Sau gần ba quý đầu ì ạch, những tín hiệu tích cực dần đến với thị trường ôtô trong nước ở 4 tháng cuối 2024. Các chuyên gia trong ngành xem đây là chặng nước rút quan trọng để ngành xe tăng trưởng trở lại nhưng không lạc quan tới mức bùng nổ.
Trợ lực đáng kể cho thị trường là Nghị định 109 được Chính phủ ban hành cuối tháng 8, quy định mức giảm 50% lệ phí trước bạ cho ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước từ 1/9 và kéo dài đến hết 30/11. Đây là lần thứ 4 ưu đãi này thực hiện nhưng rút ngắn thời gian áp dụng một nửa so với những lần trước.
Như thông lệ, ưu đãi lệ phí trước bạ chỉ áp dụng cho xe lắp ráp trong nước. Nhưng điều này cũng kích thích xe nhập khẩu duy trì hoặc gia tăng khuyến mãi so với trước đây để cạnh tranh. Trước khi ưu đãi này được áp dụng, nhiều khách quyết định chờ đợi cho đến khi có chính sách cụ thể mới mua xe, hoặc mua nhưng không vội đăng ký.
Ở một số đại lý như Ford, Toyota, lượng khách ký chờ khoảng 45-50%. Do đó, khi Nghị định 109 có hiệu lực, khách mua chờ hoặc các đơn hàng chờ được kích hoạt sẽ là cú hích doanh số cho thị trường ba tháng 9-11.
Thực tế, doanh số thị trường đang dần thoát khỏi điểm đáy tăng trưởng khi lũy kế đến tháng 7, lượng bán của Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) và Hyundai Thành Công (HTC) đạt 193.514 xe, gần xấp xỉ cùng kỳ 2023 (194.058 xe). Tuy nhiên, đóng góp vào xu hướng ấm lên của thị trường quãng thời gian qua chủ yếu là xe thương mại.
Theo VAMA, doanh số xe con sau 7 tháng 2024 đạt 120.143 xe, gần như giậm chân tại chỗ so với cùng kỳ 2023, còn xe thương mại tăng 3%. Với liên doanh HTC, doanh số xe thương mại trong 7 tháng 2024 tương đương với cùng kỳ 2023, còn xe con giảm 11%.
Ông Đức Hiếu, giám đốc bán hàng một đại lý Suzuki ở TP HCM cho rằng, bất ổn kinh tế ảnh hưởng đến nhiều ngành và xu hướng chi tiêu của người dùng nhưng nhìn chung, nhóm khách mua xe cho mục đích kinh doanh ít dè dặt hơn khách cá nhân.
"Tâm lý chờ ưu đãi lệ phí trước bạ của khách cá nhân cũng nhiều hơn khách mua xe kinh doanh, đặc biệt xe thương mại", ông Hiếu nói. "Điều này giải thích cho doanh số xe thương mại vẫn tăng, còn xe con lại giảm".
Một yếu tố khác giúp thị trường các tháng cuối năm hứa hẹn sôi động hơn là nhiều hãng và sản phẩm lên lịch ra mắt khách hàng. Trong phần còn lại của 2024, các hãng xe Trung Quốc như Aion, Omoda và Jaecoo (thuộc Chery) sẽ bán ra những sản phẩm đầu tiên. Hai hãng khác của nước này là BYD, GAC cũng đã bắt đầu hoạt động từ hai tháng 7, 8.
Hàng loạt mẫu xe mới sắp ra mắt thị trường Việt cũng là yếu tố kích thích nhu cầu mua sắm. Những mẫu xe nổi bật thuộc thế hệ mới hoặc bản nâng cấp sẽ bán ra trong các tháng tới như Hyundai Santa Fe, Tucson, Toyota Camry, Land Cruiser Prado, Honda Civic, Subaru Crosstrek, Mitsubishi Triton, Haval Jolion. Dù vậy phần lớn số này đều không phải những cái tên thuộc hàng bán chạy nhất thị trường.
Người dân tham khảo chiếc VF 3 thuần điện trưng bày tại một trung tâm thương mại ở TP HCM, tháng 8/2024. Ảnh: Thành Nhạn
Về xe điện, thị trường sắp có thêm một số lựa chọn mới như Wuling Bingo, loạt xe của Aion. VinFast có chiếc VF 3 giao những đơn hàng đầu tiên hồi đầu tháng 8. Hãng đang chạy đua các tháng cuối năm để kịp giao khoảng 20.000 xe trong số hơn 27.000 đơn hàng cho mẫu xe nhỏ nhất, giá dễ tiếp cận nhất của thương hiệu Việt.
Triển lãm ôtô Việt Nam sắp diễn ra vào tháng 10 tới tại TP HCM hứa hẹn là nơi các hãng trình làng các sản phẩm mới. Mỗi kỳ triển lãm, bên cạnh xe mới, các hãng xe cũng thực hiện nhiều chương trình khuyến mãi để tìm khách. Đây có thể là cơ hội cho nhiều hãng, đại lý và ngành xe trong nước nói chung gia tăng doanh số ở quý cuối 2024.
Thị trường ôtô trong nước còn được hâm nóng bởi các chương trình khuyến mãi trên diện rộng cho cả xe nội lẫn xe nhập khẩu. So với 7 tháng 2023, doanh số các hãng lớn bán xe con ở cùng kỳ 2024 đều giảm. Ví dụ, Toyota giảm 5%, Kia giảm 20%, Mazda giảm 12%, Hyundai giảm 11%. Do vậy, dù có ưu đãi trước bạ, các hãng vẫn duy trì khuyến mãi để bù lại mức sụt giảm ở các tháng trước đó.
Trong tháng 9, Honda giảm 40-80 triệu đồng cho các dòng City, CR-V lắp ráp trong nước. Mitsubishi giảm giá bằng hình thức ưu đãi 50-100% lệ phí trước bạ cho Xpander, Outlander hay Pajero Sport. Các hãng Subaru, Volkswagen giảm hàng trăm triệu đồng cho nhiều dòng xe nhập khẩu. Các đại lý Toyota vẫn duy trì giảm giá hàng chục triệu cho các dòng Vios, Avanza, Veloz.
"Thị trường đang ở điểm rơi thuận lợi cho cả người bán và người mua", ông Vĩnh Nam, giám đốc kinh doanh đại lý Mercedes ở Bình Dương nói. "Ưu đãi trước bạ của Chính phủ và khuyến mãi của đại lý cho nhiều dòng xe hy vọng sẽ kích thích sức mua của người dân".
Theo các chuyên gia, với những yếu tố cộng hưởng như trên, thị trường ôtô trong nước sẽ khởi sắc hơn so với 8 tháng trước đó. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc sức mua sẽ bùng nổ. Nhiều đại lý cho biết, mục tiêu là duy trì được mục tiêu bán hàng đã đặt ra hoặc ít nhất là bằng năm ngoái chứ không nghĩ đến viễn cảnh tăng trưởng nhiều lần.
Với tổng thể ngành xe, doanh số 2024 nhiều khả năng nhích nhẹ so với 2023, năm có lượng bán thấp nhất trong 5 năm gần nhất (2019-2023). Còn hướng đến cột mốc doanh số kỷ lục năm 2022 hơn nửa triệu chiếc là điều gần như không thể.
Thành Nhạn - Ánh Dương