Chiều 4/11, phiên tòa phúc thẩm xem xét kháng cáo của bà Trương Mỹ Lan, 68 tuổi, và 47 bị cáo về các sai phạm tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn (SCB) và Tập đoàn Vạn Thịnh Phát tại giai đoạn một vụ án, bước vào phần xét hỏi.
Trả lời HĐXX về nội dung kháng cáo, bà Lan nói không kêu oan về 3 tội danh bị cáo buộc là Tham ô tài sản, Đưa hối lộ, Vi phạm quy định trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, chỉ xin tòa xem xét bối cảnh phạm tội để giảm nhẹ hình phạt tử hình.
Theo bị cáo, trước đó chỉ chuyên kinh doanh bất động sản, không biết gì đến tài chính ngân hàng. Khi được Ngân hàng Nhà nước động viên tham gia với vai trò là cố vấn cho SCB dưới sự giám sát của cơ quan này, thì mới bước chân vào. SCB như cỗ máy đốt tiền, bao nhiêu cũng không đủ, nhưng vì bị cáo "có tính làm gì là làm đến nơi đến chốn, làm cho bằng được" nên mới bị vướng vào vụ án này.
"Bị cáo rất đau lòng vì vụ án khiến biết bao nhiêu người vướng lao lý. Bị cáo không đổ tội cho ai cũng không chối cãi gì, mà chấp nhận toàn bộ hậu quả. Bị cáo chỉ muốn giãi bày để HĐXX hiểu, giảm nhẹ hình phạt", bà Lan nghẹn giọng nói.
Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát sau đó bật khóc, phân trần "suốt 20 năm qua ngày nào cũng quay cuồng với việc tìm kiếm tài sản đưa vào để tái cơ cấu SCB". Bản thân không có vị trí nào tại SCB, chưa bao giờ đưa người nào vào tham gia điều hành cũng như sử dụng tiền của ngân hàng "mà chỉ đưa tài sản vào SCB".
Bà Trương Mỹ Lan tại tòa hôm nay. Ảnh: Thanh Tùng
Khi tòa yêu cầu chứng minh việc đã đưa tiền, tài sản vào SCB, bà Lan kể đó là tòa nhà Time Square, An Đông, Windsor và khẳng định các tài sản này được hình thành trước khi tái cơ cấu SCB và cũng không dùng đảm bảo cho các ngân hàng khác.
Tuy nhiên, chủ tọa lưu ý hồ sơ vụ án thể hiện các tài sản này dùng thế chấp cho các khoản nợ của Vạn Thịnh Phát lên tới 33.000 tỷ đồng tại Ngân hàng Việt Nam Tín Nghĩa, SCB cũ từ trước khi hợp nhất.
Bà Lan "cam kết 100% không có chuyện đó" và lập luận: "Nếu bị cáo có dư nợ như vậy thì Ngân hàng Nhà nước không bao giờ vận động bị cáo tham gia tái cơ cấu".
Theo đề nghị của chủ tọa, bà Lan liệt kê các tài sản mà gia đình có được trước khi sát nhập 3 ngân hàng yếu kém thành SCB, gồm: tòa nhà An Đông (xây năm 2000), tòa nhà Sherwood 127 Pastuer (2002), sau đó có cho SCB mượn một số căn hộ trong cao ốc này. Nguồn tiền hình thành tài sản này là do gia đình bà kinh doanh buôn bán trong mấy chục năm (kinh doanh vàng và mua nhiều bất động sản khi giá còn rất rẻ).
Chủ tọa hỏi: "Đến thời điểm bị truy tố, tổng tài sản của bị cáo có những gì?". Lúc này, bà Lan thừa nhận: "Dường như không có tài sản nào mới, chỉ có Windsor, Amigo và một số tài sản nhờ người khác đứng tên".
HĐXX tiếp tục thẩm vấn bà Lan về những tài sản nhờ người đứng tên, tổng số nợ (các khoản vay) của Vạn Thịnh Phát tính đến nay là bao nhiêu, lý do bị cáo nói "không vay" nhưng lại phải khắc phục... Tuy nhiên, bà Lan không trả lời đúng trọng tâm mà phân trần về tình trạng sức khỏe hiện không tốt, muốn xin hoãn phiên tòa. Chủ tọa sau đó đề nghị bà Lan có thể trả lời sau các nội dung này.
Biệt thự cổ rộng gần 3.000 m2, được bà Trương Mỹ Lan mua lại với giá 700 tỷ đồng, nằm ở ba góc đường Võ Văn Tần - Bà Huyện Thanh Quan - Nguyễn Thị Diệu (quận 3). Ảnh: Quỳnh Trần
Bà Lan xin giải tỏa kê biên những tài sản 'khủng' nào
Trình bày với tòa, bà Lan đề nghị xem xét cho xin lại nhà đất 24 Lê Lợi (quận 1) và 21 Trần Cao Vân (quận 3) bởi đây là tài sản do mẹ bà mua cho các cháu nội (chị em Trương Huệ Vân).
Tiếp đó, bà xin được giữ lại căn biệt thự cổ 110-112 Võ Văn Tần, do mẹ bà mua cho con gái bà là Chu Duyệt Phấn. Đây là biệt thự cổ để bảo tồn, khi con gái bà đang trùng tu thì bị kê biên. Bà xin tòa giải tỏa kê biên để việc thi công được tiếp tục.
Đối với tòa nhà 19-25 Nguyễn Huệ (quận 1) đang cho SCB thuê làm trụ sở, bà Lan nói khu đất này vốn là kho gạo của ông cố nội, nên mẹ bà đã mua lại để làm kỷ niệm và cho cháu ngoại (con bà Lan). Tiền cho thuê tòa nhà dùng để trùng tu biệt thự cổ trên đường Võ Văn Tần. Do vậy, bà Lan xin tòa giải tỏa kê biên, trả lại cho con gái.
Tương tự, đối với tòa nhà Sherwood 127 Pastuer, bà Lan cũng "xin lại" vì tài sản này xây từ năm 2000 - trước khi bà vào SCB.
Cùng lý do trên, bà cũng xin tòa giải tỏa kê biên nhà đất số 78 Nguyễn Huệ, 9 bất động sản là trụ sở các công ty thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, một chiếc du thuyền của Time Squre dùng để phục vụ du khách; 19 ôtô và một số tài sản khác sẽ liệt kê chi tiết bằng văn bản gửi đến HĐXX.
Cũng tại phiên tòa chiều nay, HĐXX đã thẩm vấn một số cán bộ cấp cao của SCB và Vạn Thịnh Phát về các sai phạm liên quan.
Phiên tòa ngày mai tiếp tục với phần xét hỏi các bị cáo còn lại.
Trương Huệ Vân tại tòa hôm nay. Ảnh: Thanh Tùng
Theo bản án sơ thẩm, trong 10 năm thâu tóm SCB, bà Lan đã chỉ đạo đồng phạm giải ngân cho nhóm công ty trong hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát tổng cộng hơn 2.500 khoản vay. Đến tháng 10/2022, nhóm bà Lan và Vạn Thịnh Phát còn gần 1.300 khoản vay dư nợ 677.000 tỷ đồng gốc và lãi. Tòa xác định đây là số tiền thiệt hại của vụ án và bà Lan có nghĩa vụ phải bồi thường cho SCB.
Hồi tháng 4, TAND TP HCM xử sơ thẩm tuyên phạt bà Trương Mỹ Lan 20 năm tù về tội Đưa hối lộ; 20 năm tù về tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng và tử hình về tội Tham ô tài sản. Tổng hợp hình phạt, bị cáo phải chấp hành án tử hình.
Trong vụ án này, bà Đỗ Thị Nhàn bị TAND TP HCM tuyên án tù chung thân về tội Nhận hối lộ. 3 cựu lãnh đạo của SCB gồm Đinh Văn Thành, Bùi Anh Dũng, cựu chủ tịch SCB và Võ Tấn Hoàng Văn cũng bị phạt tù chung thân.
81 bị cáo khác bị tuyên phạt từ 3 năm tù treo đến 20 năm tù về loạt tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng; Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng; Tham ô tài sản; Thiếu trách nhiệm; Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ; Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
Hải Duyên - Quốc Thắng