Các thông tin về tình trạng ung thư của Công nương Kate Middleton làm sáng tỏ một điểm mấu chốt: Bệnh ung thư đôi khi tiến triển mà không một dấu hiệu. Điều này đặt ra thách thức trong việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời.
Không giống như suy nghĩ thông thường, ung thư không luôn dễ nhận biết qua các triệu chứng. Nhiều trường hợp bệnh được phát hiện bất ngờ trong các lần kiểm tra sức khỏe định kỳ hoặc khi điều trị các bệnh lý khác, giống như trường hợp của Công nương xứ Wales và Vua Charles III.
Các loại ung thư như tuyến tiền liệt, vú và tuyến giáp thường phát triển chậm và không lan rộng. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng việc điều trị quá mức không cần thiết và đôi khi chỉ cần theo dõi là đủ, đặc biệt với ung thư tuyến tiền liệt ở người già.
Vương phi Kate thông báo mắc ung thư trong video công bố ngày 22/3. Ảnh: AFP
Chẩn đoán sớm ung thư
Chẩn đoán sớm là bước quyết định cho hành trình chiến thắng ung thư, đặc biệt là những loại tiến triển âm thầm mà không có triệu chứng rõ ràng.
Triệu chứng ung thư thường mơ hồ, dễ bị nhầm lẫn với các bệnh thông thường. Mệt mỏi, giảm cân bất thường và đau kéo dài là những dấu hiệu không cụ thể có thể chỉ ra một khối u ác tính đang ẩn náu. Tuy nhiên, những triệu chứng này thường bị bỏ qua, dẫn đến việc chẩn đoán và điều trị muộn màng. Rất may, nhiều quốc gia đã triển khai xét nghiệm sàng lọc cho các bệnh như ung thư vú và đại trực tràng, giúp phát hiện bệnh sớm hơn.
Phát hiện ung thư ở giai đoạn đầu mở ra cơ hội can thiệp kịp thời và cải thiện tiên lượng. Việc tìm ra ung thư không triệu chứng qua các phương pháp chẩn đoán hình ảnh hoặc xét nghiệm sàng lọc là minh chứng cho tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe chủ động.
Khi ung thư được xác định ở giai đoạn đầu, khả năng chữa khỏi cao hơn vì bệnh còn giới hạn và nhỏ. Điều này cũng có nghĩa là nếu cần phẫu thuật, cuộc phẫu thuật có thể ít xâm lấn hơn và giảm nhu cầu hóa trị sau phẫu thuật.
Ung thư đại trực tràng là ví dụ điển hình về tầm quan trọng của sàng lọc. Nghiên cứu chỉ ra rằng những người tham gia sàng lọc có khả năng được chẩn đoán khi chưa có triệu chứng và có tiên lượng tốt sau điều trị. Ngược lại, những người được chẩn đoán sau khi có triệu chứng thường có khối u lớn hơn và tiên lượng xấu hơn.
Các chương trình y tế cộng đồng giáo dục về sàng lọc ung thư và nhận biết triệu chứng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu chậm trễ chẩn đoán. Khuyến khích mọi người tham gia vào các biện pháp phòng ngừa như tiêm phòng HPV và thay đổi lối sống giảm rủi ro có thể thúc đẩy phát hiện và can thiệp sớm, thay đổi diễn biến của bệnh.
Phát hiện dấu ấn sinh học
Các phát minh tiên tiến trong lĩnh vực chẩn đoán, được gọi là "phát hiện dấu ấn sinh học", mở ra hy vọng nâng cao khả năng phát hiện sớm và điều chỉnh phương pháp điều trị cho các loại ung thư tiến triển âm thầm. Từ việc phân tích cấu trúc phân tử đến kỹ thuật sinh thiết lỏng, những tiến bộ này đang tái định hình việc chẩn đoán ung thư, đưa y học cá nhân hóa và chính xác lên một tầm cao mới.
Trong một dự án nghiên cứu, các nhà khoa học đã sử dụng xét nghiệm máu để phát hiện ung thư ở những phụ nữ được tái kiểm tra sau khi sàng lọc chụp Xquang tuyến vú. Việc xét nghiệm tập trung vào DNA không tế bào - DNA được giải phóng từ tế bào khối u - và metabolomics (phương pháp tạo lập hồ sơ của các phân tử nhỏ), những chỉ số hiếm gặp liên quan đến chuyển hóa trong máu. Qua đó, các nhà nghiên cứu có thể phân biệt giữa bệnh nhân khỏe mạnh, bệnh lành tính, tiền ung thư và ung thư vú. Phương pháp này đang ngày càng được biết đến và áp dụng ở châu Âu, song nó vẫn chưa trở thành chuẩn mực ở Anh.
Ung thư không triệu chứng là một thách thức lớn trong việc chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, thông qua việc khuyến khích bệnh nhân theo đuổi lối sống phòng ngừa và tham gia các buổi sàng lọc và xét nghiệm, chúng ta có thể không để ung thư âm thầm trở thành mối đe dọa tiềm tàng cho sức khỏe.
Thanh Thúy (Theo The Conversation)