Ảnh minh họa
Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, nhập khẩu phân bón về Việt Nam trong tháng 10 đạt hơn 515 nghìn tấn với trị giá hơn 158 triệu USD, tăng 36,2% về lượng và tăng mạnh 13% về trị giá so với tháng trước đó. Lũy kế trong 10 tháng đầu năm kim ngạch nhập khẩu phân bón cán mốc hơn 1,4 tỷ USD với hơn 4,3 triệu tấn, tăng 31,1% về lượng và tăng 27,1% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023.
Giá nhập khẩu bình quân đạt 329 USD/tấn, giảm 3% so với cùng kỳ năm trước.
Xét về thị trường, Trung Quốc, Nga và Nhật Bản là 3 nhà cung cấp phân bón lớn nhất của Việt Nam trong 10 tháng đầu năm. Cụ thể, đối với thị trường lớn nhất là Trung Quốc, nước ta đã nhập từ láng giềng hơn 1,8 triệu tấn với trị giá hơn 588 triệu USD, tăng 13% về lượng và trị giá so với cùng kỳ năm trước. Giá nhập khẩu tương đương với năm trước, dao động 318 USD/tấn.
Đứng thứ 2 là Nga với hơn 502 nghìn tấn, tương đương hơn 209 triệu USD, tăng 151% về lượng và tăng 123% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023. Giá bình quân 416 USD/tấn, giảm 12%.
Nhật Bản là nhà cung cấp lớn thứ 3 với hơn 329 nghìn tấn, trị giá hơn 30 triệu USD, tăng 14% cả về lượng và kim ngạch. Giá nhập khẩu từ Nhật Bản rẻ hơn đáng kể so với các thị trường khác, ở mức 92 USD/tấn.
Ngoài 3 thị trường chủ đạo trên, một quốc gia đang tăng mạnh xuất khẩu phân bón đến Việt Nam phải kể đến Canada. Trong số các thị trường chủ đạo, Canada đứng thứ 6 về sản lượng và đứng thứ 2 về mức tăng trưởng với hơn 132 nghìn tấn, trị giá hơn 42 triệu USD, tăng mạnh 128% về lượng và tăng 93% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023. Giá nhập khẩu đạt bình quân 319 USD/tấn, giảm 15%.
Là một ngành sản xuất phát triển mạnh, sản xuất phân bón tại Canada đứng thứ 4 trên thế giới về mặt sản lượng. Canada có tài nguyên quặng kali lớn nhất trên thế giới, sản lượng phân kali của Canada cũng cao hơn tất cả các nước khác. Những trung tâm sản xuất phân bón chính tại Canada là Ontario, St Lawrence và vùng Prairie.
Đối với Việt Nam, tổng công suất thiết kế sản xuất phân bón của cả nước đạt khoảng 20,7 triệu tấn, trong đó phân bón vô cơ là 16,1 triệu tấn, hữu cơ là 4,6 triệu tấn và nhập khẩu khoảng 3-4 triệu tấn. Nhu cầu tiêu thụ phân bón hàng năm là 10,4 triệu tấn/năm.
Hiện Việt Nam đang cân nhắc áp thuế 5% đối với mặt hàng phân bón. Cụ thể, Dự thảo Luật Thuế Giá trị gia tăng (sửa đổi) đã đưa phân bón thành mặt hàng chịu thuế giá trị gia tăng (VAT), với mức thuế 5%, trong khi luật hiện hành đang là đối tượng không chịu thuế.
Theo các chuyên gia, phân bón là hàng hóa sử dụng thiết yếu, ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế - xã hội, sản xuất kinh doanh và đời sống người dân, đặc biệt là người nông dân sẽ chịu tác động lớn bởi quy định này.
Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, những ý kiến khác nhau về quy định áp thuế VAT 5% đối với phân bón sẽ được Bộ tiếp thu, xin ý kiến và sẽ đánh giá lại tác động một lần nữa, sau đó trình Quốc hội vào kỳ họp cuối năm 2024.