Thông tin được nêu tại lễ công bố Hồ sơ di cư Việt Nam 2023 do Cục Lãnh sự tổ chức, ngày 29/10.
Bà Phan Thị Minh Giang, Phó cục trưởng, cho biết số người Việt du học tăng đều các năm, bằng nhiều con đường, ước tính hiện trên 250.000 người. Tính riêng diện tự túc, mỗi năm có khoảng 10.000 người đi học ở nước ngoài.
Hiện chưa có số liệu tổng thể về số du học sinh về nước sau tốt nghiệp, nhưng theo bà Giang, thống kê từ nhiều nguồn thì tỷ lệ này không cao - khoảng 70-80%. Đây là số du học tự túc, một phần theo học bổng hợp tác nhưng không về theo cam kết.
Ghi nhận từ 12 địa phương vào năm 2022 cho thấy hơn 8.850 người du học, nhưng chỉ khoảng 1.160 người trở về. Năm 2023, số trở về là 543 người.
"Tình trạng chảy máu chất xám đã được đề cập từ Hồ sơ di cư đầu tiên năm 2016 và hiện vẫn rất đáng quan tâm", bà nói.
Phụ huynh và học sinh tìm hiểu thông tin tại Triển lãm du học New Zealand, tháng 10/2023 ở Hà Nội. Ảnh: Bình Minh
Theo nhà chức trách, lý do nhiều du học sinh tự túc ở lại nước ngoài làm việc là mức thu nhập cùng chính sách đãi ngộ tốt. Chẳng hạn, ở Đài Loan (Trung Quốc), một cử nhân ngành bán dẫn người Việt nhận thu nhập khởi điểm 25- 33 triệu đồng một tháng, tăng lên mức 37-55 triệu đồng với thạc sĩ và tiến sĩ. Mức này chưa bao gồm lương chức vụ và thưởng. Mức này cao hơn so với thu nhập trung bình của cử nhân làm việc trong nước.
Ngoài ra, nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ nới quy định để giữ chân người học. Như ở Đức, thị thực cư trú kéo dài tới 18 tháng sau khi tốt nghiệp để sinh viên nước ngoài tìm việc làm.
Bà Giang cho rằng cần giải pháp toàn diện, ngoài đãi ngộ còn có thêm cải cách đột phá để du học sinh về nước. Trong đó, Việt Nam biến thách thức thành thời cơ khi hiện nay đã hình thành quan niệm mới về "tính di động chất xám", người di cư vẫn có thể đóng góp cho đất nước bằng nhiều cách.
Việt Nam là một trong 10 quốc gia đông du học sinh nhất thế giới, theo trang thông tin về giáo dục quốc tế ICEF Monitor.
Thống kê của Bộ Tư pháp Hàn Quốc cho thấy du học sinh Việt đứng đầu về số sinh viên quốc tế tại đây với gần 86.000 người, phần lớn tham gia các khóa học tiếng Hàn ngắn hạn. Tại Nhật Bản, sinh viên Việt Nam khoảng 43.000, đông thứ hai. Ở Mỹ, Australia, con số này lần lượt hơn 30.000 và 44.000, trong top 5; còn ở Trung Quốc là 27.000, Canada 17.000.
Các ngành học được người Việt ưa chuộng là Kinh doanh và Quản lý, STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán học).
Hồng Chiêu