Kỹ sư công nghệ người Mỹ Gerard Williams gần đây kiện Đàm Vĩnh Hưng lên Tòa án Tối cao bang California với cáo buộc ca sĩ gây thiệt hại tài sản ở nhà ông, đòi 2 USD bồi thường và lời xin lỗi. Đây là một trong hàng trăm nghìn vụ kiện dân sự được đệ trình ở các tòa án trên khắp nước Mỹ mỗi năm.
Theo thống kê của chính phủ Mỹ, 339.731 vụ kiện dân sự được tiến hành ở Mỹ năm 2023, tăng 24% so với năm trước đó. Người Mỹ có thể khởi kiện vì vô vàn lý do và kiện tụng từ lâu được coi như một nét đặc trưng trong văn hóa nước này.
Tribeca Lawsuit Loans, tổ chức tài chính ở Mỹ, đã phân tích số vụ kiện được đệ trình từ tháng 3/2022 đến tháng 3/2023 so với dân số mỗi bang ở Mỹ. Kết quả cho thấy Florida là bang có tỷ lệ kiện tụng cao nhất với 276 vụ trên mỗi 100.000 dân và có tổng số vụ kiện trong khoảng thời gian thống kê lên tới 59.400.
New York có dân số tương đương Florida, nhưng trung bình chỉ có 117 vụ kiện trên mỗi 100.000 dân trong cùng thời kỳ. Thống đốc Ron DeSantis cho biết kiện tụng khiến các gia đình ở Florida tiêu tốn thêm hơn 5.000 USD mỗi năm.
Xếp sau Florida là bang Louisiana với 265 vụ kiện được đệ trình lên tòa án trên mỗi 100.000 dân. Một số bang có tỷ lệ kiện tụng đáng chú ý khác gồm Delaware, New York, Illinois, New Jersey, Nam Carolina, Arkansas, Tây Virginia và Nevada.
Nhân viên an ninh bên ngoài Tòa án Tối cao Mỹ ở Washington hồi tháng 9/2022. Ảnh: Reuters
Tỷ lệ kiện tụng rất khác nhau tùy theo các ngành, địa điểm và nhân khẩu học. Sơ suất trong khám chữa bệnh, thương tích cá nhân, tranh chấp kinh doanh nằm trong những lý do kiện tụng phổ biến nhất ở Mỹ.
Nhà bình luận Jay M. Feinman trong bài viết trên Washington Post hồi năm 2020 ước tính 16% các vụ kiện dân sự ở Mỹ là các yêu cầu bồi thường liên quan tới số tiền vài nghìn USD hoặc ít hơn.
Giới quan sát cho rằng xu hướng kiện tụng phổ biến ở Mỹ bắt nguồn từ việc nhiều người Mỹ coi trọng văn hóa kiện tụng, nghĩa là họ có xu hướng tìm đến luật pháp để tìm kiếm câu trả lời hoặc giải quyết vấn đề nhiều hơn các nước khác.
Điều này cũng được cho là do khả năng tiếp cận hệ thống luật pháp dễ dàng ở Mỹ. Bất kỳ công dân Mỹ nào cũng có thể đệ đơn lên tòa án dân sự theo các quy trình đơn giản.
Tại Mỹ, luật bảo vệ người tiêu dùng cho phép người mua có thể dễ dàng nộp đơn kiện các công ty, tập đoàn lớn nếu phát hiện quảng cáo sai sự thật hay sản phẩm không an toàn hoặc gian lận.
Các quy định về chi phí kiện tụng ở Mỹ cũng có nhiều khác biệt. Trong khi một số quốc gia khác ban hành chính sách yêu cầu bên thua phải chịu phần lớn chi phí pháp lý cho bên thắng, luật Mỹ quy định các bên tự trả chi phí pháp lý của mình. Một số luật sư ở Mỹ thậm chí cho phép khách hàng chỉ phải trả chi phí pháp lý nếu thắng kiện, theo luật sư Blake Harris.
Với số vụ kiện tụng dân sự ngày càng tăng, Mỹ cũng đối mặt những yêu cầu phải cải cách hệ thống pháp lý. Để tránh tình trạng tồn đọng trong quá trình giải quyết các vụ kiện, nhiều bang đang áp dụng các giải pháp công nghệ như số hóa thủ tục giấy tờ, cải thiện quản lý hồ sơ hay sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ thẩm phán.
Hòa giải có thể được xem là giải pháp thay thế cho những sự việc không cần thiết phải đưa nhau ra tòa, nhằm giúp mọi người không phải trải qua quá trình pháp lý kéo dài hoặc thủ tục phức tạp, theo giới quan sát.
Thùy Lâm (Theo Washington Post, Blake Harris Law)