Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 21/3 thông báo tập đoàn Boeing đã được trao hợp đồng chế tạo tiêm kích thế hệ 6 thuộc dự án Làm chủ Bầu trời Thế hệ mới (NGAD). Phi cơ có tên là F-47 và sẽ dần thay thế chiến đấu cơ tàng hình F-22 đã hoạt động hơn 20 năm.
Giới chức Mỹ chưa công bố thông số cụ thể của F-47, nhưng tư lệnh không quân Mỹ David Allvin đã hé lộ một số chi tiết về chương trình NGAD. "F-47 thật sự là tiêm kích có người lái thế hệ 6 đầu tiên trên thế giới. Nó sở hữu công nghệ tàng hình thế hệ mới, cảm biến tích hợp, năng lực tấn công tầm xa để đối phó các đối thủ tinh vi nhất trong môi trường có nhiều mối đe dọa", ông nói.
Các hình ảnh đồ họa đầu tiên do không quân Mỹ công bố cho thấy F-47 có những điểm khác biệt so với tiêm kích F-22 hay F-35.
Hình ảnh mô phỏng của tiêm kích Boeing F-47. Đồ họa: USAF
Dòng F-47 có thân dẹt và góc cạnh, những tính năng cơ bản của tiêm kích tàng hình, nhưng được bổ sung cánh mũi ở hai bên buồng lái. Cụm cánh mũi và cánh nâng chính đều vát hướng lên trên, thay vì nằm trên một mặt phẳng như dòng F-22.
"F-47 có tầm bay xa hơn đáng kể so với F-22", tướng Allvin nói, nhưng không đưa ra con số cụ thể. Những chiếc F-22 có thể đạt tầm bay tối đa gần 3.000 km nếu mang theo hai thùng dầu phụ dưới cánh, trong khi bán kính chiến đấu là khoảng 1.100 km nếu không đeo thùng dầu phụ và chỉ bay với tốc độ dưới âm.
Tư lệnh không quân Mỹ nói rằng các công nghệ trong NGAD đã được thử nghiệm suốt 5 năm qua, khẳng định tiêm kích F-47 "sẽ cất cánh trong nhiệm kỳ của ông Trump". Nhiệm kỳ của Tổng thống Trump sẽ kết thúc vào tháng 1/2029, đồng nghĩa Boeing và không quân Mỹ còn chưa đầy 4 năm nữa để hiện thực hóa mục tiêu trên.
Tổng thống Trump cho biết "không thể tiết lộ" giá trị hợp đồng và thời gian bàn giao những chiếc đầu tiên, song truyền thông Mỹ nhận định thương vụ có giá trị ít nhất 20 tỷ USD, chưa kể tới hàng trăm tỷ USD đơn đặt hàng trong suốt thời gian thực hiện hợp đồng.
Chương trình NGAD bị tạm ngừng hồi năm 2024 do lo ngại về vấn đề chi phí. Đây là dự án tốn kém nhất trong ngân sách dành cho nghiên cứu và phát triển của không quân Mỹ. Tướng Allvin cam kết dòng F-47 sẽ có giá thấp, số lượng lớn và thích ứng tốt hơn với các mối đe dọa trong tương lai.
Không quân Mỹ dường như muốn chế tạo 220-250 tiêm kích thuộc dự án NGAD. Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ hồi năm 2018 ước tính giá xuất xưởng của mỗi máy bay có thể lên tới 300 triệu USD, con số này giờ đây có thể cao hơn nhiều.
Hình ảnh mô phỏng của tiêm kích Boeing F-47. Đồ họa: USAF
Để so sánh, hai nguyên mẫu của dòng YF-22 được Lockheed sản xuất trong giai đoạn 1989-1990, trước khi dự án giành chiến thắng trong cuộc chạy đua Tiêm kích Chiến thuật Tiên tiến (ATF) do không quân Mỹ tổ chức năm 1991.
Lockheed Martin phải mất thêm 6 năm để tiến hành chuyến bay thử đầu tiên với chiến đấu cơ F-22 hoàn chỉnh. Dòng tiêm kích này chỉ được đưa vào biên chế không quân Mỹ vào năm 2005, hơn 14 năm sau khi được chọn trong chương trình ATF.
Không quân Mỹ dự kiến đặt mua 750 máy bay F-22, sau đó rút xuống còn 381 và cuối cùng là 195 phi cơ. Toàn bộ được chế tạo trong giai đoạn 1995-2011, gồm 8 chiếc thử nghiệm và 187 phi cơ đủ năng lực tác chiến.
Mỗi chiếc F-22 có giá xuất xưởng 140 triệu USD, không bao gồm số tiền cho hoạt động nghiên cứu phát triển, xây dựng hạ tầng phục vụ và các chi phí kỹ thuật khác. Nếu tính cả chúng, giá thành một tiêm kích F-22 sẽ vào khoảng 350 triệu USD.
Không quân Mỹ hiện vận hành tổng cộng 183 tiêm kích F-22, nhưng chỉ có 125 chiếc đủ khả năng chiến đấu. Báo cáo Lầu Năm Góc hồi năm 2023 cho thấy tỷ lệ máy bay F-22 sẵn sàng làm nhiệm vụ vào thời điểm bất kỳ là 52%.
Tiêm kích F-22 Mỹ bay trên khu vực quần đảo Hawaii tháng 12/2019. Ảnh: USAF
Tướng Allvin khẳng định tiêm kích F-47 "sẽ dễ bảo dưỡng và có tỷ lệ sẵn sàng chiến đấu cao hơn so với tiêm kích thế hệ 5", dường như ám chỉ rằng lớp vỏ tàng hình có độ bền cao và dễ xử lý hơn so với dòng F-22.
F-47 còn sở hữu "tính thích nghi cao", nhiều khả năng nhờ ứng dụng thiết kế kỹ thuật số và cấu trúc hệ thống mở, cho phép thường xuyên điều chỉnh phần mềm, cảm biến và thiết bị phụ trợ để đáp ứng tình huống chiến đấu cụ thể.
Không quân Mỹ không nêu lý do vì sao Boeing được chọn thay vì Lockheed Martin, nhà sản xuất các dòng tiêm kích thế hệ 5 gồm F-22 và F-35.
Boeing gần đây liên tục gặp vấn đề trong các dự án phát triển máy bay quân sự, gồm phi cơ tiếp dầu KC-46, máy bay huấn luyện T-7 và chuyên cơ VC-25B cho Tổng thống Mỹ, khiến tổng chi phí bị đội giá gần 10 tỷ USD. Máy bay dân dụng của hãng cũng gặp hàng loạt tai nạn và sự cố liên quan đến vấn đề chất lượng trong những năm gần đây.
Lockheed Martin cũng đang gặp vấn đề về đội giá và chậm tiến độ trong dự án F-35. Hãng bày tỏ thất vọng với quyết định trao hợp đồng F-47 cho Boeing và cho biết sẽ "thảo luận thêm với không quân Mỹ".
Phạm Giang (Theo Air & Space Forces, Reuters)
