Qua công trình El Encuentro, các nhà thiết kế giới thiệu và chứng minh một loại vật liệu đã được sử dụng qua hàng thế kỷ trên khắp thế giới với những đặc điểm ưu việt đứng trên tất cả khi nói đến tính bền vững: gạch không nung.
Khi xây dựng một thế giới bền vững hơn, những vật liệu bạn chọn chắc chắn đóng vai trò lớn nhất trong việc giảm thiểu lượng khí thải carbon cho dự án của bạn. Ví dụ, xây một bức tường bằng chai nhựa để ngăn chúng không thêm vào bãi rác. Tuy nhiên, có một loại vật liệu được sử dụng trong nhiều thế kỷ trên khắp thế giới, đứng đầu tất cả các loại còn lại khi nói đến tính bền vững: gạch không nung.
Khi chúng ta nghĩ về tính bền vững trong xây dựng, trước tiên chúng ta phải nghĩ đến công năng của dự án. Đối với nhiều nhà xây dựng, tiêu chuẩn là sử dụng những vật liệu có tuổi thọ hàng nghìn năm, nhờ vậy kéo dài thêm thời gian sử dụng hữu ích. Mặt khác, gạch không nung là một trong những vật liệu mà trong quá trình sản xuất, tuổi thọ và xử lý dẫn đến phát thải carbon thuần bằng không.
Ở đây, chúng tôi sẽ làm nổi bật việc sử dụng gạch không nung trong dự án El Encuentro của Araukaria Arquitectura ở ngoại ô Bogota, nơi thể hiện chất lượng thẩm mĩ và nhiệt độ của vật liệu cũng như khả năng thích ứng môi trường của nó, cụ thể là chịu được khí hậu ẩm ướt, mưa nhiều của Colombia.
Để sử dụng gạch không nung ở những vùng như thế này, có hai kỹ thuật có thể áp dụng: kĩ thuật đất nện và sử dụng các block gạch. Các bức tường gạch không nung không giống như đất nện, có thể thể xây dựng theo tỉ lệ hẹp hơn. Trên thực tế, một bức tường 25cm có thể hấp thụ nhiệt làm ấm bên trong. Trong khi đó, những bức tường đất nện được xây dựng lên đến 60cm chiều rộng, mang lại một không gian mát mẻ hơn.
So với gạch được sản xuất hàng loạt, gạch không nung được sản xuất tại chỗ, tạo ra các khối gạch khác nhau cả về màu sắc và hình dạng, cuối cùng tạo nên những đặc điểm độc đáo của gạch không nung. Ngoài lợi thế về mặt thẩm mỹ, gạch không nung còn có lợi thế kinh tế hơn vì nó có thể dễ dàng tu bổ hay sửa chữa.
Để chế tạo các khối gạch không nung, trước tiên cần chọn đúng loại đất. Nếu có quá nhiều cát, các khối đá sẽ vỡ vụn. Nếu quá ướt, chúng sẽ không giữ được hình dạng. Hỗn hợp lý tưởng phải là đất sét, tạo nên một khối có cấu trúc dẻo nhưng chắc chắn.
Như đã đề cập trước đây, bởi vì các khối gạch được tạo ra tại chỗ, nền đất nơi ngôi nhà sẽ được xây dựng cũng quan trọng như đất được sử dụng. Bỏ qua yếu tố này sẽ làm tăng chi phí của dự án và tác động đến môi trường. Chất lượng của nguồn đất bên trong và xung quanh khu vực Bogota là tối ưu cho kỹ thuật 50cm đã đề cập và đây cũng là điều mà những người tạo ra El Encuentro đang tin tưởng.
Trong quá trình này, trường hợp này thực hiện theo cách giếng phun, bò trộn đất bằng móng guốc của chúng trong khi nước được bổ sung định kỳ. Cát được thêm vào để cân bằng hỗn hợp và tăng độ dẻo. Sau đó, phân ngựa cũng được trộn vào, nhưng chỉ từ những con ngựa đã ở trên đồng cỏ vì phân từ chuồng chứa quá nhiều mùn cưa.
Theo Clarita Sanchez từ khoa Nghiên cứu Trái đất thuộc Đại học Quốc gia Colombia, phân làm tăng khả năng thẩm thấu của hỗn hợp nhờ vào thành phần nước tiểu. Sau đó, trấu lúa mì được thêm vào để tạo kết cấu cho các khối gạch. Ở những nơi trên thế giới không có sẵn lúa mì, thông patula có thể được sử dụng để thay thế.
Sau khi tạo thành khối với hình dạng và kích thước mong muốn, chúng phải được để lại trên mặt đất trước giai đoạn làm khô. Bước này của quá trình có thể kéo dài từ 1 đến 2 tháng, tùy thuộc vào độ ẩm trong không khí. Trong thời gian này, các viên gạch có thể được che phủ hoặc để ngoài mưa, điều này làm gia tăng kết cấu đặc trưng của gạch.
Vữa được sử dụng để gắn kết các viên gạch với nhau tùy thuộc vào tiêu chí riêng của dự án. Kỹ thuật bản địa sử dụng đất, tuy vậy, đối với dự án El Encuentro, những người sáng tạo đã quyết định sử dụng hỗn hợp xi măng không nung để tăng thêm tuổi thọ cho kết cấu.
Tri thức bản địa nói rằng bạn cần phải có “một cái mũ và một đôi ủng tốt” khi xây dựng bằng gạch không nung, điều đó có nghĩa là phần đế, hay “đôi ủng” của bức tường nên được cách ly đủ để việc tiếp xúc với mưa không bị ảnh hưởng và phần mái, hay “chiếc mũ” của ngôi nhà nên chuyển hướng mưa ra khỏi kết cấu.
Loại gạch này hoạt động như một miếng bọt biển, nếu một đoạn ống vỡ ra bên trong kết cấu, nó sẽ thấm nước cho đến khi bão hòa hoàn toàn. Nếu không được giám sát, kết cục cuối cùng sẽ dẫn đến phân hủy vật liệu, điều đã xảy ra với một bức tường của El Encuentro.
May mắn thay, một bức tường khác nhanh chóng thay thế cho nó nhờ vào nguồn cung cấp dồi dào dành cho dự án theo đề xuất của kiến trúc sư. Và những gì còn lại của bức tường bị phá hủy được mang đến khu vườn của ngôi nhà. Sau khi phân hủy, chúng trở thành phân bón cho cỏ, đây là một minh chứng tối ưu về đặc tính không chất thải của gạch không nung.
Biên dịch | Anh Tuấn (Nguồn: Archdaily)
XEM THÊM:
- Vì sao gạch không nung khó đi vào cuộc sống?
- Gạch không nung: Nút thắt đã gỡ, lối mở khó vào
- Vật liệu tối ưu từ thiên nhiên: Gạch không nung