Năm 2025, Chính phủ giao mục tiêu tăng trưởng cho TP HCM là 8,5%. Nhưng từ cuối năm ngoái, đầu tàu kinh tế đã chủ động nhắm đến GRDP tăng 10%, con số chưa từng đạt được trong hai thập niên gần đây.
5 năm qua, thành phố tăng trưởng cao nhất là 9,03% vào 2022, nhưng do mức nền so sánh ở mức thấp khi kinh tế 2021 suy giảm 6,78% vì Covid. Năm ngoái, GRDP TP HCM tăng 7,17%, một phần nhờ trợ lực từ tổng vốn đầu tư toàn xã hội gần 395.500 tỷ đồng.
Năm nay, để GRDP tăng 10%, địa phương cần huy động ít nhất 600.000 tỷ đồng tổng vốn đầu tư toàn xã hội. Trong đó, vốn công khoảng 110.000 tỷ và cần thêm hơn 510.000 tỷ đồng, chủ yếu đến từ doanh nghiệp.
Theo các chuyên gia, bên cạnh các động lực như đầu tư công, gỡ vướng cho các dự án tồn đọng, cải thiện thủ tục, chính sách cho doanh nghiệp là chìa khóa quan trọng để TP HCM đạt được mục tiêu tăng trưởng năm nay.
"Thành phố cần ưu tiên tháo gỡ các điểm nghẽn cho dự án tồn đọng", TS Trần Du Lịch lưu ý, tại "Diễn đàn kinh tế Việt Nam lần 1" hôm 13/3.
Chỉ riêng bất động sản, TP HCM có 66 dự án vướng mắc kéo dài. Trong đó, 34 dự án đã được giải quyết, số còn lại (tỷ lệ gần 49%) cần tiếp tục xử lý. Ngoài ra, còn khoảng 200 công trình, dự án tồn đọng đang được phân nhóm để xây dựng kế hoạch tháo gỡ.
Chuyên gia tư vấn quy hoạch Đoàn Mạnh Thắng, Giám đốc Ngành nước & quy hoạch Việt Nam của Royal HaskoningDHV trong bình luận gần đây cũng cho rằng mục tiêu tăng trưởng 10% năm nay của đầu tàu kinh tế là khả thi, nếu các điểm nghẽn được giải quyết.
Royal HaskoningDHV (Hà Lan) là đơn vị dẫn dắt liên danh 10 công ty tư vấn trong Quy hoạch TP HCM thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050, đã được Thủ tướng phê duyệt. Theo ông Thắng, không phải địa phương không có chính sách phát triển đúng nhưng vừa rồi hàng loạt dự án gặp khúc mắc. "Chỉ cần số này được tháo gỡ, sẽ đẩy mạnh tăng trưởng rất nhiều", ông nói.
Song song gỡ vướng dự án, quy trình, thủ tục cũng cần cải cách theo hướng đơn giản hóa. Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP HCM (HUBA) Nguyễn Ngọc Hòa cho biết trăn trở lớn nhất của doanh nghiệp là thủ tục hành chính.
Theo ông, cần điều chỉnh quy trình vì hiện nay khi gặp vấn đề muốn gỡ vướng, doanh nghiệp phải xin ý kiến có khi đến 10 sở, ngành. Sau đó, hồ sơ được trình UBND và chờ phản hồi. Mỗi khâu xử lý mất từ một đến hai tuần. Chủ tịch HUBA nói thời gian xử lý từng khâu phải được quy định rõ ràng.
"Những điều chỉnh này không quá khó, nhưng có ý nghĩa lớn với doanh nghiệp", ông Hòa nhận định.
Cộng đồng doanh nghiệp cũng cần thuận lợi chính sách để khơi thông nguồn lực, bên cạnh các hỗ trợ về đất đai, cơ hội làm ăn. TS Trần Du Lịch ví von TP HCM rất cần "lót ổ đại bàng, nhưng cần những cánh rừng để tạo mật cho đàn ong".
"Thành phố hiện có khoảng 5 triệu doanh nghiệp nhỏ. Nếu 10% trong số này phát triển lớn mạnh, sẽ có thêm 1,5 triệu đơn vị quy mô lớn, tạo sức bật cho kinh tế", ông nhìn nhận.
Hay như vấn đề hỗ trợ nguồn lực, Công ty Đầu tư tài chính Nhà nước TP HCM (HFIC) và HUBA đã lập tổ công tác để phối hợp tháo gỡ điểm nghẽn cho doanh nghiệp trong quá trình vay vốn. Tuy nhiên, chính sách giảm 30% tiền thuê đất cho doanh nghiệp sản xuất, thì chưa đơn vị nào chưa tiếp cận được, theo ông Trần Như Tùng, Chủ tịch HĐQT Dệt may Thành Công.
"Điều kiện được giảm là doanh nghiệp phải có hợp đồng thuê đất trực tiếp từ Nhà nước. Nhiều đơn vị đã hết hạn hợp đồng và chưa được tái ký, dù vẫn đang đóng tiền thuê đất", ông Tùng cho biết.
Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Văn Được (giữa) cùng hai Phó chủ tịch Võ Văn Hoan và Dương Ngọc Hải gặp gỡ cộng đồng doanh nghiệp, ngày 6/3. Ảnh: Văn phòng UBND TP HCM
Tại phiên họp cuối tháng 2, Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Văn Được nhìn nhận nhiệm vụ tăng trưởng 10% là thách thức. Ông xác định hai bài toán thành phố cần giải trong trước mắt, lâu dài là giải ngân đầu tư công và tháo gỡ những "cục máu đông" của nền kinh tế, đưa các dự án vào vận hành, tạo nguồn thu.
Bắt tay gỡ khó cho cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là kinh tế tư nhân, Sở Tài chính TP HCM mới đây cho biết sẽ triển khai các chính sách miễn giảm, gia hạn thuế, phí. Việc này nhằm tạo động lực cho sản xuất, kinh doanh, du lịch và tiêu dùng nội địa.
Năm nay, tổ công tác đặc biệt do Chủ tịch Nguyễn Văn Được làm Tổ trưởng sẽ giải quyết dứt điểm các dự án đình trệ. Địa phương cũng nghiên cứu mô hình tổ công tác làm việc với từng nhà đầu tư chiến lược để thu hút các dự án FDI lớn, công nghệ cao, có khả năng dẫn dắt doanh nghiệp trong nước tham gia vào chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu.
Để cải thiện môi trường đầu tư, sản xuất - kinh doanh, lãnh đạo TP HCM cho biết thành phố sẽ tận dụng hiệu quả cơ chế đặc thù tại Nghị quyết 98 và 188 về phát triển đường sắt đô thị.
Địa phương cũng rà soát, điều chỉnh các quy định chồng chéo, tăng phân cấp để xử lý. Chẳng hạn, bước chấp nhận chủ trương đầu tư và phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 sẽ được rút ngắn thời gian, giảm gánh nặng cho doanh nghiệp. Các thủ tục chuyển sang thực hiện trực tuyến, hạn chế tối đa giấy tờ.
Cùng với gỡ khó cho kinh tế tư nhân, TP HCM tiếp tục hoàn thiện thể chế, tăng giải ngân đầu tư công và phát triển các động lực tăng trưởng mới, thu hút đầu tư lớn, công nghệ cao. Xuất khẩu, tiêu dùng, dịch vụ giá trị gia tăng cao sẽ được thúc đẩy, song song với ứng dụng khoa học, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số để hoàn thiện chính quyền số, tinh gọn bộ máy.
Khu vực công trường Mê Linh, quận 1, TP HCM, tháng 1/2025. Ảnh: Quỳnh Trần
GRDP tăng 10% chỉ là khởi đầu, TP HCM còn hướng đến tăng trưởng hai chữ số trong giai đoạn tiếp theo. Ông Đoàn Mạnh Thắng cho rằng mục tiêu này sẽ khả thi nếu thành phố triển khai được và hiệu quả các dự án lớn theo quy hoạch "bám sông và hướng biển". Địa phương có sông Sài Gòn nhưng được cho là chưa khai thác đúng mức. Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ có thể đóng góp vài tỷ USD mỗi năm khi đi vào vận hành.
Hay dự án Trung tâm tài chính quốc tế khi thành hình dù ở giai đoạn chưa phát triển như Dubai, Singapore cũng là động lực tăng trưởng lớn, theo ông Thắng. Để phát triển triển khai các dự án này, ngoài nguồn lực Nhà nước thì cần tháo gỡ các vướng mắc để vốn tư nhân được tham gia.
"Nhiều nhà đầu tư quan tâm nhưng vẫn chưa có cơ chế rõ ràng để họ tham gia. Giải quyết được thì nguồn lực sẽ bung ra", ông Thắng nhận định.
Còn theo thạc sĩ Cao Minh Nghĩa, Phó trưởng phòng Nghiên cứu phát triển, Viện Nghiên cứu Phát triển TP HCM, cần 4 giải pháp trọng tâm. Đầu tiên, các động lực tăng trưởng truyền thống (đầu tư, tiêu dùng, xuất khẩu) cần được làm mới bằng cách huy động nguồn lực trong và ngoài nước, cộng đồng khoa học và nhà đầu tư chiến lược.
Tiếp đến, các động lực tăng trưởng cần phát triển dựa trên khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số theo Nghị quyết 57. Cùng với đó, chất lượng nhân lực cần nâng cao, đáp ứng các ngành kinh tế mũi nhọn, xây dựng chính quyền số. Ngoài ra, thành phố đang kiến nghị xây dựng Luật về liên kết vùng, nhằm tạo khung pháp lý rõ ràng trong phát triển kinh tế vùng.
Viễn Thông