Ngọn lửa bốc lên từ một công trình khiến đám cháy ở khu vực Eaton bùng phát tối 7-1 theo giờ địa phương - Ảnh: REUTERS
Các vụ cháy rừng dữ dội đã hoành hành tại khu vực Los Angeles từ tối 7-1 (giờ địa phương) đến nay khiến ít nhất sáu người thiệt mạng, gần 180.000 người phải sơ tán, hơn 9.000 công trình bị hư hại trong khi lực lượng cứu hỏa vẫn đang vật lộn để dập tắt các đám cháy lan rộng, Đài NBC News ngày 10-1 cho biết.
Nguyên nhân chính của các vụ cháy được cho là do điều kiện khô hạn kéo dài ở khu vực này, kết hợp sức gió mạnh của bão gió Santa Ana với vận tốc lên tới 160km/h, đã khiến tình hình trở nên tồi tệ. Các đám cháy lan nhanh gây khó khăn trong việc cứu hỏa.
"Chúng tôi biết rằng thảm thực vật trước đó đã rất khô, cộng thêm gió Santa Ana khô và giật mạnh đã khiến nguy cơ cháy rừng ở mức rất cao", Luca Carmignani, phó giáo sư tại Đại học San Diego và cựu cố vấn cháy rừng tại miền nam California cho biết. "Vì vậy, một khi đám cháy bắt đầu, không có gì ngạc nhiên khi nó lại lan nhanh như vậy".
Các nhà chức trách dự đoán rằng các đám cháy sẽ tiếp tục hoành hành trong vài ngày tới, đe dọa lớn ở khu vực này.
Gió Santa Ana - tác nhân thổi bùng đám cháy
Theo báo USA Today, gió Santa Ana thường xuất hiện vào mùa thu và đông, đẩy không khí khô từ các sa mạc nội địa của California và miền tây nam hướng về phía bờ biển.
Khi các hệ thống áp suất cao di chuyển từ đông sang tây qua dãy núi Santa Ana ở miền nam California, gió bị ép xuống, nén lại và làm nhiệt độ tăng cao.
Khu vực áp suất cao ở vùng Great Basin (cao nguyên ở phía đông dãy núi Sierra Nevada) kết hợp với cơn bão ở tây bắc Mexico đã tạo điều kiện để gió mạnh xuất hiện ở miền nam California từ ngày 7-1, theo nhà khí tượng học Gwen Fieweger của AccuWeather.
Các dãy núi Santa Monica và San Gabriel cũng có các hẻm núi và thung lũng - những nơi có thể hoạt động như một ống dẫn gió Santa Ana - làm gió mạnh hơn và đẩy nhanh tốc độ lan rộng của các vụ cháy rừng trong khu vực núi.
Bên cạnh đó, nhà khoa học Janice Coen làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu khí quyển quốc gia ở Boulder (Colorado) cho biết những cơn gió này cũng làm khô cỏ cây trên các sườn núi và có thể mang theo tàn lửa bay xa, khiến các vụ cháy lan nhanh hơn.
California chìm trong biển lửa - Ảnh: REUTERS
Thiếu mưa, độ ẩm thấp
Ngoài gió Santa Ana, việc California phải trải qua mùa khô nghiêm trọng trước đó cũng góp phần thúc đẩy các vụ cháy lan nhanh.
Theo báo cáo mới nhất của Chỉ số hạn hán Mỹ, 83% diện tích Los Angeles đang trải qua tình trạng hạn hán. AccuWeather, công ty truyền thông tư nhân của Mỹ chuyên cung cấp dịch vụ dự báo thời tiết trên toàn cầu, cũng cho biết khu vực này ghi nhận lượng mưa cực kỳ thấp kể từ tháng 4-2024.
Nhiều mùa đông ẩm ướt qua các năm ở Los Angeles đã giúp cây cối phát triển, nhưng hạn hán hiện tại đã biến chúng thành nguồn nhiên liệu khô dồi dào, theo bà Heather Zehr, một nhà khí tượng học cao cấp của AccuWeather.
Độ ẩm cực kỳ thấp cũng làm khô cây cối, khiến chúng trở thành nguồn nguyên liệu cho các vụ cháy.
"Chính sự thay đổi mạnh mẽ từ rất ẩm ướt sang vô cùng khô ráo đã tạo ra những tình huống cực đoan như đám cháy ở California, và điều này có thể bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu", bà Zehr nói.
Tổng thống Mỹ Joe Biden mô tả đây là đợt cháy rừng tồi tệ nhất trong lịch sử bang California, cam kết cung cấp thêm tiền cùng nguồn lực liên bang để hỗ trợ.
Ông cho biết chính phủ liên bang sẽ chi trả 100% chi phí xử lý thảm họa trong 180 ngày đầu tiên, theo yêu cầu của Thống đốc California Gavin Newsom.
400 lính cứu hỏa liên bang và 30 máy bay cùng trực thăng chữa cháy sẽ được điều đến Los Angeles, trong khi Lầu Năm Góc huy động 8 máy bay cỡ lớn và 500 nhân viên dọn dẹp cháy rừng.