Gần đây, nhà đầu tư ngày càng kỳ vọng xung đột Nga - Ukraine sớm chấm dứt và Mỹ nới lỏng lệnh trừng phạt với Moskva. Trong cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 18/3, Tổng thống Nga Vladimir Putin còn chấp nhận đề xuất Nga - Ukraine ngừng tấn công hạ tầng năng lượng của nhau trong 30 ngày. Các thông tin này làm dấy lên khả năng doanh nghiệp phương Tây quay lại Nga.
Sau khi chiến sự Nga - Ukraine nổ ra tháng 2/2022, hơn 1.000 doanh nghiệp đã rời Moskva trong 3 năm qua. Một số bán tài sản tại đây hoặc chuyển giao việc quản lý cho các lãnh đạo hiện hành. Số khác từ bỏ hoàn toàn tài sản ở Nga. Các doanh nghiệp như Danone hay Carlsberg thậm chí bị sung công và bán tài sản.
Một số công ty, như hãng xe Renault, chuỗi đồ ăn nhanh McDonald’s hay hãng keo dán Henkel thì ký thỏa thuận rời đi, nhưng sau này có thể mua lại tài sản ở Nga. Dù vậy, điều khoản cụ thể không được tiết lộ.
Tuy nhiên, tại một sự kiện cho doanh nghiệp Nga tổ chức tại Moskva ngày 18/3, ông Putin cho biết đã yêu cầu chính phủ Nga rà soát kỹ các công ty phương Tây có thỏa thuận mua lại tài sản, nhằm đảm bảo xem xét kỹ từng trường hợp. Ông cho biết tôn trọng các doanh nghiệp vẫn tiếp tục làm việc với Nga, nhưng sẽ có đánh giá khác với những công ty "đóng sầm cửa" khi rời đi.
Tổng thống Nga Vladimir Putin họp báo ở Điện Kremlin, ngày 13/3. Ảnh: AFP
Các công ty ra đi vì sức ép chính trị và bán tài sản với giá tượng trưng sẽ không được mua lại tài sản với giá đó. "Và khi khoảng trống mà họ để lại được doanh nghiệp Nga lấp đầy, như chúng tôi thường nói đó, con tàu đã rời đi rồi", Tổng thống Nga phát biểu.
Từ tháng 6/2022, chuỗi cửa hàng đồ ăn nhanh thay thế thương hiệu McDonald's ở Nga đã bắt đầu hoạt động với tên gọi "Vkusno i tochka" (Ngon tuyệt, vậy thôi). Hai tháng sau đó, Nga khai trương thương hiệu cà phê Stars Coffee thay thế Starbucks. Tháng 4/2023, các cửa hàng KFC trước đây tại Nga mở cửa trở lại với tên Rostic’s.
Thống kê của Reuters tháng 3/2024 cho thấy doanh nghiệp phương Tây thừa nhận thiệt hại khoảng 107 tỷ USD vì rời Nga, gồm phần doanh thu bị mất. Kirill Dmitriev – Giám đốc quỹ đầu tư của chính phủ Nga RDIF thì cho biết chỉ riêng doanh nghiệp Mỹ đã mất 324 tỷ USD vì chấm dứt hiện diện tại Nga.
Cũng trong sự kiện hôm 18/3, ông Putin cảnh báo doanh nghiệp Nga rằng các lệnh trừng phạt của phương Tây với cá nhân và công ty Nga không phải là tạm thời. Kể cả khi được nới lỏng, rào cản khác vẫn có thể xuất hiện.
"Chúng ta không nên kỳ vọng vào sự tự do hoàn toàn trong thương mại, thanh toán và dòng vốn. Các đối thủ sẽ luôn muốn làm suy yếu và kìm hãm chúng ta", ông giải thích. Theo thống kê của Bộ Tài chính Nga, nước này hiện chịu hơn 28.500 lệnh trừng phạt.
Sau 3 năm xung đột, kinh tế Nga không sụp đổ như các dự báo đầu năm 2022. Năm ngoái, GDP nước này tăng 4,1%, nhỉnh hơn dự báo và cao hơn mức 3,6% hồi 2023. Năm 2022, tăng trưởng kinh tế của Nga chỉ giảm 2,1% - thấp hơn nhiều so với dự báo lên tới 10-15% đầu chiến sự.
Tuy nhiên, nền kinh tế này cũng chịu nhiều thiệt hại. Hoạt động di cư và tuyển dụng liên quan đến chiến sự khiến Nga thiếu lao động vài năm qua. Tỷ lệ thất nghiệp tại đây hiện ở mức thấp kỷ lục là 2,3%.
Hà Thu (theo Reuters, CNN)
