Thông tin được các chuyên gia nhi khoa đưa ra tại Hội nghị Nhi khoa Việt Nam - Mỹ lần thứ X do Bệnh viện Bạch Mai tổ chức ngày 10/4. Hội nghị có 8 chuyên đề về các bệnh lý hô hấp, nội tiết, dị ứng lâm sàng, kháng kháng sinh, nhiễm khuẩn cấp, xử lý sự cố y khoa... nhằm chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức chuyên môn trong lĩnh vực nhi khoa.
Báo cáo tại hội nghị, bác sĩ Cấn Thị Bích Ngọc, Trung tâm Nội tiết - Chuyển hóa - Di truyền và Liệu pháp phân tử, Bệnh viện Nhi trung ương, cho biết dậy thì sớm là hiện tượng trẻ xuất hiện các đặc điểm hình thể và hormone ở lứa tuổi sớm hơn bình thường. Ở trẻ gái phát triển tuyến vú, xuất hiện lông mu trước 8 tuổi, kinh nguyệt trước 10 tuổi. Ở trẻ trai, thể tích tinh hoàn tăng và có lông mu trước 9 tuổi.
"Dậy thì sớm ngày càng tăng. Chúng tôi đã tiếp nhận điều trị cho những trẻ mới 6-7 tuổi đã có kinh nguyệt, tuyến vú phát triển. Trẻ gái có biểu hiện dậy thì sớm nhiều hơn bé trai", bác sĩ Ngọc nói. Thống kê từ Bệnh viện Nhi trung ương cho thấy năm 2018-2021 ghi nhận 700 trẻ dậy thì sớm, từ 2021-2024 tăng gần gấp đôi với 1.200 trẻ.
Nguyên nhân dậy thì sớm hiện vẫn đang được nghiên cứu, chưa đưa ra kết luận cuối cùng. Song các chuyên gia đề cập đến các yếu tố nguy cơ như môi trường sống, đột biến gene, di truyền. Trong yếu tố môi trường, thuốc lá có tác động lớn. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng trẻ hít phải khói thuốc lá hoặc mẹ hút thuốc trong quá trình mang thai có thể khiến bé gái có kinh nguyệt, bé trai vỡ giọng sớm.
Béo phì cũng làm tăng nguy cơ dậy thì sớm. Tại 11 nghiên cứu trên 4.841 tình nguyện viên tại Mỹ, trẻ gái béo phì có tỷ lệ dậy thì sớm cao hơn nhóm cân nặng bình thường.
Một số trẻ dậy thì sớm do nguyên nhân nội sinh như tổn thương hệ thần kinh trung ương do bẩm sinh hoặc mắc phải. Trong đó, phổ biến là khối u não, nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương, xuất huyết não.
Một trẻ khám dậy thì sớm tại Bệnh viện Nhi Trung ương. Ảnh: Lê Nga
Trẻ dậy thì sớm có thể dẫn đến những hậu quả như cốt hóa xương sớm dẫn tới bị lùn hơn nhóm phát triển bình thường. Ngoài ra, các em có nguy cơ bị xâm hại tình dục, quan hệ tình dục sớm, mang thai ngoài ý muốn, phá thai khi quá nhỏ tuổi. Những thay đổi cơ thể bất thường gây tâm lý hoang mang, tự ti, xấu hổ cho trẻ.
Hiện, trẻ có thể được đánh giá mức độ dậy thì sớm qua tuổi xương, siêu âm tử cung, buồng trứng, thận kiểm tra có bất thường hay không. Trẻ còn được chụp cộng hưởng từ, xét nghiệm hormone sinh dục.
Các bác sĩ sẽ điều trị bệnh với mục tiêu ức chế phát triển tuyến vú, tử cung, lông mu, cốt hóa tuổi xương, bình thường tốc độ tăng trưởng chiều cao cho trẻ.
Lê Nga