Đại sứ Hoàng Anh Tuấn, Tổng Lãnh sự Việt Nam tại San Francisco, ngày 22/3 đăng trên Facebook thông tin cảnh báo tới các du học sinh, người lao động và người gốc Việt đang sinh sống, làm việc, học tập tại Mỹ hoặc những người đang có ý định xin visa nhập cảnh vào nước này thời gian tới.
Theo Đại sứ Hoàng Anh Tuấn, Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại San Francisco thời gian qua đã ghi nhận một số trường hợp du học sinh, nhà nghiên cứu và người đang cư trú tại Mỹ, kể cả người có thẻ xanh, bị từ chối nhập cảnh, hủy visa, thậm chí là trục xuất chỉ vì những hành vi tưởng chừng nhỏ, nhưng vi phạm quy định nhập cư, luật pháp hoặc liên quan các vấn đề nhạy cảm an ninh quốc gia Mỹ.
Trường hợp điển hình là một nhà nghiên cứu không gian làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp (CNRS), hôm 9/3 bị nhân viên an ninh tại sân bay kiểm tra ngẫu nhiên điện thoại khi ông chuẩn bị nhập cảnh vào Mỹ để dự hội thảo khoa học tại Houston.
Nhân viên an ninh phát hiện trong tin nhắn cá nhân của ông có những ý kiến chỉ trích chính sách nghiên cứu khoa học của chính phủ Mỹ. Dù đó là những tin nhắn riêng tư, giới chức Mỹ vẫn coi đây là dấu hiệu "thù địch", có thể quy kết thành "ủng hộ tư tưởng cực đoan", nên đã từ chối cho ông nhập cảnh.
Giới chức Mỹ đã mở cuộc điều tra liên bang, sau đó rút lại các cáo buộc với nhà khoa học này, nhưng ông khi đó đã bị trục xuất, làm gián đoạn sự nghiệp và tổn hại danh dự.
Du khách tại sân bay quốc tế O'Hare ở Chicago, Mỹ, hồi tháng 11/2020. Ảnh: Reuters
Một trường hợp khác là một bác sĩ chuyên khoa ghép thận gốc Lebanon, được cấp visa H1B để giảng dạy tại Đại học Brown, bị trục xuất ngay tại sân bay Boston vì liên quan đến một người bị coi là có liên hệ với tổ chức bị liệt vào danh sách khủng bố.
Theo truyền thông Mỹ, Cơ quan Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP) đã tìm thấy bằng chứng cho thấy bác sĩ này có thiên hướng ủng hộ nhóm vũ trang Hezbollah ở Lebanon. Cô cũng nói với nhân viên CBP rằng trong chuyến đi tới Lebanon tháng trước, cô đã dự tang lễ của thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah và ủng hộ ông "từ góc độ tôn giáo", nhưng không phải chính trị.
Dù cô có hồ sơ công tác sạch, từng làm việc nhiều năm tại Mỹ, và được cộng đồng y tế địa phương bảo vệ, nữ bác sĩ vẫn bị từ chối nhập cảnh và trục xuất khẩn cấp.
Từ những trường hợp trên, Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại San Francisco đưa ra một số lưu ý với người Việt Nam đang học tập, làm việc, hay cư trú tại Mỹ để tránh gặp rắc rối về visa, thẻ xanh hoặc nhập cảnh.
Đầu tiên không nên để thẻ xanh hết hạn, nếu không việc quay trở lại Mỹ có thể bị từ chối ngay tại sân bay. Người Việt có thẻ xanh còn hạn cũng được khuyến cáo không nên ra khỏi Mỹ nếu không thật sự cần thiết. Theo Tổng Lãnh sự quán, trong bối cảnh chính trị nhạy cảm, bất kỳ thông tin nào trong hồ sơ, hành vi trên mạng hay điện thoại có thể bị kiểm tra và sử dụng làm lý do từ chối tái nhập cảnh.
Người Việt nhập cảnh vào Mỹ cũng được đề nghị không đăng tải, chia sẻ hay viết các nội dung mang tính nhạy cảm chính trị, phân biệt sắc tộc, tôn giáo hoặc có thể bị hiểu nhầm là cực đoan. Không tham gia hoặc thể hiện quan điểm liên quan đến các phong trào bị chính quyền Mỹ coi là nhạy cảm, cực đoan, hoặc gây chia rẽ cộng đồng.
Không đăng bài, bình luận hoặc chia sẻ các nội dung như trên lên mạng xã hội, dù là Facebook, X, TikTok, Instagram hay các diễn đàn ẩn danh. Không tham gia thảo luận các chủ đề nhạy cảm trong các nhóm kín, nhóm bạn bè hoặc hội sinh viên, vì những nội dung này có thể bị trích xuất hoặc báo cáo.
Tổng Lãnh sự quán cảnh báo người Việt tuyệt đối không ở lại quá hạn visa dù chỉ một ngày, vì họ có thể bị cấm nhập cảnh vào Mỹ 5 năm hoặc hơn. Mọi người cần tuân thủ luật pháp sở tại: Từ luật giao thông, thuê nhà, đến quy định visa, do bất kỳ hành vi vi phạm nào cũng có thể bị ghi lại và ảnh hưởng đến việc gia hạn visa hoặc nhập cảnh.
Không nên xóa dữ liệu trong điện thoại, máy tính trước khi nhập cảnh nếu có nội dung nhạy cảm vì hành động xóa dữ liệu ngay trước chuyến bay có thể bị nghi ngờ là "che giấu chứng cứ", làm tăng rủi ro bị điều tra.
Với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo và công nghệ dữ liệu lớn, các cơ quan an ninh Mỹ có thể rà soát thông tin cá nhân rất nhanh và chính xác, kể cả dữ liệu bị xóa hay tin nhắn trong nhóm kín. Khi xảy ra sự việc, quá trình giải trình, thuê luật sư, kháng cáo có thể kéo dài, tốn kém, và ảnh hưởng nghiêm trọng đến tương lai học tập, công việc và định cư.
Tổng Lãnh sự quán cũng cảnh báo tránh tham gia các hoạt động biểu tình, mít tinh, ký thỉnh nguyện thư... nếu không phải công dân Mỹ. Những hành động này có thể bị xem là vượt quá quyền hạn của người mang visa hay thẻ xanh.
Sinh viên, người lao động, nhà khoa học, các phụ huynh du học sinh hoặc bất kỳ ai có ý định nhập cảnh vào Mỹ thời gian tới được đề nghị "cẩn trọng, tỉnh táo, và có trách nhiệm trong mọi lời nói, hành vi, và hoạt động cá nhân".
Trong trường hợp đã phòng tránh tối đa nhưng vẫn gặp rủi ro pháp lý ngoài mong muốn, người thân của họ cần liên hệ sớm nhất với các cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam tại Mỹ hoặc cơ quan hữu quan trong nước để được tư vấn, bảo hộ công dân.
Ngọc Ánh
