Vì sao chúng ta bị táo bón?

Táo bón không chỉ gây khó chịu mà còn có thể báo hiệu một vấn đề nghiêm trọng hơn - Ảnh minh họa: HealthifyMe

Nói về táo bón, bác sĩ tiêu hóa Mark Pimentel, giáo sư y khoa tại Trung tâm Y tế Cedars-Sinai ở thành phố Los Angeles, cho biết: "Nếu có những thay đổi từ tháng này sang tháng khác, đôi khi đó có thể là dấu hiệu của các vấn đề không phải thuộc quá trình lão hóa tự nhiên".

Táo bón có thể do nhiều nguyên nhân

Táo bón là vấn đề phổ biến ở người lớn tuổi. Cứ 3 người trên 60 tuổi thì có 1 người bị táo bón. Đối với một số người, điều này thỉnh thoảng gây phiền toái, nhưng có nhiều người lại bị táo bón mãn tính.

Những thay đổi tạm thời trong lối sống của bạn, chẳng hạn như đi du lịch, những thay đổi trong hoạt động thể chất của người ăn kiêng, có thể gây ra táo bón. Nhưng sự lão hóa có thể dẫn đến những thay đổi trong cơ ruột, làm chậm quá trình di chuyển của phân hoặc làm giảm cảm giác muốn đại tiện.

Một số loại thuốc người lớn tuổi thường dùng, ví dụ như thuốc chống trầm cảm, thuốc huyết áp như thuốc chẹn kênh canxi, cũng có thể là nguyên nhân. Có thể bạn sẽ không thể thay đổi thuốc, nhưng có những cách khác để giảm các triệu chứng khó chịu.

Táo bón tạm thời thường sẽ tự khỏi sau khi bạn quay lại thói quen bình thường. Nhưng nếu bạn thường xuyên bị táo bón thì phải giải quyết vấn đề. Táo bón không chỉ gây khó chịu mà còn có thể báo hiệu một vấn đề nghiêm trọng hơn.

Ví dụ, táo bón có thể do vấn đề về tuyến giáp. Một nghiên cứu của Báo cáo Khoa học tự nhiên năm 2023 với sự tham gia của 541.000 người từ 60 tuổi trở lên cho thấy táo bón có liên quan đến nguy cơ tăng huyết áp cao hơn 96%, nguy cơ đau tim và các biến cố tim mạch khác tăng 58%.

Táo bón không phải lúc nào cũng liên quan đến tần suất bạn đi đại tiện. Mức độ đại tiện đều đặn điển hình dao động từ ba ngày một lần đến thường xuyên, khoảng ba lần một ngày.

Reezwana Chowdhury, trợ lý giáo sư y khoa tại Johns Hopkins Medicine ở Lutherville, cho biết các dấu hiệu đáng tin cậy hơn bao gồm phân cứng hoặc vón cục thường xuyên, khó khăn khi đại tiện, dành hơn 5 phút cho việc đi vệ sinh và không cảm thấy trống rỗng sau khi đại tiện.

Giảm táo bón bằng cách nào?

Có một số cách để khắc phục vấn đề. Fuglestad khuyên bạn nên lưu ý những loại thực phẩm nào làm trầm trọng thêm các triệu chứng táo bón. Những việc đơn giản như loại bỏ hoặc hạn chế một loại thực phẩm nào đó có thể hữu ích. 

Đừng quên kiểm tra lượng chất xơ bạn tiêu thụ. Hầu hết, chúng ta không nạp đủ lượng chất xơ cần thiết hằng ngày, dao động từ 22 - 34 gam tùy theo độ tuổi và giới tính. Tăng lượng chất xơ ăn vào có thể tạo khối và làm mềm phân, giúp phân di chuyển ra ngoài dễ dàng hơn.

Để tránh làm quá tải đường tiêu hóa, hãy tăng dần chất xơ trong vài tuần, bổ sung thêm nhiều trái cây, rau, quả hạch, hạt, ngũ cốc nguyên hạt, đậu và đậu lăng, đồng thời uống nhiều nước.

Tuy nhiên, chất xơ không phải lúc nào cũng là giải pháp. Nếu chứng táo bón liên quan đến thuốc thì việc tăng cường chất xơ có thể tạo ra khí và đầy hơi, trong khi phân không di chuyển được khiến bạn khó chịu hơn.

Lượng nước bạn uống vào cũng rất quan trọng. Ngoài nước, bạn cũng có thể uống các loại thức uống khác, ăn trái cây và rau quả vì chúng vừa có chất xơ, vừa giúp bạn giữ nước cho cơ thể.

Một số thực phẩm có ích bao gồm mận - có chứa sorbitol, chất làm ngọt tự nhiên có tác dụng nhuận tràng; quả kiwi, kefir và sữa chua nói chung cũng giúp tăng cường vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh, có thể tăng tốc thời gian vận chuyển phân.

Hãy vận động nhiều hơn. Tập thể dục được cho là giúp tăng tốc độ di chuyển của phân qua ruột. Bất kỳ hình thức tập thể dục vừa phải nào cũng có lợi.

Khi thay đổi lối sống là không đủ để giảm táo bón, bạn có thể thử dùng thuốc nhuận tràng. Tuy nhiên, cần tham khảo với bác sĩ và sử dụng thuốc đúng cách. 

Nếu những bước này không giúp ích, hãy đến gặp bác sĩ để xác định chính xác vấn đề cụ thể của bạn.