"Nhiều người Canada muốn họ trở thành bang thứ 51 của Mỹ. Mỹ không thể tiếp tục gánh chịu thâm hụt thương mại khổng lồ và các khoản trợ cấp mà Canada cần để tồn tại. Justin Trudeau hiểu rõ điều này nên đã từ chức", Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump viết trên Truth Social ngày 6/1, vài tiếng sau khi Thủ tướng Canada công bố kế hoạch từ chức.
Ông Trump nhấn mạnh rằng người Canada sẽ được hưởng lợi trong kịch bản này, cũng như được đảm bảo về mặt an ninh. "Nếu Canada sáp nhập với Mỹ, sẽ không còn thuế quan, tiền đóng thuế cũng giảm xuống", ông viết. "Cùng nhau, chúng ta sẽ có một quốc gia tuyệt vời".
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump tại Phoenix ngày 22/12. Ảnh: AP
Ông Trudeau trước đó thông báo từ chức lãnh đạo đảng Tự do cầm quyền cũng như vị trí Thủ tướng. Ông sẽ rời ghế sau khi đảng chọn được người kế nhiệm và chấm dứt tình trạng đấu đá nội bộ.
Quyết định được Trudeau đưa ra trong bối cảnh tỷ lệ tín nhiệm của ông liên tục sụt giảm trong năm qua, chủ yếu do nỗi bất bình của người dân về phí sinh hoạt tăng vọt và lạm phát leo thang.
"Đất nước xứng đáng có lựa chọn chất lượng trong cuộc tổng tuyển cử tiếp theo. Nếu tôi mãi chìm trong những đấu đá nội bộ, tôi không thể là lựa chọn tốt nhất cho người dân trong cuộc tổng tuyển cử sắp tới", ông nói.
Ông Trump đã đề cập đến ý tưởng Canada sáp nhập vào Mỹ với Thủ tướng Trudeau từ khi hai người gặp nhau tại Mar-a-Lago vào cuối tháng 11/2024, sau khi Tổng thống đắc cử Mỹ đe dọa áp thuế 25% với hàng hóa nhập khẩu từ Canada.
Ông Trump (trái) và ông Trudeau tại Anh năm 2019. Ảnh: Reuters
Thủ tướng Trudeau tuyên bố từ chức chỉ hai tuần trước khi ông Trump nhậm chức tổng thống Mỹ. Điều này đồng nghĩa ông Trudeau giờ đây không còn vai trò thực chất nào trong đàm phán hóa giải mối đe dọa áp thuế từ ông Trump, theo cựu đại sứ Canada tại Mỹ David MacNaughton.
MacNaughton cho rằng Thủ tướng Trudeau lẽ ra phải công bố quyết định từ vài tháng trước, tạo thời gian để chính phủ Canada ứng phó tốt hơn khi ông Trump nhậm chức. "Ngay khi Trudeau tuyên bố từ chức, quyền lực và tầm ảnh hưởng của ông ấy gần như biến mất. Chúng ta sẽ phải đối mặt với vài tháng đầy bất ổn, còn ông Trump ngày càng đắc chí", ông bình luận.
Xavier Delgado, chuyên gia Viện Canada thuộc Trung tâm Wilson tại Mỹ, cho rằng Canada đang rơi vào tình thế dễ bị tổn thương khi ông Trudeau công bố kế hoạch rời nhiệm sở quá gần thời điểm ông Trump nhậm chức.
"Bằng cách tuyên bố từ chức, Trudeau tự biến mình thành thủ tướng không có thực quyền. Ông ấy không còn vị thế đại diện cho Canada để đàm phán, đặc biệt là khi các đối tác tại Washington hiểu ông ấy sẽ sớm rời chính trường", Delgado nhận định. "Trong bối cảnh quan hệ Canada - Mỹ hiện nay, đây là quyết định rất vô lý".
Thanh Danh (Theo Fox, CBC)