Người cao tuổi đi khám bệnh tại một bệnh viện - Ảnh: THU HIẾN
Việt Nam đã chính thức bước vào giai đoạn già hóa dân số từ năm 2011 và dự kiến sẽ trở thành quốc gia có dân số già vào năm 2036. Gánh nặng bệnh không lây nhiễm là thách thức lớn tại Việt Nam trong giai đoạn già hóa dân số.
Theo Bộ Y tế, mỗi người Việt trung bình có tới 10 năm phải sống chung với bệnh tật.
Gần 60% người già TP.HCM bị cao huyết áp
Theo ông Phạm Chánh Trung - chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình TP.HCM, năm 2023 số người cao tuổi (trên 60 tuổi) đã chiếm tỉ lệ 12,24%.
Tuổi thọ trung bình của người dân TP là 76,5 tuổi, cao hơn so với mặt bằng chung của cả nước là 74,5 tuổi. Tuy nhiên điều quan trọng là tuổi thọ trung bình và tuổi thọ khỏe mạnh chênh rất cao, có nghĩa là người cao tuổi mặc dù sống thọ nhưng vẫn phải đối mặt và sống chung với các bệnh tật.
Theo số liệu mới nhất từ Sở Y tế TP.HCM, tính đến tháng 9-2024, khoảng 233.000 người cao tuổi được khám sức khỏe. Từ dữ liệu thăm khám cho thấy có đến 57,6% người cao tuổi cao huyết áp, tiếp đến là đái tháo đường chiếm tỉ lệ 23,3%, hen phế quản và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính 0,9%, tiền sử ung thư mắc ung thư chiếm 1% và có dấu hiệu nghi ngờ ung thư 1,9%.
Theo bác sĩ Nguyễn Thái Yên, khoa tim mạch Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM), nếu như trước kia bệnh tăng huyết áp hay xảy ra ở những người từ 50 tuổi trở lên thì hiện nay thường gặp ở những người trên 45 tuổi.
Những yếu tố nguy cơ hiện nay làm gia tăng số người mắc tăng huyết áp và khiến bệnh trẻ hóa là do lối sống tĩnh lại, lười vận động, ăn uống không lành mạnh, béo phì, rượu bia, thuốc lá, căng thẳng, thói quen ăn mặn, người dân quan tâm đến sức khỏe hơn...
Gánh nặng bệnh không lây nhiễm
Bệnh viện Thống Nhất (TP.HCM) là bệnh viện chuyên về lão khoa lớn tại khu vực phía Nam. PGS Đỗ Kim Quế, phó giám đốc bệnh viện, chia sẻ hiện nay xu hướng tuổi thọ của người dân tăng cao dẫn đến cơ cấu bệnh tật sẽ thay đổi, trong đó có các bệnh lý của người cao tuổi.
Bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi nhiều nhất hiện nay là tim mạch, trong đó có các bệnh lý về huyết áp, xơ vữa động mạch, động mạch vành, động mạch não, động mạch ngoại biên.
Tiếp đến là bệnh lý ung thư, phổ biến là các loại ung thư vú, ung thư gan, ung thư phổi. Bên cạnh đó, thêm nhóm bệnh lý chiếm tỉ lệ lớn ở người cao tuổi nữa là bệnh lý chuyển hóa như: đái tháo đường, thoái hóa khớp và các bệnh lý xương khớp khác.
Nguyên nhân khiến tỉ lệ bệnh không lây nhiễm ở người cao tuổi tăng chủ yếu là do gia tăng tuổi thọ. Ngoài ra, còn do lối sống hiện nay, ngày càng ít vận động hơn; áp lực cuộc sống, căng thẳng, stress kéo dài cũng dễ dẫn đến thúc đẩy các bệnh lý trên.
Thêm vào đó, chế độ ăn uống, dinh dưỡng không lành mạnh, thực phẩm bẩn, thức ăn nhanh... góp phần gia tăng các bệnh lý này.
Ông Quế cho rằng các bệnh trên có thể chủ động phòng ngừa được, nhưng quan trọng nhất vẫn là phát hiện bệnh sớm. Do đó người dân cần đi tầm soát sức khỏe định kỳ phát hiện bệnh, giảm gánh nặng điều trị.
Theo ông Quế, hiện nay cần phải đẩy mạnh áp dụng kỹ thuật mới vào điều trị, từ các loại thuốc điều trị bệnh lý không lây nhiễm cho đến các kỹ thuật can thiệp nội mạch với đường mổ nhỏ, để điều trị bệnh nhân tốt hơn, tăng chất lượng cuộc sống cho người dân.
Cần thêm chính sách
ThS Lê Văn Thành, nguyên trưởng phòng nghiên cứu văn hóa - xã hội, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, cho biết hiện nay loại hình chăm sóc người cao tuổi tại gia đình chiếm tuyệt đại bộ phận, ở TP.HCM tỉ lệ này là trên 99,5%. Hiện nay việc cung cấp các dịch vụ chăm sóc người cao tuổi chưa đáp ứng nhu cầu.
Do đó cần phải có thêm chính sách khuyến khích doanh nghiệp tham gia công tác chăm sóc người cao tuổi.