Trong họp báo ngày 20/3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng cho hay hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh là nền tảng trong quan hệ giữa Việt Nam và Mỹ, góp phần quan trọng vào quá trình hòa giải, hàn gắn, xây dựng lòng tin giữa hai nước, mở ra cơ hội hợp tác mới trong lĩnh vực quan trọng khác.
"Nhiều dự án hợp tác giữa Việt Nam và Mỹ trong lĩnh vực này đang tiếp tục được triển khai hoặc khởi động lại, trong đó có các dự án rà phá bom mìn, vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh và tẩy độc sân bay Biên Hòa", bà Hằng cho biết.
Theo bà Hằng, việc triển khai thực chất và hiệu quả các dự án nói trên sẽ đóng góp thiết thực vào việc tăng cường quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững giữa Việt Nam và Mỹ.
Thông tin được bà Hằng đưa ra sau khi đại diện Tập đoàn Meta của Mỹ trong cuộc gặp gỡ báo chí hôm 18/3 cho hay chương trình hợp tác giải quyết hậu quả chiến tranh tại Việt Nam với sự giúp đỡ của chính phủ Mỹ sẽ được tiếp tục, dù hơn 90% chương trình viện trợ của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) trên thế giới bị cắt bỏ.
Theo đại diện của Tập đoàn Meta, việc tài trợ của phía Mỹ với chương trình khắc phục hậu quả chiến tranh tại Việt Nam được tiếp tục nhờ sự đóng góp mạnh mẽ của những công ty thành viên, đại diện Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN (USABC) và các cựu đại sứ như Daniel Kritenbrink hay Ted Osius.
Nhân viên dự án NPA/RENEW xử lý đạn pháo trong buổi thực hành mô phỏng tại xã Triệu Thuận, Quảng Trị tháng 6/2021. Ảnh: Hoàng Táo
Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây ký sắc lệnh đóng băng các khoản viện trợ nước ngoài, trong số đó có khoản viện trợ rà phá bom mìn, vật liệu nổ sót lại từ chiến tranh tại Việt Nam, cũng như hoạt động của USAID ở nước ngoài.
Trong cuộc họp báo hồi tháng 2, bà Hằng cho rằng việc dừng các dự án hỗ trợ của USAID, nhất là rà phá bom mìn và vật liệu nổ, cũng như dự án tẩy độc tại sân bay Biên Hòa, sẽ tác động mạnh đến an toàn của con người và môi trường ở nơi triển khai. "Việt Nam mong muốn cùng Mỹ tiếp tục triển khai thực chất, hiệu quả các hoạt động hợp tác này", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao nói.
Mỹ từ năm 1993 đã cung cấp khoảng 200 triệu USD cho các chương trình tiêu hủy vũ khí truyền thống tại Việt Nam với mục đích rà phá bom mìn, vật liệu nổ, giáo dục về nguy cơ bom mìn, vật liệu nổ và hỗ trợ nạn nhân, hỗ trợ nâng cao năng lực quốc gia.
Hoạt động hỗ trợ của Mỹ được tiến hành thông qua các dự án cung cấp cố vấn kỹ thuật, hỗ trợ quản lý thông tin cho Trung tâm Hành động Bom mìn Quốc gia (VNMAC), cũng như cấp ngân sách cho các tổ chức phi chính phủ như Peace Trees Vietnam và chuyển giao trang thiết bị, huấn luyện nhân lực phục vụ rà phá bom mìn.
Theo ước tính của VNMAC, Việt Nam có khoảng 800 nghìn tấn bom đạn sót lại sau chiến tranh. Tổng diện tích ô nhiễm và nghi ngờ ô nhiễm bom mìn khoảng 6,1 triệu ha, chiếm 18,82% tổng diện tích của cả nước.
Việt Nam cũng đang phối hợp với USAID tiến hành dự án xử lý dioxin tại khu vực sân bay Biên Hòa. Chính phủ Mỹ ngày 17/1 cam kết tăng nguồn vốn từ 300 triệu USD lên 430 triệu USD để tiếp tục dự án, bổ sung 140 triệu USD để mở rộng quy mô, phạm vi hỗ trợ nạn nhân chất độc hóa học, dioxin sau chiến tranh ở Việt Nam.
Nguyễn Tiến - Phạm Giang
