Theo ThS.BS Trần Ngọc Khánh Nam, Khoa Da liễu - Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, ánh nắng mặt trời giúp da tổng hợp nên vitamin D cho cơ thể, nhưng tiếp xúc thường xuyên, dài kỳ có thể gây lão hóa da, thậm chí gây ung thư da.
Theo đó, lão hóa da bao gồm lão hóa da nội sinh (do tuổi tác) và lão hóa da ngoại sinh do ánh nắng mặt trời.
Như tên gọi của nó, lão hóa da do ánh nắng mặt trời là hậu quả gây ra bởi ánh nắng, chứ không phải quá trình lão hóa thông thường, chiếm 90% vấn đề về da do tuổi tác.
Những vùng da không được bảo vệ và phơi nắng quá nhiều với tia UVA và UVB có thể bị lão hóa sớm, suy giảm khả năng đề kháng, thậm chí ung thư da. Da mặt có những đặc tính khác hơn so với các vùng da còn lại của cơ thể như mỏng hơn lại tiếp xúc càng nhiều với ánh nắng mức độ lão hóa càng nhanh, càng sớm.
Theo nghiên cứu công bố trên tạp chí JAAD của Học viện Da liễu Mỹ (AAD), da mặt, tay, ngực và vai là nơi bị tổn thương bởi ánh nắng mặt trời nhiều nhất. Trong đó, tia UV là một trong những tác nhân quan trọng làm cho làn da bị lão hóa sớm. Quan sát kỹ, da ở vùng phơi bày ánh sáng sẽ lão hóa sớm và nhanh hơn những vùng được áo quần che phủ.
Các triệu chứng bao gồm xuất hiện nếp nhăn, đốm nâu, giãn mạch, giảm đàn hồi, da sần sùi, tăng sắc tố da... Ánh nắng mặt trời còn gây suy giảm hệ miễn dịch làm cho da dễ bị tổn thương, viêm nhiễm hơn. Một số trường hợp, các tổn thương da gây ra do ánh sáng mặt trời, nếu không phát hiện sớm và có biện pháp điều trị và dự phòng kịp thời có thể biến đổi thành tổn thương tiền ung thư da hay ung thư da.
Nắng nóng, người dân tham gia giao thông trên Đại Lộ Thăng Long, Hà Nội, tháng 5/2023. Ảnh: Ngọc Thành
Chống lão hóa da: Nên và không nên
Làn da của con người có khả năng tự sửa chữa sự cố do các tác động bất lợi trong một giới hạn nhất định. Để làm chậm quá trình lão hóa, theo bác sĩ Nam, cần chủ động phòng ngừa:
Tránh tiếp xúc trực tiếp ánh nắng mặt trời vào các giờ nắng cao điểm (từ 10h đến 14h).
Sử dụng sản phẩm kem chống nắng đúng cách hàng ngày. Kem chống nắng phải có chỉ số chống nắng tối thiểu SPF 15, tốt nhất là nên chọn SPF từ 30 trở lên. Dùng kem chống nắng cả trong những ngày có mây, trời âm u.
Bảo vệ mắt bằng cách đeo kính có lọc tia UVA và UVB, mang áo quần dài tay, đội nón mũ rộng vành, mang khẩu trang dày, tối màu khi ra nắng.
Không nên nhuộm da bằng giường hoặc đèn chiếu (đối với những bạn thích làn da bánh mật). Lý do, sử dụng nhiều lần ánh sáng cực tím vẫn có thể làm hại da, gây lão hóa da sớm. Theo nghiên cứu gần đây của Trường Y Harvard, Mỹ, những phụ nữ sử dụng giường nhuộm da ít nhất 4 lần/năm ở độ tuổi dưới 35 có nguy cơ mắc bệnh ung thư da cao hơn 15% so với người không dùng kỹ thuật này.
Tránh xa thuốc lá, kể cả hút thuốc thụ động, tức hít phải khói thuốc do người hút phả ra, bởi khói thuốc có khả năng làm da tối màu và sớm xuất hiện nếp nhăn.
Nên uống nhiều nước, ăn nhiều trái cây, rau xanh để bổ sung vitamin cần thiết. Duy trì hoạt động thể thao đều đặn cũng là cách giữ cho cơ thể tươi trẻ, chậm lão hóa hơn.
Ngoài ra, nếu muốn chăm sóc da, chống lão hóa hay điều trị các tình trạng lão hóa da, cần đến khám với bác sĩ chuyên khoa da liễu để được chẩn đoán và kê toa. Trên thị trường hiện có rất nhiều thông tin về các sản phẩm giúp chống lão hóa da, tuy nhiên làn da của mỗi người là khác nhau. Do đó, cần bác sĩ khám để tìm ra phương pháp chăm sóc điều trị tối ưu cho từng làn da.
Mỹ Ý