Video xuất hiện cuối tuần qua trên kênh Telegram Grey Zone, nơi thường xuyên đăng hoạt động của Wagner, công ty an ninh tư nhân tuyển nhiều "lính đánh thuê" tham chiến ở Ukraine, cho thấy một cựu thành viên nhóm này từng đào ngũ và tuyên bố muốn chiến đấu cho Ukraine có tên Yevgeny Nuzhin.
"Ngày 4/9, tôi thực hiện kế hoạch chuyển sang chiến đấu cho phía quân đội Ukraine. Ngày 11/11, tôi đang đi trên đường phố ở Kiev thì bị ai đó đánh vào đầu và tôi bất tỉnh. Tôi tỉnh dậy trong căn hầm này và được thông báo bản thân sẽ bị phán xử", Nuzhin nói trong video.
Nuzhin đang nằm, đầu bị dán vào tường gạch. Vài giây sau đó, một người đàn ông mặc quân phục dùng búa tạ đánh vào đầu Nuzhin. Hiện chưa rõ người đập búa là ai.
Bài đăng trên kênh Grey Zone nói rằng "búa tạ và những kẻ phản bội có mối quan hệ mật thiết đối với Wagner. Kẻ phản bội đã nhận hình phạt sơ khai truyền thống của Wagner".
Yevgeny Nuzhin trong video vụ hành quyết được đăng trên Telegram cuối tuần qua. Ảnh: Telegram/Grey Zone.
Hồi đầu tháng 9, Nuzhin, 55 tuổi, được nhà báo Ukraine Yuriy Butusov phỏng vấn về việc đầu hàng lực lượng Ukraine và sẵn sàng chiến đấu cho phía Kiev. Nuzhin cũng nói về cách Wagner tuyển mộ tù nhân tham chiến ở Ukraine để đổi lấy cam kết ân xá hoàn toàn ở Nga.
Vào đầu tháng 10, Nuzhin thực hiện một cuộc phỏng vấn khác với nhà báo Ukraine Ramina Eskhakzai, bày tỏ sự ủng hộ của ông đối với Kiev và tiết lộ thêm chi tiết về cách thức hoạt động của nhóm Wagner. Nuzhin xác nhận ông ta đang thụ án tù 23 năm vì tội giết người. Nuzhin đáng lẽ ra tù vào năm 2027 nhưng chọn tham gia nhóm Wagner để chiến đấu ở Ukraine nhằm đổi lệnh ân xá.
"Bố mẹ tôi sống ở miền tây Ukraine. Làm sao tôi có thể gây chiến với chính gia đình mình?", Nuzhin nói.
Hiện chưa rõ ai là người đứng sau video hoặc Nuzhin bị bắt như thế nào.
CNN đã liên hệ với chính quyền Ukraine, hỏi liệu Nuzhin có bị đưa trở lại lãnh thổ do Nga kiểm soát để đổi lấy tù nhân chiến tranh Ukraine, hoặc liệu có phải ông này bị bắt cóc mà chính quyền Ukraine không biết. Trước đó, Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine, Andriy Yermak, cho biết 45 binh sĩ Ukraine đã trở về trong đợt trao đổi tù nhân mới.
Anastasia Kashevarova, cựu cố vấn của Chủ tịch Hạ viện Nga Vyacheslav Volodin, cho biết cuộc trao đổi bao gồm thành viên Wagner, nhưng không nêu danh tính của họ.
Vladimir Osechkin, người đứng đầu nhóm bênh vực tù nhân ở Nga Gulagu, cho biết trên blog rằng các con trai của Nuzhin xác nhận đó là cha họ. Ilya, con trai của Nuzhin, cho biết gia đình biết tin về cái chết của cha họ thông qua Telegram và rất "kinh hoàng".
"Cả nhà tôi đều khóc khi xem video. Bố tôi bị sát hại như một con vật", Ilya nói.
Osechkin cho rằng "tất cả dấu hiệu đều cho thấy Wagner liên quan đến vụ giết người". Ông dự định gửi yêu cầu tới chính quyền Nga để khởi tố vụ án hình sự.
Khi được hỏi về video, nhà tài phiệt Nga Yevgeny Prigozhin, người sở hữu Tập đoàn Wagner, không nói rằng các chiến binh Wagner thực hiện vụ quyết này nhưng ông kịch liệt chỉ trích Nuzhin.
"Nuzhin đã cố tình phản bội nhân dân, đồng đội. Ông ta không bị bắt làm tù binh, cũng không đầu hàng khi chiến đấu. Thay vào đó, ông ta đã lên kế hoạch đào ngũ. Nuzhin là kẻ phản bội", Prigozhin nói.
"Đối với người bị hành quyết, rõ ràng ông ta không tìm thấy hạnh phúc ở Ukraine, mà thay vào đó gặp những người không tử tế, nhưng như thế là đáng đời", ông cho hay.
Khi được hỏi về video, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov hôm 14/11 cho biết: "Chúng tôi không bình luận gì. Chúng tôi không biết video đó là gì và độ chính xác ra sao. Đây không phải việc của chúng tôi".
Wagner là công ty an ninh tư nhân Nga được thành lập năm 2014 với khoảng 8.000 thành viên. Nhiều nhà thầu quân sự Wagner, phương Tây gọi là "lính đánh thuê", từng tham gia các chiến dịch tại Trung Đông và châu Phi, cũng như chiến đấu bên cạnh quân đội chính quy Nga tại miền đông Ukraine. Họ chủ yếu thực hiện các nhiệm vụ nhỏ lẻ, khác với hoạt động quy mô lớn của quân đội chính quy Nga. Tuy nhiên, giới chuyên gia phương Tây nhận định Wagner và lãnh đạo công ty "đóng vai trò ngày càng nổi bật" trong chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine.
Các tay súng Wagner gần đây dựng phòng tuyến chống xe tăng ở miền đông Ukraine nhằm ngăn đà tiến công của đối phương nếu quân chính quy Nga và phe ly khai rút lui.
Huyền Lê (Theo CNN, Guardian)