Tiền sản giật xảy ra do nhiễm độc thai nghén và thường phát triển sau tuần thứ 20 của thai kỳ và xuất hiện nhiều nhất từ tuần thứ 37, chiếm tỉ lệ khoảng 5-8% trong tổng số phụ nữ mang thai.
Tiền sản giật thường phát triển sau tuần thứ 20 của thai kỳ và xuất hiện nhiều nhất từ tuần thứ 37
Mẹ bầu nào có nguy cơ cao mắc tiền sản giật?
Cho đến nay, chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh nguyên nhân cụ thể gây nên chứng tiền sản giật. Tuy nhiên, có một vài yếu tố được cho là làm tăng nguy cơ mắc tiền sản giật gồm:
- Mẹ bầu thừa cân, béo phì;
- Mẹ bầu bị cao huyết áp mãn tính;
- Mẹ mắc một số chứng rối loạn như: máu khó đông, bệnh thận, tiểu đường, lupus…;
- Trong gia đình có tiền sử người thân bị tiền sản giật;
- Mẹ bầu mang song thai hoặc đa thai;
- Mẹ sinh con so (con đầu lòng);
- Mẹ đã từng bị tiền sản giật trước đó;
Mẹ bầu thừa cân, béo phì có nguy cơ cao mắc tiền sản giật thai kỳ
- Chế độ dinh dưỡng nghèo nàn trong suốt thai kỳ;
- Mang thai muộn, khi đã ngoài 40 tuổi;
- Phụ nữ da đen có nguy cơ mắc tiền sản giật cao hơn phụ nữ ở những chủng tộc khác;
- Khoảng cách giữa các lần mang thai ít hơn 2 năm hoặc nhiều hơn 10 năm;
- Người mẹ có thai bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những người mẹ có thai tự nhiên;
Các triệu chứng cảnh báo tiền sản giật, mẹ bầu nhất định phải lưu tâm
Tiền sản giật biểu hiện gồm 3 triệu chứng chính là tăng huyết áp, tăng protein niệu và phù.
- Cao huyết áp: Huyết áp 140/90 mmHg hoặc cao hơn;
- Dư thừa protein trong nước tiểu: > 0,3g/l;
- Sưng (phù) tay chân, mặt. Hiện tượng này cũng xảy ra ở nhiều thai phụ nên không thể khẳng định bị tiền sản giật hay không;
Ngoài ra còn có một số triệu chứng khác như:
- Suy giảm thị lực, nhìn mờ, nhạy cảm với ánh sáng;
- Mẹ bầu bị đau bụng trên, hay đau ở dưới xương sườn phía bên phải;
- Mẹ tăng cân đột ngột không rõ nguyên nhân, có thể tăng tới 2kg/tuần;
- Mẹ thường cảm thấy buồn nôn và ói mửa;
- Cảm giác đau nhức đầu, chóng mặt thường xuyên xuất hiện;
- Lượng nước tiểu của mẹ giảm sút;
Những dấu hiệu trên đây cũng có thể là biểu hiện của một số bệnh lý khác hoặc chỉ là thay đổi thông thường trong thai kỳ. Để chắc chắn nhất, mẹ bầu hãy đến khám ở những cơ sở y tế uy tín.
Biến chứng tiền sản giật nguy hiểm như thế nào với mẹ bầu và thai nhi
- Đối với mẹ bầu
Tiền sản giật có thể khiến huyết áp của mẹ tăng cao.
Làm tăng nguy cơ bong nhau non. Nếu trường hợp nặng, bong nhau non gây chảy máu nhiều, đe dọa đến tính mạng của mẹ và bé. Bên cạnh đó, các biến chứng chảy máu có thể xảy ra là xuất huyết võng mạc, chảy máu trong gan rất nguy hiểm.
Tiền sản giật làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch cho mẹ bầu.
Tiền sản giật gây biến chứng suy giảm chức năng gan và rối loạn đông máu. Đặc biệt, chứng rối loạn đông máu rất nguy hiểm và là một trong những nguyên nhân khiến mẹ tử vong vì điều trị chứng đông máu rất khó khăn.
Tiền sản giật gây ra hội chứng HELLP - hội chứng tán huyết, men gan cao và số lượng tiểu cầu thấp. Các triệu chứng bao gồm: buồn nôn, nôn, đau bụng, đau đầu. Hội chứng này rất nguy hiểm và có thể nhanh chóng trở thành mối đe dọa cho tính mạng của cả mẹ và bé.
Suy thận cấp là biến chứng gây tử vong ở mẹ bầu lên đến 23%
Suy thận cấp - là nguyên nhân gây tử vong ở mẹ bầu lên đến 23%.
Biến chứng phù phổi cấp và suy tim cấp. Những biến chứng này thường xảy ra trước hoặc sau khi đẻ một vài giờ. Nếu không được xử lý kịp thời, chúng có nguy cơ cao đe dọa đến tính mạng của mẹ.
Biến chứng xấu nhất của tiền sản giật là gây tử vong cho người mẹ. Đây cũng là điều mà không một ai mong muốn.
- Đối với thai nhi
Nếu mẹ bị tiền sản giật có thể khiến thai nhi chết lưu ngay trong bụng mẹ. Ngoài ra, do lượng máu truyền đến nhau thai hạn chế sẽ khiến thai nhi không được cung cấp đủ dinh dưỡng để phát triển toàn diện.
Mẹ bị tiền sản giật có thể khiến bé sinh ra bị suy dinh dưỡng.
Tiền sản giật cũng khiến thai nhi cũng có nguy cơ bị tử vong ngay sau khi sinh do bị ngạt, chấn thương, chảy máu phổi…
Điều trị tiền sản giật như thế nào?
Nếu có tiền sản giật nhẹ đến trung bình và ít hơn 36 tuần mang thai, bạn có thể được khuyên nên nghỉ ngơi tại nhà. Huyết áp của bạn sẽ được thường xuyên kiểm tra để đảm bảo không được tăng quá cao. Một số phụ nữ sẽ phải theo dõi trong bệnh viện và có chế độ nghỉ ngơi đặc biệt.
Nếu tiền sản giật sau hơn 36 tuần mang thai , bác sĩ có thể khuyên người mẹ nên sinh mổ để bắt thai
Nếu tiền sản giật nặng và thai nhi đủ trưởng thành thì thúc sinh hoặc sinh mổ được khuyến khích. Trước khi chuyển dạ, người mẹ có thể phải tiêm corticoid để giúp phổi của bào thai trưởng thành. Trong trường hợp hiếm hoi, tiền sản giật nặng phát triển trước tuần 24 thì phải yêu cầu chấm dứt thai kỳ để cứu mẹ.
Bất kể mức độ nghiêm trọng, nếu tiền sản giật sau hơn 36 tuần mang thai, bác sĩ có thể khuyên người mẹ nên sinh mổ hoặc dùng phương pháp kích thích sinh sớm.
Phòng ngừa tiền sản giật
Hiện nay, vì chưa có một nghiên cứu nào chỉ rõ được nguyên nhân gây tiền sản giật nên cũng chưa có một biện pháp nào có khả năng phòng ngừa triệt để biến chứng nguy hiểm này cho bà bầu.
Chính vì vậy, điều quan trọng và cấp thiết nhất chính là dự phòng tiền sản giật. Các chế độ ăn uống, sinh hoạt đóng vai trò thiết yếu, giúp hạn chế tiền sản giật cho mẹ bầu.
- Bổ sung đầy đủ DHA, EPA để phòng ngừa tiền sản giật. Các sản phẩm chứa hàm lượng Omega-3 gồm: cá hồi, súp lơ, quả óc chó, hạt vừng…
- Mẹ bầu nên bổ sung đủ canxi trong suốt thai kỳ để giảm tới 49% nguy cơ tiền sản giật ở những mẹ bầu có nguy cơ thấp và tới 82% ở những mẹ bầu có nguy cơ cao. Các thực phẩm giàu canxi gồm: sữa, măng tây, đậu bắp, súp lơ xanh…
- Mẹ cũng cần bổ sung vitamin D đầy đủ để giúp giảm 27% nguy cơ mắc tiền sản giật. Các sản phẩm giàu canxi như dầu gan cá, ngũ cốc nguyên hạt, nấm hương…
- Tập thể dục thường xuyên cũng là biện pháp giúp mẹ nâng cao sức khỏe và hạn chế tối đa nguy cơ bị tiền sản giật.
Để phát hiện sớm và điều trị tiền sản giật kịp thời mẹ bầu cần khám thai theo đúng lịch bác sĩ chỉ định
- Ngoài ra, điều mà tất cả bà bầu cần lưu ý đó là phải theo dõi sát sao trong suốt thai kỳ. Nếu có bất thường gì, mẹ nên đi khám ngay để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.
Tiền sản giật là tình trạng rất nguy hiểm đối với mẹ bầu. Chính vì thế, phòng ngừa, phát hiện sớm và điều trị kịp thời là việc làm mà các mẹ bầu cần đặc biệt lưu ý để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và thai nhi.