ThS.BS Nguyễn Văn Chiến, Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai, cho biết mới đây, một võ sư người Nam Định được đưa tới trung tâm cấp cứu trong tình trạng tê bì chân tay, ngất, mất kiểm soát đại tiểu tiện.
Khai thác tiền sử cho thấy bệnh nhân thường xuyên ăn và uống nước luộc củ ấu tàu để "tăng cường sức khoẻ, sức chịu đòn, tránh đau khi tập võ". Đây là mẹo anh nghe được từ bạn bè.
Mỗi lần sử dụng, bệnh nhân dùng một lượng nhỏ, luộc kỹ, ăn củ và uống cả nước. Khi ăn, nếu có hiện tượng tê bì thì anh chạy hoặc nhờ người tác động lực vào để toát mồ hôi. Sau đó, hiện tượng này biến mất.
Trước khi nhập viện, người đàn ông sử dụng củ ấu tàu và lại có hiện tượng tê bì. Bệnh nhân đã chạy nhiều vòng và nhờ người hỗ trợ tác động vật lý. Ngoài ra, bệnh nhân cũng chủ động gây nôn để đẩy phần ấu tàu đã sử dụng ra ngoài nhưng không thấy đỡ.
Củ ấu tàu (ảnh minh họa).
Hiện tượng tê bì ngày càng nặng lên, thậm chí người đàn ông cảm thấy choáng váng, ngất và có tình trạng vệ sinh tại chỗ. Bệnh nhân được xử trí truyền dịch tại tuyến huyện và chuyển thẳng vào Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai.
Theo bác sĩ Chiến, kết quả xét nghiệm nước tiểu của bệnh nhân tìm thấy chất độc aconitin. Đây là chất độc có trong củ ấu tàu. Bệnh nhân có dấu hiệu bị tổn thương cơ tim.
Bác sĩ Chiến cho biết củ ấu tàu có độc tính rất mạnh. Aconitin có trong củ ấu tàu thuộc danh sách thuốc độc bảng A, chỉ với một hàm lượng nhỏ có thể gây tử vong (2 - 3mg). Aconitin gây độc trên tim, thần kinh và tiêu hóa.
Triệu chứng ngộ độc aconitin
Triệu chứng ngộ độc aconitin xuất hiện rất nhanh, ngay lập tức hoặc sau vài phút/vài giờ sau khi uống dịch chiết hoặc ăn củ, rễ, lá cây ấu tàu.
- Tê miệng và lưỡi, tê cóng đầu chi, sau vài giờ tăng tiết đờm dãi, buồn nôn, nôn, ỉa chảy, khó thở. Co giật, mất tri giác, hạ thân nhiệt có thể xảy ra. Triệu chứng đặc trưng làm mất cảm giác toàn cơ thể và rối loạn tim mạch.
- Rối loạn tim mạch: Rối loạn dẫn truyền, nhịp tim nhanh, xuất hiện loạn nhịp tim đa dạng, đa hình thái: nhịp chậm, block nhĩ thất các cấp độ, ngoại tâm thu (NTT) nhĩ, NTT thất nhịp đôi, nhịp nhanh thất, xoắn đỉnh….
Tử vong thường xảy ra sau 6 giờ kể từ khi aconitin thâm nhập vào cơ thể. Nguyên nhân tử vong là do loạn nhịp tim, co cứng cơ tim và liệt trung khu hô hấp.
TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai khuyến cáo củ ấu tàu rất độc nên người dân tuyệt đối không uống hay ăn, chỉ dùng bôi ngoài da. Khi dùng ngoài da, củ ấu tàu thường được dùng dưới dạng rượu thuốc để xoa bóp, chữa các chứng đau, tê, nhức, mỏi xương khớp.