Bọ nước khổng lồ rình bắt nhiều con mồi như rùa, cá, rắn ở dưới nước. Video: National Geographic.
Bọ nước khổng lồ là động vật săn mồi phàm ăn, có thể săn mọi con mồi từ vịt con tới rắn độc, theo nghiên cứu xuất bản tháng 3 trên tạp chí Entomological Science. "Chúng là những thợ săn chuyên nằm rình. Chúng đậu trên một loại cây dưới nước, chộp lấy và ăn thịt bất cứ thứ gì di chuyển trước mặt", Charles Swart, giảng viên ở Đại học Trinity tại Connecticut, Mỹ, chuyên gia về bọ nước khổng lồ, cho biết.
Nghiên cứu mới xem xét kỹ hơn sinh thái học của bọ nước khổng lồ, phân bố gần như khắp thế giới và bao gồm 150 loài. Hai loài lớn nhất là Lethocerus grandis và Lethocerus maximus sống ở Nam Mỹ có thể dài hơn 10 cm.
Đồng tác giả nghiên cứu, Shin-ya Ohba, phó giáo sư côn trùng học ở Đại học Nagasaki, Nhật Bản, bị thu hút bởi bọ nước khổng lồ ngay từ lần đầu tiên ông bắt gặp một con ở cửa hàng sinh vật cảnh năm 7 tuổi. "Các nhà côn trùng học Nhật Bản thích bọ nước khổng lồ bởi chúng có hình thái thú vị", Ohba chia sẻ.
Để tiến hành nghiên cứu, Ohba đã đọc những báo cáo trước đây về bọ nước. Tại Nhật Bản, 4 loài bọ nước bản xứ, bao gồm Kirkaldyia deyrolli, là động vật săn mồi hàng đầu ở những cánh đồng lúa và đầm lầy. Năm 2011, Ohba báo cáo quan sát đầu tiên về bọ nước khổng lồ săn rùa.
Tùy theo kích thước, loài bọ màu nâu này có thể hòa lẫn vào cây cối nơi chúng đang đậu, treo ngược mình và thở qua phần "ống" nhô ra từ phía sau. Khi con mồi tới gần, chúng nhanh chóng tóm chúng bằng những chiếc chân dài. Sau đó, bọ nước dùng phần vòi sắc như dao găm để xé xác con mồi, bơm enzyme tiêu hóa và có thể cả chất hóa học gây mê.
Theo Swart, giới nghiên cứu chưa biết chính xác thứ gì cấu tạo nên chất độc của bọ nước và liệu chúng thực sự có độc hay không. "Chúng phá hủy mô và hút chất dịch. Ở con mồi lớn, quá trình có thể kéo dài vài giờ. Trong lúc đó, nạn nhân có thể còn sống", Swart nói.
Trong thế giới côn trùng, bọ nước khổng lồ khá khác thường bởi con đực có nhiệm vụ trông nom trứng. Ở vài loài, con đực canh gác các ổ trứng, đôi khi tới 5 ổ cùng lúc, bảo vệ trứng an toàn trước động vật săn mồi như kiến. Với loài khác, con cái dính trứng trực tiếp lên lưng con đực. Bọ đực mang trứng bên mình cho tới khi trứng nở thành nhộng.
Nghiên cứu của Ohba cũng chỉ ra ở một số loài, như K. deyrolli, bọ cái khao khát tìm bạn tình đến mức sẵn sàng ăn trứng của con cái khác. "Bằng cách phá hủy trứng của đối thủ, bọ cái có thể cướp bạn tình của đối thủ và chắc chắn bọ đực sẽ chăm trứng của nó", Ohba giải thích.
Nhộng bọ nước, loài có vòng đời kéo dài 60 ngày, cũng phải dẻo dai và gan góc không kém con trưởng thành. Đối với phần lớn các loài bọ nước, chúng nở vào mùa con mồi nhỏ không dồi dào, do đó chúng buộc phải săn con mồi quá sức như nòng nọc hoặc cá. Nhộng có chân trước uốn cong, giúp chúng bắt mồi dễ hơn.
An Khang (Theo National Geographic)