Vụ ngộ độc khiến 2 người chết, hàng chục người nhập viện: Hóa chất acetonitrile độc thế nào?

Bệnh nhân ngộ độc được điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai - Ảnh: BVCC

Theo báo cáo của Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội (Sở Y tế Hà Nội), nguyên nhân khiến 2 người chết và 20 người nhập viện sau bữa tiệc tại Hà Nội ngày 19-12 là do ngộ độc hóa chất acetonitrile có trong rượu trắng do công ty mang đến.

Theo Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai, kết quả xét nghiệm mẫu máu các bệnh nhân cho thấy có acetonitrile và cyanide, hàm lượng methanol thấp hoặc âm tính.

Kết hợp với bệnh cảnh của các bệnh nhân, các bác sĩ nhận định ngộ độc acetonitrile. Khi acetonitrile vào cơ thể có thể chuyển hóa chậm thành cyanide (xyanua) gây ngộ độc, với biểu hiện sau uống nhiều giờ.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội, cho biết hóa chất acetonitrile là một dung môi công nghiệp được sử dụng trong sản xuất hóa chất, dược phẩm và các ứng dụng kỹ thuật. Acetonitrile thường không phải là thành phần tự nhiên trong rượu.

Trong các vụ ngộ độc rượu, thủ phạm phổ biến thường là methanol, không phải acetonitrile.

"Khi vào cơ thể, acetonitrile được chuyển hóa thành xyanua, một chất cực độc và có thể gây ngộ độc nghiêm trọng. Hít phải acetonitrile có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau, bao gồm hắt hơi, tức ngực, ho, yếu tay chân, buồn nôn và nôn, buồn ngủ, nhịp tim không đều, co giật và ngất xỉu. Mức độ phơi nhiễm càng nghiêm trọng thì các triệu chứng càng nghiêm trọng.

Trong cơ thể, acetonitrile phân hủy để giải phóng xyanua. Các triệu chứng có thể xảy ra do bất kỳ loại phơi nhiễm nào với acetonitrile bao gồm qua da hoặc qua đường tiêu hóa", ông Thịnh cho hay.

Ông Thịnh cho biết thêm acetonitrile là một nitril hữu cơ, được sử dụng chủ yếu để làm dung môi chạy HPLC trong chiết xuất dược liệu, pin lithium, phát hiện dư lượng thuốc trừ sâu trong phòng thí nghiệm.

"Methanol nếu kết hợp acetonitrile ở trong đó khi nhiễm vào cơ thể, trong một số trường hợp sẽ phân giải thành hợp chất xyanua rất độc, có thể gây chết người.

Tôi cũng không loại trừ khả năng can đựng rượu trước đó có chứa acetonitrile, nhưng khi tái sử dụng súc rửa chưa sạch. Đặc biệt, rượu là dung môi rất tốt hòa tan nên không loại trừ khả năng khi rót rượu vào acetonitrile còn dính lại ở can gây ra độc tố gây chết người", ông Thịnh chia sẻ.

Ông Thịnh cũng khuyến cáo dịp cuối năm nhiều cơ quan, tổ chức, gia đình tổ chức tiệc, trong đó có sử dụng rượu. Việc sử dụng rượu, đặc biệt là rượu không rõ nguồn gốc có thể gây ngộ độc, thậm chí tử vong như trường hợp vừa qua. Vì vậy người dân cần cảnh giác, hạn chế sử dụng rượu bia.

Đồng thời cơ quan chức năng cũng cần tăng cường kiểm tra, tuyên truyền đến người dân đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.