Văn phòng Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa ngày 15/3 ra tuyên bố về việc Mỹ trục xuất đại sứ Ebrahim Rasool, gọi đây là "quyết định đáng tiếc" và kêu gọi các bên liên quan thực hiện theo nghi thức ngoại giao đã quy định trong quá trình xử lý vấn đề này".
"Nam Phi vẫn cam kết xây dựng quan hệ đôi bên cùng có lợi với Mỹ", tuyên bố có đoạn.
Đại sứ Rasool phát biểu tại đại sứ quán Nam Phi ở Washington năm 2013. Ảnh: AFP
Tuyên bố được Tổng thống Nam Phi đưa ra sau khi Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio ngày 14/3 thông báo đại sứ Rasool là người ""không được chào đón" tại Mỹ, đồng nghĩa ông sẽ bị trục xuất khỏi nước này.
Ông Rubio cho rằng đại sứ Rasool là "chính trị gia kích động vấn đề chủng tộc, ghét nước Mỹ và ghét Tổng thống Mỹ", tuyên bố "chúng tôi không còn gì để thảo luận với ông ấy".
Ngoại trưởng Mỹ không nêu lý do cụ thể, nhưng đề cập tới bài viết trên Breitbart, trang tin cánh hữu mang tư tưởng bảo thủ của Mỹ, trong đó dẫn lời đại sứ Rasool nói rằng ông Trump "thể hiện tư duy thượng đẳng" khi tranh cử năm 2024.
Ông Rasool, 62 tuổi, làm đại sứ Nam Phi tại Mỹ nhiệm kỳ 2010-2015 và mới được bổ nhiệm lại vị trí này hồi tháng 1. Ông từng ngồi tù vì tham gia hoạt động chống chế độ phân biệt chủng tộc apartheid ở Nam Phi, sau đó trở thành chính trị gia trong Đại hội Dân tộc Phi, đảng cầm quyền của Nelson Mandela, tổng thống đầu tiên của Nam Phi sau khi chế độ apartheid chấm dứt.
Quyết định trục xuất đại sứ, một động thái hiếm hoi của Mỹ, là diễn biến mới nhất trong mối quan hệ đang ngày càng căng thẳng giữa Washington và Pretoria.
Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tháng 2 đóng băng viện trợ Mỹ cho Nam Phi với cáo buộc luật mới do Tổng thống Ramaphosa ban hành hồi tháng 1 "cho phép tịch thu đất đai từ người da trắng mà không cần bồi thường". Căng thẳng tiếp tục leo thang khi ông Trump tuyên bố chào đón nông dân Nam Phi da trắng "bị mất đất" tới Mỹ và sẽ nhanh chóng cấp quyền công dân cho họ.
Tổng thống Nam Phi hồi tháng 1 ký luật quy định có thể thu hồi đất mà không cần bồi thường trong một số trường hợp nhằm phục vụ lợi ích công. Đạo luật này được ban hành nhằm giải quyết tình trạng bất bình đẳng về quyền sở hữu đất, trong đó cộng đồng người da trắng thiểu số vẫn kiểm soát phần lớn đất nông nghiệp ở Nam Phi, dù chế độ phân biệt chủng tộc apartheid đã kết thúc cách đây hơn 30 năm.
Hồng Hạnh (Theo AFP/Guardian)