Thế giới thời trang và kiến trúc vốn luôn song hành - hai lĩnh vực đều là sự thăng hoa, hoàn thiện của trí tưởng tượng, của kỹ thuật và tri thức nhân loại. Được truyền cảm hứng sâu sắc bởi sự kết nối chặt chẽ của hai ngành sáng tạo, đội ngũ ELLE và ELLE Decoration Việt Nam đã khởi xướng chương trình trình diễn thời trang, triển lãm kiến trúc và công nghệ trong một quy mô lớn nhất từ trước đến nay.
ELLE Fashion Show 2023 với chủ đề ""Giao lộ Thời trang & Kiến trúc" kêu gọi 10 kiến trúc sư và văn phòng kiến trúc từ Bắc vào Nam đưa ra 10 phương án thiết kế sàn runway độc đáo, thoả mãn yếu tố âm hưởng kiến trúc đương đại và tôn vinh vẻ đẹp của những bộ sưu tập trên nền công trình biểu tượng Dinh Độc Lập. Mỗi văn phòng bộc lộ một cá tính sáng tạo và phương pháp tư duy riêng cuốn hút, tràn đầy ngạc nhiên và cảm hứng.
Sống lại rèm hoa đá / thiết kế: 2P - To Be
“Rèm hoa đá” do kiến trúc sư Ngô Viết Thụ cùng nhà điêu khắc Nguyễn Văn Thể tạo ra cho Dinh Độc Lập, được biến cách từ bức cửa bàn khoa của các cung điện Cố đô Huế, không chỉ làm tăng vẻ đẹp của Dinh mà còn có tác dụng như lớp áo thứ hai - một đặc trưng của kiến trúc nhiệt đới - có tác dụng che chắn, thông gió và lấy sáng, tạo kết cấu đóng-mở linh hoạt. Trùng hợp thay, họa tiết đốt trúc của rèm hoa đá lại có tính tạo hình, điêu khắc, tỷ lệ cân đối và đường cong sắc nét rất đậm tính thời trang.
Nhóm thiết kế 2P - To Be đã lựa chọn chắt lọc họa tiết đốt trúc này để “dệt” nên một hệ rèm mô-đun nhằm tạo nên một dải rèm hoa đá được nhân rộng từ mặt đứng của công trình. “Dệt” là hành động cốt lõi để tạo ra vật liệu thời trang, nay được sử dụng trong hình thức tạo lập không gian của kiến trúc, chính là ý tứ phản hồi của nhóm thiết kế trước đề bài của ELLE Fashion Show 2023. Ở đây, biểu tượng được làm mới (vật liệu, bề mặt, cấu kiện) dựa trên nền tảng sẵn có (hình dáng, cấu trúc). Sự tiếp nối này cho thấy nhiều tầng không gian và thời gian cùng song hành trong một sự kiện sáng tạo nghệ thuật đa ngành.
Mô-đun rèm được chế tác từ những đốt trúc liên kết với nhau bằng hệ thống móc treo và đế trụ sắt, thân bọc vật liệu có tính xuyên thấu hoặc phản quang nhằm tạo hiệu ứng khúc xạ hoặc tán xạ khi tương tác với ánh sáng tự nhiên trong thời điểm diễn ra chương trình. Hệ mô-đun được thiết lập khớp nối giới hạn chuyển động 2 phương để có thể đung đưa nhẹ khi có gió thổi, tựa như một khóm trúc đa sắc lay động trong không gian.
Không khó để thấy dụng ý nhấn mạnh sự tương phản trong thiết kế của 2P - To Be: tĩnh và động, vững chãi và mềm mại, trang trọng và trẻ trung, trầm mặc và đa sắc, di sản kiến trúc và thời trang tương lai… Việc nhân bản rèm hoa đá khiến cho một mặt tiền đứng im bao năm tháng nay được sống lại dưới một hình thái khác, lấp lánh dưới ánh sáng mặt trời, nhảy múa theo cơn gió, kết hợp với hiệu ứng âm thanh, người mẫu catwalk, sự tương tác của khách tham dự… tất cả tạo nên bầu không khí vui vẻ, sôi động, tương phản với nét thâm trầm, uy nghi, lặng lẽ của một công trình lịch sử. Nhưng thông qua đó, lại càng khẳng định sự trường tồn vĩnh cửu của những giá trị di sản trước dòng chảy thời gian.
Biểu tượng của vĩnh cửu và tự do / APDI Architecture
Với nguồn cảm hứng từ quá khứ và đặc trưng sẵn có của bối cảnh địa điểm, phương án thiết kế là cuộc đối thoại giữa thời trang và kiến trúc, hội đủ điều kiện của một không gian trình diễn đẹp, có tính kể chuyện và khả năng tái hiện văn hóa ở một góc độ mới. KTS Nhâm Chí Kiên - nhà sáng lập APDI Architecture - nhận định ELLE Fashion Show năm nay đã mở ra tiền đề cho sự đổi mới và sáng tạo không giới hạn khi kết hợp liên ngành và đa ngành. Hình dung về sự lan tỏa không giới hạn này được thể hiện qua show icon có tên gọi “FREEDOM” được tạo thành bởi các hình ellipse đồng dạng bao quanh đài phun nước ở quảng trường phía trước Dinh Độc Lập.
Ngoài ý nghĩa về sự vĩnh cửu, dạng hình học này còn biểu hiện sự tuần hoàn, vận động, tương tự như quỹ đạo của các hành tinh. Đài phun nước ở Dinh Độc Lập mang hình ellipse có lẽ cũng vì ý nghĩa này. Mặt ellipse được vát nghiêng cũng là một giải pháp khá thú vị nhằm trả lại một phần tầm nhìn cho đài phun nước, tạo cảm giác nội ứng ngoại hợp, vừa đóng vừa mở, liền mạch mà tách bạch giữa 2 vật thể cũ - mới song song tồn tại. Sự giao thoa cũ - mới, động - tĩnh này thể hiện tính hài hòa và cộng sinh giữa một thực thể mới cá tính và hấp dẫn - tượng trưng cho điểm nhìn đương đại - với một thực thể có tuổi đời hàng thập kỷ - đại diện cho di sản của thế hệ trước.
Kết cấu show icon gồm hệ khung và phần vỏ sử dụng vật liệu alu bóng dán trực tiếp như một tấm gương phản chiếu công trình di sản, đảm bảo tính tương tác giữa thời trang và kiến trúc. Với mục đích gói gọn hình ảnh của công trình Dinh Độc Lập khổng lồ trên bề mặt phản chiếu của khối vật liệu đương đại, KTS Nhâm Chí Kiên đã thiết kế bề mặt cong như một gương cầu lồi, đồng thời thả nghiêng mặt đứng khoảng 7° để hạn chế phản xạ ảnh của người mẫu.
Với thiết kế sàn diễn ngoài trời, KTS Nhâm Chí Kiên đặc biệt chú ý đến không gian và khả năng tương tác với môi trường tự nhiên. Trong đó, thời tiết là yếu tố không kém phần quan trọng. Khi thiết kế phương án lần này, ngoài việc tạo ra một show icon để thể hiện dấu ấn kiến trúc rõ nét, anh còn nghiên cứu về thời gian và địa điểm để tạo ra trải nghiệm tốt nhất cho người xem. KTS giải thích: “Không giống như các show diễn thời trang khác thường diễn ra vào buổi tối với nhiều hiệu ứng ánh sáng, ELLE Fashion Show 2023 bắt đầu từ buổi chiều cho đến hoàng hôn, trong khoảng 16:00 - 18:00. Đó là thời gian bóng đổ hiện rõ, che phủ toàn bộ mặt trước Dinh Độc Lập. Nếu góc theo dõi của khán giả hướng về phía Tây, dù cho thời điểm trình diễn có râm mát cũng vẫn gây cảm giác khó chịu cho mắt nhìn”.
Điểm chạm nên thơ / atelier tho.A
Với việc thiết kế phương án sàn diễn, KTS Phạm Nhân Thọ từ atelier tho.A một lần nữa chỉ ra những điểm khác biệt giữa kiến trúc và thời trang. Kiến trúc là sự kiến tạo không gian ba chiều mà ở đó, trải nghiệm của con người buộc phải tuân theo thời gian thực - tuyến tính. Trong khi đó, thiết kế sân khấu, sàn diễn thời trang hay thiết kế bối cảnh (scenography) nói chung là sự sắp đặt và dàn dựng có chủ đề trong một khoảng thời gian ngắn và xác định, cho một nhóm đối tượng cụ thể. Chính vì những hạn chế này mà thiết kế bối cảnh đòi hỏi sự chắt lọc và trau chuốt, đồng thời ấn tượng tạo ra phải thật mạnh mẽ, ngay lập tức khơi gợi cảm xúc cho người xem. Thêm vào đó, các đòi hỏi về công năng của một thiết kế bối cảnh cũng không quá khắt khe so với công trình thực, nơi con người sinh sống và lao động. Nếu như kiến trúc là tạo không gian (space making), thì thiết kế bối cảnh là tạo cảnh quan (scene making).
Nhóm đã thực hiện rất nhiều nghiên cứu ở nhiều lĩnh vực sáng tạo khác nhau, từ kiến trúc, thời trang, hội họa cho đến landart. “Cảm hứng lớn nhất của phương án đến từ những bức tranh thủy mặc của nhà văn đoạt giải Nobel kiêm họa sĩ người Trung Quốc - Cao Hành Kiện. Những đường tròn hiện ra như phác họa về một vũ trụ bao la, vô tận mà trong đó, “hình nhân”, “con người” hay chỉ là “ảo ảnh” sương khói, khi nối đuôi như trong một “đám rước”, lúc lại cô độc trên hành trình vô thủy vô chung”, KTS Phạm Nhân Thọ chia sẻ về ý tưởng phương án. Sự tương phản gây xúc động mạnh mẽ trong tranh đã tác động mạnh mẽ đến quyết định lựa chọn phương hướng triển khai thiết kế của atelier tho.A.
Giao điểm của kiến trúc và thời trang được “tìm thấy” trên mặt đứng của công trình. Điều đặc biệt là điểm chạm này không cố định mà di chuyển tùy theo góc nhìn của người quan sát. KTS đưa ra phương án dùng vải màu Hồng Khói Ấm phủ lên hệ khung giàn giáo và ván gỗ bao quanh đài phun nước, tạo ra đường runway nhấp nhô, chứa đựng điểm giao với mặt đứng công trình ở bất kỳ góc độ nào. Nhóm thiết kế tin rằng tính lịch sử biểu tượng của Dinh Độc Lập xứng đáng trở thành show icon và sự quan sát của bạn sẽ quyết định cách bạn nhìn về điểm gặp gỡ giữa thời trang và kiến trúc.
Kết hợp với nghiên cứu chi tiết về ánh sáng tại thời điểm diễn ra chương trình, được ấn định từ 16:00 đến 18:00 - khoảng thời gian Dinh Độc Lập đổ bóng dài về phía đài phun nước, gần như không thể tận dụng bất kỳ sự tương phản ánh sáng nào, phương án được lựa chọn là sử dụng hình tròn với tỷ lệ lớn, có những phần nhô lên nhằm xác định giao điểm giữa sàn diễn và công trình.
Đường runway được bắt đầu từ sảnh Dinh, nối liền với khu vực hậu đài ở phía trong. Hệ thống bậc tam cấp được tận dụng để dựng khung cửa ra vào backstage bằng các tấm pano đen, mang đến hiệu ứng hình khối đa lớp cho phương án thiết kế, đồng thời, khéo léo che đi những hoạt động của khu vực hỗ trợ khi hướng nhìn khán giả được bố trí quay mặt vào Dinh.
“Mặt Hồ Quên Lãng” / Avalo Interior Design
Chia sẻ về tên gọi của phương án, KTS Lê Quang Thạch (sáng lập Avalo Interior Design) cho biết: “Bên cạnh việc mang lại một sàn diễn ấn tượng, hơn hết, chúng tôi muốn thể hiện khía cạnh mới mẻ, một sự quen thuộc lạ lẫm của Dinh Độc Lập. Công trình kiến trúc này đã quá nổi tiếng, quá đỗi thân quen. Nó dường như đã trở thành một hình ảnh ăn sâu vào tiềm thức, một biểu tượng của quá khứ. Nhưng qua ELLE Fashion Show 2023, chúng tôi muốn truyền tải thông điệp: Đừng đánh mất những điều tuyệt vời mà mình có bằng sự quen thuộc”.
Nhóm thiết kế quyết định dùng vải để tạo ra mặt nước rộng, che đi toàn bộ thảm cỏ của quảng trường và một phần Dinh Độc Lập. Vào thời khắc chạng vạng, việc sử dụng những tấm vải màu "Hồng Khói Ấm" ở tiết diện lớn sẽ mang lại hiệu ứng tán xạ, ám sắc hồng lên bề mặt Dinh và tổng thể cảnh quan. Hệ thống giàn giáo được sử dụng để tạo khung cố định. Với tính chất mềm mại, những tấm vải sẽ chùng xuống để tạo thành các bụng sóng, tăng cường cảm giác mặt nước với đầu sóng nhấp nhô và càng hiện lên rõ hơn khi có gió thổi.
Đường runway hiện lên ở khu vực trung tâm như một cây cầu giữa biển, có thiết kế tối giản để tập trung vào đối tượng chính - trang phục và người mẫu catwalk. Bên cạnh ý tưởng về hình ảnh biểu tượng và hiệu ứng sàn diễn, khu vực thảm đỏ chụp ảnh check-in cũng được thiết kế theo hình khối kiến trúc. Avalo Interior Design chủ ý tạo ra không gian dạng ống vuông, được định hướng quay về logo và một phần kiến trúc Dinh, giúp mọi thông tin cần truyền tải tự động lọt vào khung ảnh.
Là một người quan tâm đến cái nhìn toàn cảnh và cách con người thưởng thức không gian từ các phía, KTS Lê Quang Thạch đưa ra những điểm đặc biệt khi thiết kế một sàn diễn thời trang ngoài trời. Khu vực kỹ thuật, âm thanh và ánh sáng là những hạng mục anh cho rằng khó để thiết kế nhất. Ẩn đi những giàn đèn sân khấu khổng lồ giữa khung cảnh kiến trúc tuyệt vời chính là thử thách. Ngoài ra, anh cũng cho biết, đề bài thiết kế sàn diễn tại công trình mang tính di sản cũng là một thách thức khi phương án che đi một phần Dinh có thể sẽ gây ra ý kiến trái chiều. Tuy nhiên, anh cho rằng nghệ thuật cần có sự táo bạo và dấn thân mới có thể tạo ra những điều mới mẻ.
Bóng hình di sản SOI qua chiếc gương đương đại / B+Architects & Partners
Là một công dân của thành phố, đi qua con đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa và lướt qua Dinh Độc Lập mỗi ngày, KTS Vũ Đức Chiến (sáng lập B+Architects & Partners) vẫn luôn mong chờ nơi đây sẽ có một sự thay đổi đặc biệt, mang dấu ấn về mặt thị giác, một ý tưởng mang tính ý niệm, hay một sự vật hoặc sự kiện diễn ra nhanh chóng và kết thúc bất ngờ. Được đặt tên là SOI, một động từ ám chỉ hành động nhìn và liên tưởng đến sự phản chiếu, KTS Vũ Đức Chiến cùng các cộng sự đã mang đến một phương án ấn tượng mang dấu ấn của nghệ thuật đương đại mà ở đó, ánh sáng nhấn mạnh ngôn ngữ thiết kế của tác giả.
Cũng giống như khi thiết kế các công trình khác, KTS Vũ Đức Chiến lấy con người làm tâm điểm. Anh quan niệm bên trong mỗi con người luôn có một tâm hồn, nhiều ước mơ, ý tưởng, cảm xúc và hoài bão tồn tại song hành với cơ thể vật lý. Dù sự tấp nập và ồn ào của cuộc sống khiến những nét đẹp nội tại bị khuất lấp, nhưng chỉ cần một cơ hội, chúng sẽ lại được trở mình. Với phương án thiết kế của mình, anh muốn chúng ta có thể soi thấy không chỉ hình dáng phản chiếu của chính mình mà còn tìm thấy lòng trắc ẩn và sự yêu thương, chia sẻ.
Theo KTS Vũ Đức Chiến, một buổi trình diễn thời trang là một sự kiện diễn ra trong một thời gian ngắn với sự góp sức của nhiều nhân sự của nhiều lĩnh vực cùng tham gia. Trong đó, thiết kế sân khấu phải đảm bảo yếu tố công năng sử dụng, có thẩm mỹ và sáng tạo, đồng thời có tính ấn tượng. Vì vậy, để đạt được hiệu ứng phản chiếu để tất cả những ai có mặt ở không gian trình diễn lẫn Dinh Độc Lập đều được "SOI", anh và các cộng sự đã lựa chọn giải pháp tạo ra mặt hồ nước, cũng như lựa chọn các vật liệu như gương và inox.
"Tỉ lệ và hình khối, màu sắc và vật liệu, mỹ học và thẩm mỹ, công năng và tính chất, văn hóa và lịch sử, tâm lý và hành vi của con người, trào lưu và thời đại..., chúng tôi nhận thấy giữa kiến trúc và thời trang đều có quan hệ mật thiết, tương quan, tương tác và bổ trợ lẫn nhau, và cả hai đều là sản phẩm của sự sáng tạo." -KTS Vũ Đức Chiến.
Với đề tài mang tính gợi mở, yêu cầu thiết kế trên địa hình rộng lớn ngoài trời, KTS Vũ Đức Chiến nhận định tạo ra sự tương tác giữa công trình kiến trúc di sản và sân khấu thời trang là một thách thức với bất kì KTS hay văn phòng kiến trúc nào. B+Architects & Partners đã tìm hiểu, nghiên cứu các yếu tố thời gian, không gian, lịch sử, sự tập trung về giao động đô thị hay các di sản kiến trúc xung quanh, cũng như chính Dinh Độc Lập.
Hư ảnh của di sản / DQV.Architects
Bước vào khuôn viên Dinh Độc Lập, một trong những điểm nổi bật về nghệ thuật kiến trúc là bức rèm hoa đá mang hình dáng những đốt trúc thanh tao, được biến cách bởi chính tay điêu khắc gia Nguyễn Văn Thế từ cửa bức bàn khoa của các cung điện tại Cố đô Huế. Rèm hoa đá không chỉ góp phần cải thiện hệ thống thông gió và chiếu sáng cho kiến trúc hiện đại nhiệt đới của Dinh mà còn mang ý nghĩa biểu tượng cho một công trình lịch sử.
Bởi thế, DQV.Architects đã đề xuất phương án sử dụng hệ vách đứng tái hiện chi tiết rèm hoa đá và gương phản chiếu để tạo ra một không gian nửa đóng nửa mở, tách biệt sàn diễn với những ồn ào của nút giao thông đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa. “Không gian triển lãm rất lớn và có nhiều yếu tố để có thể khai thác như kiến trúc của Dinh, cảnh quan, trục đường Lê Duẩn. Chúng tôi muốn tập trung vào hình ảnh kiến trúc Dinh Độc Lập, tách biệt các yếu tố còn lại, từ đó xác định ranh giới cho không gian triển lãm là góc nhìn toàn bộ mặt đứng của Dinh. Đồng thời, dùng hình ảnh phản chiếu để khai thác vẻ đẹp của Dinh xuyên suốt các góc nhìn runway, mang đến trải nghiệm Fashion Show trong một patio-sân trong được tạo nên bởi chính kiến trúc Dinh Độc Lập”.
Hệ vách đứng được tạo nên bởi hai mặt phẳng gương đặt đối diện với Dinh Độc Lập, tạo cảm giác xuyên suốt và mang lại ảo ảnh thị giác thú vị nhờ hình ảnh được phản chiếu theo góc nghiêng. Để tăng tính gợi nhắc, mô-típ đốt trúc từ rèm hoa đá đặc trưng của Dinh được mô phỏng dưới dạng mặt cắt một phần và đính phía trước hệ vách gương để thiết lập hiệu ứng nhân bản, đặt người xem vào một không gian riêng biệt nhưng cũng giàu sức gợi và đầy tính liên tưởng - một không gian vừa hư vừa thực, một bên là chứng nhân lịch sử, một bên là hư ảnh phát xạ từ ý tưởng sáng tạo của con người thời đại.
Chiều cao của hệ vách đứng được tính toán kỹ lưỡng, vừa đủ để che khuất giao thông đô thị tấp nập nhưng vẫn đảm bảo mảng xanh bao phủ xung quanh. Trục đường runway màu Hồng Khói Ấm được thiết lập bắt đầu từ trước sảnh Dinh và đi vòng qua hồ phun nước lộ thiên, lột tả vẻ đẹp sẵn có của công trình nơi đây, đồng thời mang đến tầm nhìn trọn vẹn về những gì đặc trưng nhất của Dinh Độc Lập.
Kiến trúc mặt đất tạo sàn diễn đương đại / LAITA Design
Tên gọi “Kiến trúc của mặt đất” (Ground Architecture) đã được lựa chọn để diễn giải tinh thần thiết kế của LAITA. Một sàn diễn có diện tích hơn 2.000m2 sẽ được lắp ráp tạm thời bằng giàn giáo kim loại, gỗ công nghiệp và container, dưới hình dạng bậc thềm ngay tại vị trí lối lên xuống tiếp cận sảnh Dinh Độc Lập. Khi được hỏi về vị trí đặc biệt, đội ngũ LAITA chia sẻ: “Vị trí có vẻ lạ thường này khai thác được vẻ đẹp thật sự của hướng nhìn ra con đường Lê Duẩn, được bổ sung bởi màu xanh dịu mát của công viên 30/4 và khoảng lùi tuyệt vời của sân cỏ cùng đài phun nước, chứng kiến trọn vẹn khoảnh khắc chiều tà khô mát tháng 12 của Sài Gòn”. Những bậc thềm còn là một cấu trúc được nâng lên khỏi mặt đất, thể hiện đúng chủ đề thiết kế mà văn phòng lựa chọn là "thương lượng" với mặt đất di sản để "nhào nặn" nên một chương trình táo bạo và đột phá.
Bên cạnh đó, 2 ramp dốc trên sàn diễn gây ấn tượng bởi khả năng đóng mở (bằng piston hơi) trước và sau khi trình diễn, phục vụ cho việc kết nối với không gian hậu đài ở ngay phía dưới. Một sàn runway gây tò mò và đáng kinh ngạc nhưng vẫn đảm bảo tính khả thi, cũng như, tầm nhìn tuyệt đối cho người xem là những gì mà LAITA tâm đắc trong thiết kế của mình - sản phẩm trước khi đẹp cần phải chú trọng công năng.
“Chúng tôi tưởng tượng ra tất cả từ đó, cách mọi thứ được thành hình, cách mọi người sẽ tương tác và phản ứng với nó và cách mà mọi thứ sẽ biến mất hoàn toàn, gây nên nỗi nhớ sâu sắc cho mọi người.” Tuy nhiên, để đưa ra giải pháp hoàn hảo cho bối cảnh phức tạp ngoài trời là điều không hề dễ dàng, dù cho đang có trong tay một ý tưởng rất mạnh thì sự thay đổi của ánh sáng, thời tiết,... vẫn có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng của ý tưởng đó. Vượt qua những khó khăn trong việc kiểm soát rủi ro cho khu vực tổ chức vừa thơ mộng vừa khó lường, LAITA Design với “Kiến trúc của mặt đất” đã đạt được tiêu chuẩn chất lượng mà họ luôn hướng tới: hữu dụng, đơn giản và thú vị.
“Khu rừng ánh sáng” tôn vinh tính biểu tượng / Nghia-Architect
Trong khuôn viên của Dinh Độc Lập, “Khu Rừng Ánh Sáng" của KTS Nguyễn Tuấn Nghĩa hiện lên bởi các lớp không gian đan xen. Khối kiến trúc như trở thành một phần của cảnh quan, không che lấp hình ảnh của công trình di sản nếu nhìn từ trục được chính, cũng như từ hàng ghế khán giả. Cấu trúc sàn có thể phản chiếu ánh sáng của nắng chiều đến hoàng hôn chạng vạng. Sự thay đổi về bối cảnh theo thời gian, đan xen giữa kiến trúc và thời trang tạo nên một tổng hoà sinh động.
Khu rừng được tạo nên bởi những cột kim loại cao độ khác nhau và phần đầu được trang bị hệ thống chiếu sáng. Các cột được sắp xếp có chủ ý, tạo thành logo ELLE phát sáng khi nhìn từ xa, ghi lại dấu ấn nổi bật trong không gian rộng lớn. KTS đã có những tính toán về thời điểm, để càng về cuối chương trình, khi mặt trời dần lặn và màn đêm buông xuống, các kí tự sẽ trở thành điểm nhấn sáng nhất, để lại ấn tượng cho khách tham dự sự kiện lẫn những ai nhìn về phía Dinh Độc Lập từ phía xa lẫn từ trên cao. Ngay lúc này, giữa không gian trình diễn hiện diện mối giao hoà của hai biểu tượng.
Theo KTS Nguyễn Tuấn Nghĩa, để thiết kế một sàn diễn ngoài trời cần có sự nhạy cảm, để kết nối được nhiều yếu tố, tìm ra sự đặc biệt trong tự nhiên để đưa tới trải nghiệm cảm xúc cho người xem. Với anh, thiết kế sân khấu ngoài trời trong khuôn viên của di sản kiến trúc của thành phố là đề bài thú vị từ ban tổ chức và có nhiều thứ phải “thử", vượt qua các điều kiện ngoại cảnh để làm nên một chương trình ấn tượng.
Sắc thái của hoàng hôn / sgnhA
Phương án của sgnhA lấy cảm hứng từ sự tương tác giữa con người với kiến trúc và bao cảnh Dinh Độc Lập cùng quảng trường trình diễn, bao gồm cả khách mời đến xem chương trình lẫn người dân của thành phố. KTS Trần Quốc Khôi Nguyên cho biết: "Chúng tôi muốn kéo gần khoảng cách giữa con người với công trình, giữa công trình với bao cảnh, hòa cùng nhịp bước của người mẫu trên runway."
Khối kiến trúc cảnh quan Mặt Nước Nghiêng được sgnhA thiết kế nhằm tạo nên sự hoán đổi của những góc nhìn thường nhật từ trục đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa và Lê Duẩn về phía quảng trường và tòa nhà. Khối kiến trúc có mặt phẳng hình bán nguyệt được đặt nghiêng trên bãi cỏ có diện tích gần 3000m2, được thiết kế để chứa một lớp nước mỏng nhằm phản chiếu hình ảnh phản chiếu của Dinh trong sự thay đổi ánh nắng lúc trời dần chiều. Lúc này, công trình và hình ảnh tương phản trên mặt nước trở thành cảnh nền của sàn diễn màu Hồng Khói Ấm, giúp đưa khoảng cách giữa công trình và bao cảnh đến gần khán giả hơn. Với nhóm thiết kế, ý tưởng tạo nên mặt nước nghiêng với diện tích lớn vừa táo bạo, vừa thử thách.
Theo KTS Trần Quốc Khôi Nguyên, kiến trúc, thời trang và nghệ thuật có những điểm tương đồng. Mối quan hệ giữa kiến trúc và thời trang tồn tại một điểm chung là đều có những cấu trúc nhân tạo, được tạo ra để phục vụ cho nhu cầu "ở" và "mặc" của con người. Nếu cấu trúc thời trang tương tác, bao bọc cơ thể người một cách trực tiếp thì kiến trúc lại kiến tạo nên một cấu trúc che chở cho cả hai. Ngoài ra, thời trang và kiến trúc đều có sự kết nối thông qua các khái niệm về chiều kích không gian, hình khối, tỉ lệ, bố cục hay vật liệu...
Nhìn di sản qua “bức tường vải” / VUUV
KTS Vũ Hoàng Sơn và Vũ Hoàng Hà (đồng sáng lập VUUV) đưa ra nhận định về điểm giao của hai lĩnh vực thời trang và kiến trúc. Sự kết nối của cả hai nằm ở bản chất đều là “lớp vỏ” để bảo vệ con người. Với những hình thái và chất liệu khác nhau, cả hai lĩnh vực đều ảnh hưởng trực tiếp đến tâm sinh lý của con người, đặc biệt, chúng có thể phản án văn hóa và nghệ thuật một cách độc đáo.
Với phương án sàn diễn ngoài trời, bầu không khí, thiên nhiên, tinh thần của di sản là những yếu tố mà bộ đôi KTS chú trọng. Ý tưởng chủ đạo là một hệ thống đa lớp không gian được tạo ra với trọng tâm là đài phun nước tại bãi cỏ phía trước Dinh, bao gồm: phần mặt nước mở rộng, đường runway, khu khán đài và đặc biệt là “bức tường vải”. Những lớp vải khiến cho toàn bộ bãi cỏ rộng lớn trở thành không gian đóng, chỉ để mở một điểm nhìn duy nhất vào sảnh Dinh. Các lớp cấu trúc với hình thái đặc thù, đáp ứng công năng cần thiết của một sàn diễn thời trang và tăng cường trải nghiệm tương tác đặc biệt cho người tham dự. Dựa trên mô tả của VUUV về sơ đồ mặt bằng, lớp cấu trúc tường vải bên ngoài được phân chia thành nhiều không gian chức năng khác nhau để khách mời có thể trải nghiệm và khám phá trước khi tiến vào khu vực trình diễn chính thức.
Theo hai KTS, vật thể kiến trúc với đa lớp không gian vẫn luôn là một chủ đề thú vị của kiến trúc truyền thống Á Đông. Khi được hỏi về nguồn gốc ý tưởng, bộ đôi KTS chia sẻ: “Bức tường vải được lấy cảm hứng từ hình ảnh phơi vải truyền thống với các hình thức rủ vải khác nhau. Đó cũng là một phần của quá trình hình thành nên các bộ quần áo sẽ được trình diễn trong sự kiện. Ngoài việc giúp tăng trải nghiệm không gian, những tấm vải này còn xen cài thêm thông tin giới thiệu về bốn nhà thiết kế để tôn vinh thành quả sáng tạo của họ”.
Một trong những điểm táo bạo của phương án là việc mở rộng mặt nước từ đài phun nước để diễn tiếp kịch bản đa giác quan tinh tế. Theo KTS Vũ Hoàng Hà, di sản là điều mà VUUV muốn nhấn mạnh, cụ thể là đài phun nước. Nước trong không gian khuôn viên Dinh là một dấu ấn độc đáo mang giá trị xây dựng cảnh quan, đồng thời chứa đựng yếu tố văn hóa Á Đông. Hình bóng thấp thoáng của mặt đứng Dinh Độc Lập đổ lên mặt nước kết hợp với âm thanh và hiệu ứng thị giác giữa thời trang - kiến trúc dẫn dắt người xem đi qua mọi cung bậc cảm xúc. Bên cạnh đó, đường runway cũng được xây dựng mang tính chiến lược, không chỉ tạo ra lối di chuyển mềm mại và ấn tượng cho phần trình diễn mà còn đóng vai trò như xương sống kết nối Dinh Độc Lập và đài phun nước, nhấn mạnh trục trung tâm trong thiết kế của kiến trúc sư Ngô Viết Thụ.
Hai văn phòng APDI Architecture (từ Hà Nội) và atelier tho.A (từ TPHCM) với những giải pháp thuyết phục ban tổ chức đã cùng bắt tay nhau thực hiện hai hạng mục quan trọng nhất của ELLE FASHION SHOW 2023 là Sàn diễn thời trang (Runway) và Biểu tượng trình diễn (Show Icon). Hai phương án là sự bổ sung, phối hợp chặt chẽ với nhau để tạo thành một tổng thể kiến trúc - trình diễn hoàn hảo, tôn vinh công trình kiến trúc Dinh Độc Lập, đồng thời tạo sân khấu lý tưởng về chiều dài, không gian, độ hài hòa với bối cảnh và sức chứa cho 1.000 khách mời của sự kiện.
Triển lãm các phương án thiết kế Runway và Show Icon từ ngày 21/12/2023 đến hết ngày 30/12/2023 tại không gian De la Sól - Sun Life flagship (244 Pasteur, Quận 3). Triển lãm sẽ trình bày cho công chúng toàn vẹn cuộc chơi liên ngành, nơi mỗi văn phòng bộc lộ một cá tính sáng tạo và phương pháp tư duy riêng cuốn hút, tràn đầy ngạc nhiên và cảm hứng. Không gian triển lãm tại De La Sól được thiết kế và thực hiện bởi atelier tho.A với concept khối cấu trúc sắp đặt lấy cảm hứng từ chi tiết Rèm hoa đá của Dinh Độc Lập, là một điểm nhấn thị giác ấn tượng, khác biệt, mang đậm tinh thần kiến trúc.
Ashui.com (biên tập thông tin từ BTC)