Trong những năm gần đây, sự tiến bộ trong lĩnh vực vật liệu tiên tiến và công nghệ nano đã trở thành yếu tố then chốt thúc đẩy nhiều công trình nghiên cứu khoa học. Ngành Khoa học vật liệu tiên tiến và công nghệ nano đã nổi lên nhằm đáp ứng xu hướng gia tăng nhu cầu nhân lực trong thị trường lao động hiện đại. Công nghệ nano, với khả năng tác động và kiểm soát các vật liệu ở quy mô cực kỳ nhỏ - chỉ với kích thước nanomet (1nm tương đương với 1 phần tỷ mét) - tạo ra những cơ hội mới trong việc phát triển các vật liệu với những đặc tính vượt trội mà các vật liệu truyền thống không thể đạt tới.
Công nghệ này cho phép con người chế tạo các vật liệu và thiết bị tại cấp độ nguyên tử, đồng thời có khả năng thay đổi bản chất của các vật liệu một cách hiệu quả. Tác động của nó không chỉ giới hạn trong một lĩnh vực mà còn mở rộng ra nhiều ngành như y tế, điện tử, chuyển đổi và lưu trữ năng lượng, cũng như các giải pháp cho các vấn đề môi trường. Đặc biệt, nhu cầu tìm kiếm các giải pháp về năng lượng bền vững và môi trường sạch đã thúc đẩy sự phát triển của thế hệ vật liệu mới, bao gồm bán dẫn cấu trúc nano, graphene, dây nano và chấm lượng tử.
Công nghệ này cho phép con người chế tạo các vật liệu và thiết bị tại cấp độ nguyên tử, đồng thời có khả năng thay đổi bản chất của các vật liệu một cách hiệu quả
Theo PGS. Vũ Hải Quân, Giám đốc Đại học Quốc gia TP.HCM, việc phát triển các ngành công nghiệp nền tảng hiện đang trở thành một yêu cầu cấp thiết. Trong số đó, ngành công nghiệp vật liệu cần phải đi đầu để tạo ra hiệu ứng lan tỏa, phục vụ cho sự phát triển của các lĩnh vực sản xuất khác. Điều này rất quan trọng để xây dựng một nền công nghiệp vững mạnh, độc lập và có khả năng phát triển nhanh chóng, bền vững, với mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam sẽ trở thành một quốc gia đang phát triển với công nghiệp hiện đại và thu nhập trung bình cao.
Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn nhất của ngành công nghiệp vật liệu hiện nay là sự thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng. Chương trình đào tạo vẫn chưa gắn kết chặt chẽ với sự tiến bộ của khoa học và công nghệ. Hơn thế nữa, chính sách và cơ chế phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt trong lĩnh vực vật liệu, còn tồn tại nhiều điểm chưa hợp lý.
PGS. Huỳnh Thành Đạt, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, nhấn mạnh rằng khoa học và công nghệ, cùng với đổi mới sáng tạo, nên trở thành động lực chính trong việc phát triển ngành công nghiệp vật liệu, từ đó nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và đáp ứng tốt hơn nhu cầu phát triển các ngành kinh tế.
Do đó, ngành Khoa học Vật liệu tiên tiến và Công nghệ nano đang được xem là một lĩnh vực nhiều tiềm năng trong tương lai, đặc biệt với nhu cầu lớn về nhân lực có tay nghề cao. Đây là một cơ hội hấp dẫn cho các bạn trẻ muốn khám phá và thử sức trong một lĩnh vực đầy thách thức nhưng cũng nhiều cơ hội.
Ngành Khoa học Vật liệu tiên tiến và Công nghệ nano đang được xem là một lĩnh vực nhiều tiềm năng trong tương lai
Khi theo học ngành này, sinh viên sẽ được trang bị kiến thức vững chắc về cấu trúc và tính chất của vật liệu, cũng như mối quan hệ giữa chúng. Họ sẽ khám phá các lĩnh vực khoa học kỹ thuật hiện đại như nhiệt động lực học, chuyển chất, đồng thời cũng tìm hiểu về các khía cạnh kinh tế, xã hội và môi trường trong việc chế tạo vật liệu.
Triển vọng nghề nghiệp cho các bạn trẻ theo đuổi ngành Khoa học Vật liệu tiên tiến và Công nghệ nano hiện đang rất hứa hẹn. Với nền tảng vững chắc về khoa học và kỹ thuật vật liệu, cùng với kiến thức chuyên sâu về vật liệu tiên tiến và công nghệ nano, sinh viên sẽ có cơ hội đóng góp vào lĩnh vực nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và những tiến bộ công nghệ trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau. Một số vị trí có thể đảm nhiệm bao gồm kỹ sư quản lý dây chuyền sản xuất, kỹ sư phát triển công nghệ và sản phẩm mới, kỹ sư quản lý chất lượng, giảng viên hoặc nghiên cứu viên tại các trường đại học và viện nghiên cứu, cũng như chuyên viên tại các tổ chức liên quan.
Bên cạnh đó, các bạn trẻ còn có thể tham gia vào lĩnh vực sản xuất linh kiện và thiết bị điện tử tại các tập đoàn lớn như Samsung, LG, Panasonic, Brother, 4P, Intel, và Viettel, hoặc làm việc tại các học viện, phòng thí nghiệm nghiên cứu thuộc chính phủ, cũng như các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) ở nước ngoài.
Các bạn trẻ còn có thể tham gia vào lĩnh vực sản xuất linh kiện và thiết bị điện tử tại các tập đoàn lớn
Vì đây là một ngành học mới nên tại Việt Nam, số lượng trường đại học đào tạo chuyên ngành này còn hạn chế. Một số cơ sở giáo dục hiện có bao gồm Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội, Đại học Tất Thành, Đại học Công nghệ - Đại học Quốc Gia Hà Nội, Đại học Quy Nhơn, và Đại học Phenikaa. Những cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn này, cùng với nền tảng đào tạo chất lượng, sẽ là động lực lớn để các bạn trẻ khám phá và phát triển trong lĩnh vực đầy tiềm năng này.
Trong năm 2024, điểm chuẩn cho ngành Khoa học Vật liệu tiên tiến và Công nghệ nano tại một số trường đại học đã được xác định dựa trên kết quả kỳ thi THPT. Cụ thể, trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội đề ra mức điểm chuẩn là 22. Trong khi đó, Đại học Công nghệ - Đại học Quốc Gia Hà Nội và Đại học Phenikaa đều công bố điểm chuẩn tương ứng là 20. Còn đối với Đại học Nguyễn Tất Thành và Đại học Quy Nhơn, cả hai trường này cùng có điểm chuẩn là 15 cho chuyên ngành Khoa học vật liệu, trong đó có chuyên ngành Vật liệu tiên tiến và Công nghệ nano.