Từ lâu, phong tục thờ cúng tổ tiên được người Việt giữ gìn từ đời này qua đời khác. Bởi vậy, gia đình nào cũng chăm chút hương khói và bày biện bàn thờ một cách chu đáo. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu hết được các nguyên tắc khi bài trí phòng thờ, bàn thờ. Khu vực đặt bàn thờ cần những lưu ý gì và làm thế nào để bàn thờ thanh tịnh, tụ nhiều lộc khí và mang đến cho gia đạo bình an, hạnh phúc? Muốn đạt được những điều này, gia chủ cần ghi nhớ 4 nguyên tắc sau.
1. Vị trí đặt bàn thờ
Bàn thờ hợp phong thủy hay không phụ thuộc rất nhiều yếu tố, trong đó hướng và vị trí đặt bàn thờ rất quan trọng. Dù nhà rộng có phòng thờ riêng hay chung cư có bàn thờ nhỏ cũng cần lưu ý đến điều này.
Khu vực thờ trong nhà cần được đặt ở nơi có khí lành, vượng địa, hợp với mệnh gia chủ mới có thể mang lại an lành, may mắn, tài lộc cùng sức khỏe cho các thành viên trong gia đình.
Đối với phòng thờ
Với những ngôi nhà có diện tích lớn như biệt thự, nhà phố/nhà ống thường được bài trí một phòng thờ riêng để tiện bề hương hỏa. Tùy thuộc vào mong muốn cũng như tính toán của gia đình, phòng thờ sẽ được đặt ở tầng 1 hoặc tầng cao nhất.
Tuy nhiên, phòng thờ riêng thường được đặt ở tầng cao nhất trong nhà, điều này vừa giúp không gian thờ cúng thêm thanh tịnh, tôn kính. Ngoài ra, cũng giúp phòng thờ tránh được các khu vực ô uế đè đầu. Chẳng hạn như phòng thờ đặt dưới tầng 1 nhưng trên tầng 2 cùng khu vực đó lại đặt nhà vệ sinh.
Vị trí đặt bàn thờ trong nhà ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống cũng như gia đạo của chủ nhà.
Đối với bàn thờ
Tại các không gian sống nhỏ hơn như chung cư, nhà trọ thường bài trí bàn thờ hay khu vực thờ cúng kết hợp với phòng khách để đảm bảo diện tích. Kích thước bàn thờ cũng giản tiện, nhỏ vừa hài hòa với không gian nhà. Chẳng hạn như chọn bàn thờ nhỏ gắn tường, tủ thờ khóa kéo có vách ngăn.
Với những chung cư cao cấp có diện tích rộng, gia chủ vẫn có thể bố trí được khu vực thờ riêng bằng vách ngăn, bình phong hoặc phòng thờ riêng.
Dù là phòng thờ hay bàn thờ nhỏ thì hướng và vị trí đặt bàn thờ cũng rất quan trọng đối với gia chủ. Bởi vậy, gia chủ cần tìm hướng đặt bàn thờ hợp với hướng của bản mệnh và hướng của ngôi nhà.
Đồng thời, hướng đặt bàn thờ cũng cần kiêng kỵ một số điều. Chẳng hạn như vị trí và hướng đặt bàn thờ kiêng bị gió xộc thẳng vào, kiêng đối diện nhà vệ sinh, kiêng đối diện giường ngủ,...
Bàn thờ "nghi tĩnh bất nghi động", nghĩa là bàn thờ cần tĩnh, ưa nơi thanh tịnh, thoáng đãng nên không đặt loa âm thanh hoặc đặt bàn thờ ở khu vực ồn ào. Phía sau bàn thờ không được có cửa sổ, bàn thờ không đặt dưới gầm cầu thang.
2. Kích thước và màu sắc bàn thờ
Ngoài vị trí và hướng bàn thờ, điều tiếp theo gia chủ cần lưu tâm đến là kích thước và màu sắc của bàn thờ sao cho phù hợp với bản mệnh gia chủ.
Tùy thuộc vào không gian nhà và thờ cúng, gia chủ có thể lựa chọn các loại bàn thờ phù hợp. Miễn sao, kích thước bàn thờ đúng theo tỷ lệ diện tích hài hòa với các cung cát lành của thước Lỗ Ban.
Chỉ khi kích thước bàn thờ chuẩn thì các công việc bài trí tiếp theo mới tạo được khu vực bàn thờ đẹp đẽ, hoan hỉ. Bàn thờ thiếu đi sự cân đối thì đặt lên đó bao nhiêu thứ đắt tiền cũng không có tác dụng. Hơn nữa, điều này còn ảnh hưởng đến tiền tài, sức khỏe và gia đạo của chủ nhà.
Về màu sắc, không gian thờ cúng cần thể hiện được sự trang nghiêm. Màu sắc bàn thờ không nên chọn quá tối cũng không nên chọn quá sáng. Các màu trung tính như nâu nhạt, vàng kem, màu gỗ đều được. Màu sắc ban thờ kỵ quá tối sẽ mang lại cảm giác âm u, lạnh lẽo, đồng thời cũng tránh màu sắc chói sáng, lòe loẹt.
Nhiều gia chủ khi bài trí phòng thờ hay bàn thờ còn kết hợp với hoành phi, câu đối, cuốn thư màu trầm cho nên việc chọn lựa màu sắc bàn thờ hài hòa vô cùng quan trọng.
Kích thước bàn thờ cần tỷ lệ hài hòa với không gian sống.
3. Nguyên tắc chiếu sáng ở bàn thờ
Ánh sáng tại khu vực bàn thờ cũng là một yếu tố rất quan trọng. Bàn thờ ưa tĩnh không ưa động, không ưa quá sáng cũng không ưa quá tối. Khu vực thờ cúng cần có không khí trang nghiêm, thanh tịnh, ấm cúng và không tạo cảm giác lạnh lẽo.
Đối với phòng thờ, gia chủ nên bố trí khoảng một vài loại đèn ánh sáng dịu nhẹ màu vàng ấm, không nên bố trí nhiều đèn ánh sáng trắng, chiếu thẳng vào bàn thờ hoặc người hành lễ khi thực hiện nghi thức thờ cúng.
Đối với bàn thờ, các loại đèn trên bàn thờ cũng cần tiết chế tối đa. Miễn sao bàn thờ không tối tăm và cũng không sáng chói quá.
4. Cách bày biện bàn thờ
Có nhiều người hiểu lầm rằng khi bài trí phòng thờ hay bàn thờ thì càng có nhiều đồ càng tốt. Tuy nhiên quan điểm này thường dẫn đến việc bàn thờ bí bách, không tụ được khí lành.
Bất kể không gian lớn hay nhỏ, việc trang trí bàn thờ cũng cần hợp lý, ngăn nắp và sạch sẽ. Nếu làm bàn thờ treo tường cần tính toán tỉ lệ thích hợp để gia chủ không phải với trèo quá cao mất an toàn hoặc quá thấp khiến dễ va chạm.
Bởi vậy, nếu gia đình bày biện nhiều tầng thờ cần lựa chọn loại tủ thờ, kệ thờ phù hợp. Điều này vừa giúp thuận tiện sắp xếp vật phẩm thờ cúng vào các dịp lễ Tết.
Nên nhớ rằng, bàn thờ gia tiên tại gia nên cần ấm cúng, nhẹ nhàng, thanh tịnh, kỵ mang cảm giác lạnh lẽo, u tịch nên tránh đặt quá nhiều vật phẩm mang tính chất giống như ở đền chùa, miếu mạo.
(Thông tin mang tính tham khảo)