Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Lab on a Chip hồi cuối tháng 10. Các chuyên gia Đại học Texas (UTEP) đã phát triển một hệ thống truy dấu ung thư trong máu, độ nhạy cao hơn các phương pháp chẩn đoán hiện tại.
Thiết bị có tên PiPP (paper-in-polymer-pond), giá chỉ khoảng 70.000 đồng (3 USD), cấu tạo đơn giản gồm một miếng giấy lọc căng trên khung nhựa. Nó được ví như "giấy lọc cà phê", hứa hẹn giúp việc phát hiện ung thư trở nên nhanh chóng, dễ tiếp cận và có giá phải chăng hơn.
Chỉ với một giọt máu của bệnh nhân, PiPP nhắm mục tiêu vào hai dấu ấn ung thư: kháng nguyên carcinoembryonic (CEA) liên quan đến ung thư đại trực tràng, và kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA) cảnh báo ung thư tuyến tiền liệt.
CEA và PSA xuất hiện trong máu ở giai đoạn đầu mắc bệnh, rất khó phát hiện bằng các phương pháp truyền thống. Tuy nhiên, thiết bị mới có thể chỉ ra các dấu ấn này ở nồng độ thấp. Chúng nhạy hơn khoảng 10 lần so với các bộ dụng cụ xét nghiệm hiện có trên thị trường.
"Thiết bị biochip (chip sinh học) có giá thành thấp - chỉ vài USD - và độ nhạy cao. Điều này sẽ giúp nhiều người được chẩn đoán bệnh chính xác, dễ dàng hơn, dù họ ở điều kiện kinh tế ra sao", giáo sư XiuJun Li, khó hóa học và hóa sinh tại UTEP, tác giả chính nghiên cứu, cho biết.
Ông Li nói thêm, PiPP có tính linh động, cho kết quả nhanh mà không cần các dụng cụ chuyên dụng. Thiết bị có thể phát hiện ung thư đại trực tràng ở giai đoạn đầu, cho kết quả nhanh chóng, chỉ trong vòng một giờ, ngắn hơn so với 16 của các xét nghiệm truyền thống. Người dùng cũng có thể đọc kết quả trên điện thoại thông minh.
Thiết bị PiPP giúp chẩn đoán ung thư nhanh chóng và dễ dàng hơn. Ảnh: The University of Texas at El Paso
Các nhà chuyên gia lưu ý, người dân nước nghèo thường thiếu khả năng tiếp cận các phương pháp và nguồn lực sàng lọc ung thư. Hạn chế này cản trở việc phát hiện và điều trị sớm, khiến tỷ lệ tử vong cao hơn. PiPP có thể tái sử dụng và thân thiện với người dùng, lấp đầy những khoảng cách trong chẩn đoán ung thư trên thế giới.
Theo tiến sĩ Robert Kirken, Trưởng khoa Khoa học tại UTEP, PiPP cải thiện khả năng sàng lọc tại chỗ, phù hợp ở những khu vực có nguồn lực hạn chế.
Dù tiềm năng, PiPP có thể cần vài năm để thương mại hóa. Các nhà khoa học sẽ thử nghiệm lâm sàng để biết độ hiệu quả, an toàn của thiết bị, sau đó nộp đơn lên Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ. Nếu được chấp thuận, họ sẽ cung cấp cho các bệnh viện và phòng khám. Thiết bị hứa hẹn chẩn đoán được ung thư đại tràng và tuyến tiền liệt.
Ung thư đại tràng gia tăng đều ở người trưởng thành dưới 50 tuổi kể từ những năm 90. Người trẻ tuổi mắc ung thư đại tràng thường được chẩn đoán ở giai đoạn sau của căn bệnh, khi khối u đã chuyển ác tính. PiPP có thể là công cụ phát hiện sớm, tăng tiên lượng.
Ung thư tuyến tiền liệt cũng là một phần của "đại dịch ung thư" đang lan rộng. 10% ca mắc mới tại Mỹ xảy ra ở nam giới dưới 55 tuổi. Số ca tử vong do ung thư tuyến tiền liệt dự kiến tăng 136% từ năm 2022 đến năm 2050 trên toàn thế giới. Giống với tất cả bệnh ung thư, phát hiện sớm rất quan trọng. PiPP có thể là bước ngoặt.
Thục Linh (Theo NY Post)