Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) ngày 21/12 thông báo phát hiện tên lửa phóng từ Yemen nhằm vào miền trung nước này, song thừa nhận nỗ lực đánh chặn không thành công. Quả đạn rơi xuống khu dân cư gần thành phố Tel Aviv, khiến 16 người bị thương và gây thiệt hại vật chất.
Tờ Times of Israel dẫn nội dung điều tra sơ bộ của IDF cho thấy hàng loạt tổ hợp phòng không khác nhau đã khai hỏa, nỗ lực đánh chặn diễn ra ở cả trong và ngoài bầu khí quyển, nhưng tất cả đều thất bại. Video do truyền thông Israel đăng cho thấy ít nhất hai quả đạn phòng không được phóng lên, nhưng không thể đánh trúng mục tiêu đang lao xuống.
Khoảnh khắc phòng không Israel bắn trượt tên lửa Houthi sáng 21/12. Video: Kan, Times of Israel
Giới chức Israel không tiết lộ đã phóng tổng cộng bao nhiêu tên lửa đánh chặn và đó là những loại nào. Tuy nhiên, thông tin "nỗ lực đánh chặn diễn ra ngoài khí quyển" cho thấy quân đội nước này đã huy động cả những lá chắn tầm xa Arrow-2/3 hiện đại nhất trong biên chế.
Nhóm vũ trang Houthi tại Yemen sau đó thông báo đã "phóng tên lửa siêu vượt âm Palestine-2 nhằm vào mục tiêu quân sự ở Tel Aviv", khẳng định chiến dịch đã hoàn thành mục tiêu đề ra.
"Các hệ thống phòng không Arrow không thể bảo vệ Israel khỏi tên lửa Palestine-2. Năng lực quân sự của chúng tôi không ngừng phát triển, trong khi lưới phòng thủ của Mỹ, châu Âu và Israel liên tục thất bại", Mohammed Ali al-Houthi, quan chức cấp cao của nhóm vũ trang Yemen, cho hay.
Israel phát triển dòng tên lửa Arrow từ giữa những năm 1990 để đối phó với mối đe dọa từ Iran, chương trình này tiêu tốn hàng tỷ USD.
Tên lửa Arrow 2 phát nổ để phá hủy mục tiêu trong khi Arrow 3 không sử dụng thuốc nổ mà có khả năng cơ động cao để đón đầu và phá hủy mục tiêu bằng động năng. Hệ thống Arrow 3 được cho là có tầm bắn 2.400 km và đánh chặn được tên lửa đạn đạo ở độ cao 100 km.
Houthi từng vài lần phóng Palestine-2 nhằm vào lãnh thổ Israel, nhưng đây là lần đầu loại tên lửa này vượt qua lá chắn phòng thủ của Tel Aviv. Nhóm vũ trang Yemen tuyên bố quả đạn có tốc độ tối đa 19.755 km/h, gấp 16 lần âm thanh, sử dụng nhiên liệu rắn với thiết kế hai tầng đẩy, có thể vươn tới mục tiêu ở khoảng cách 2.150 km.
"Một tên lửa đạn đạo đơn lẻ đã xuyên thủng lưới phòng thủ của Israel, cho thấy những lỗ hổng nghiêm trọng với các hệ thống đánh chặn hiện nay", cây bút Ron Ben-Yishai viết trên Ynet, trang tin hàng đầu tại Israel.
Tên lửa Arrow 3 trong đợt phóng thử tại Israel năm 2019. Ảnh: BQP Israel
Giới chuyên gia nhận định có hai nguyên nhân khiến tên lửa đạn đạo Houthi vượt qua được lưới phòng không Israel.
Nhóm vũ trang Yemen có thể đã phóng tên lửa theo quỹ đạo phẳng và độ cao nhỏ, thay vì quỹ đạo hình parabol thông thường của tên lửa đạn đạo. Quả đạn dường như cũng xuất phát từ hướng mà quân đội Israel và đồng minh không ngờ tới.
Phương pháp này khiến các hệ thống cảnh báo tầm xa của Israel, cũng như những loại được Mỹ đặt tại Arab Saudi để hỗ trợ đồng minh, khó hoặc không thể phát hiện mục tiêu. Quân đội Israel vì vậy không có đủ thời gian để triển khai phương án đánh chặn hiệu quả nhất.
Houthi cũng có thể được chuyển giao công nghệ sản xuất đầu đạn có khả năng cơ động cao do Iran phát triển.
Loại đầu đạn này thường tách khỏi tên lửa ở giai đoạn cuối, thay đổi đường bay liên tục để gây khó có phòng không đối phương rồi tấn công mục tiêu chỉ định. "Khi kết hợp với tốc độ siêu vượt âm trong quá trình hồi quyển, đầu đạn có khả năng thay đổi quỹ đạo sẽ là thách thức lớn với mọi hệ thống phòng không của Israel", Ben-Yishai cảnh báo.
Tên lửa Palestine-2 trước khi tập kích lãnh thổ Israel hồi tháng 9. Ảnh: Al Mayadeen
Iran đang sở hữu một số loại tên lửa được trang bị đầu đạn có khả năng cơ động trong hành trình, ví dụ tên lửa đạn đạo tầm trung Kheibar Shekan và Emad. Truyền thông Israel nhận định hai loại tên lửa này nằm trong số những quả đạn đã đánh trúng căn cứ không quân chiến lược Tel Nof và Nevatim của nước này hồi tháng 10.
Fabian Hinz, chuyên gia về chương trình tên lửa của Iran tại Viện nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) có trụ sở tại Anh, nhận định Palestine-2 là biến thể của tên lửa Kheibar Shekan.
"Tên lửa tầm xa hạng nặng được trang bị đầu đạn cơ động sẽ trở thành mối đe dọa cấp bách với Israel", cây bút Ben-Yishai cho hay.
Phạm Giang (Theo Ynet, Times of Israel, Business Insider)