127mm) mỗi giờ sau khi bão đổ bộ. Đài CNN tường thuật khu vực thành phố St.Petersburg đã chứng kiến lượng mưa "ngàn năm có một". Thành phố này ghi nhận lượng mưa hơn 16 inch (406mm) chỉ trong ba giờ - tương đương lượng mưa trung bình của hơn ba tháng gộp lại.
Bão Milton có thể trở thành một trong những cơn bão tàn phá nhất từng được ghi nhận tại Florida và những tác động thảm khốc của nó đang được cảm nhận tại nhiều nơi trong tiểu bang. Ở bờ biển phía tây Florida, một số hạt đã bắt đầu dọn dẹp đống đổ nát và đánh giá thiệt hại.
Công tác tìm kiếm và cứu hộ đang diễn ra tại Florida vào sáng 10-10 sau khi bão Milton gây ra những cơn lốc xoáy dữ dội trên khắp tiểu bang, khiến một số người thiệt mạng. Lốc xoáy đã làm hư hại hơn 100 công trình trên khắp Florida, theo báo New York Times.
Một số báo cáo sớm nhất về thiệt hại nghiêm trọng do lốc xoáy đến từ hạt St.Lucie bên bờ biển Đại Tây Dương của bang Florida, cách nơi bão Milton đổ bộ khoảng 225km về phía đông.
Trả lời phỏng vấn Đài truyền hình WPBF, Cảnh sát trưởng Keith Pearson tại hạt St.Lucie cho biết nhiều cơn lốc xoáy đã ảnh hưởng tới cộng đồng Spanish Lakes và "chúng tôi đã mất một số người". Ông chia sẻ: "Các đội tìm kiếm và cứu hộ đang trên đường đến. Chúng tôi đang tìm kiếm trong đống đổ nát, cố gắng cứu bất cứ ai có thể".
Cảnh sát trưởng Pearson từ chối cung cấp thông tin về số người thiệt mạng, chỉ nói các đội cứu hộ đang tập trung vào việc "phục hồi" sau bão. "Đây là khởi đầu của cơn bão" - ông Pearson bình luận, lưu ý rằng chặng đường khắc phục phía trước còn dài.
Theo thông tin từ Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã được thông báo về "những tác động ban đầu" của bão Milton. Ông cho biết có 20 triệu suất ăn và 40 triệu lít nước sẵn sàng để chuyển đến những nơi bị ảnh hưởng sau bão Milton và Helene, Lầu Năm Góc cũng đã bố trí sẵn các đội tìm kiếm và cứu hộ, trực thăng...
Theo các nhà phân tích tại Công ty Jefferies, bão Milton có khả năng gây tổng thiệt hại về tài sản lên tới 245 tỉ USD ở hai khu vực Tampa và Fort Myers. Đó là chưa kể thiệt hại tại các nơi khác.
Tổng thiệt hại do bão Katrina hồi năm 2005 là khoảng 192,5 tỉ USD. Điều này có nghĩa Milton nhiều khả năng sẽ vượt qua bão Katrina, trở thành cơn bão gây thiệt hại nặng nhất trong lịch sử nước Mỹ.
Biến đổi khí hậu khiến bão dữ dội hơn
Nhà nghiên cứu Oliver Carpenter tại Trung tâm Nghiên cứu rủi ro thuộc Đại học Cambridge giải thích biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng đến hoạt động của bão ở bắc Đại Tây Dương và các cộng đồng ven biển cần tập trung vào các hoạt động chuẩn bị ứng phó.
"Biến đổi khí hậu khiến các cơn bão mạnh hơn, từ đó tàn phá nhiều hơn và làm tăng nguy cơ gây ra thiệt hại to lớn. Bão nhiệt đới xảy ra tự nhiên, nhưng biến đổi khí hậu đang thúc đẩy nhiệt độ không khí và đại dương ấm hơn, gây ra những cơn bão dữ dội hơn, lớn hơn và kéo dài hơn", ông nói.
Công ty bảo hiểm "choáng" vì bão Milton
Theo Hãng tin Reuters, bão Milton có thể gây thiệt hại lên tới 100 tỉ USD cho ngành bảo hiểm toàn cầu. Các nhà phân tích tại Công ty Morningstar DBRS dự đoán thiệt hại được bảo hiểm từ bão Milton có thể dao động từ 60 - 100 tỉ USD khi cơn bão đổ bộ trực tiếp vào khu vực Tampa đông dân cư.
Con số 100 tỉ USD sẽ khiến mức độ gây thiệt hại của bão Milton ngang bằng với bão Katrina vào năm 2005 - cơn bão gây thiệt hại bảo hiểm lớn nhất. Gây tổn thất lớn thứ hai là Ian - cơn bão tấn công Florida vào năm 2022 và gây ra thiệt hại khoảng 60 tỉ USD.