Có thể bạn đã từng nghe qua câu chuyện về hai chậu cây được đem ra làm thí nghiệm. Một chậu luôn bị dọa nạt, mắng chửi, chê bai, một chậu luôn nhận được lời khen ngợi, thể hiện tình yêu thương. Sau 30 ngày, chậu cây bị dọa nạt trở nên héo úa, còn chậu cây được yêu thương phát triển xanh tươi dù với điều kiện chăm sóc hoàn toàn giống nhau.
Ảnh minh hoạ
Một người kể: "Mình đi 3 ngày đến tỉnh khác để thi học sinh giỏi. Đi đường dài trên xe khách mệt mỏi các thứ, gọi bố đến đón, bố hỏi thi được giải gì rồi phán một câu 'được có giải đó thôi hả', không quan tâm mình có đang buồn không. Từ lúc biết kết quả đến lúc lên xe về đến nhà mình luôn tỏ ra bình thường vui vẻ cho đến khi nghe được câu này mình đã ngồi khóc nức nở một mình ở hành lang, để rồi lau nước mắt trước khi bố thấy.
Đến khi mình có giải quốc gia cũng chưa từng nhận được một lời khen, một câu khích lệ mà vẫn là câu nói đó: 'Được giải đó thôi hả?'. Mình luôn rất tự ti, luôn cảm thấy thua kém người khác.
Hệ quả của chuyện này là bây giờ mình luôn chống đối dưới cái vẻ vô cùng hiểu chuyện. Thêm cái là không cách nào tự tin nổi, vô cùng cứng đầu nhưng không có chính kiến. Biết cái nào tốt cái nào xấu nhưng sẽ không có động lực làm".
Trong cuộc sống cũng vậy. Bố mẹ nào cũng yêu thương con, nhưng những lời nói tưởng chừng chỉ là thói quen hoặc vô tình đôi khi có thể là cơn ác mộng thật sự, là gông cùm trói buộc cuộc đời những đứa trẻ…
1. Mức độ nguy hiểm của những đánh giá tiêu cực
Những lời nhận xét tiêu cực từ các bậc cha mẹ như "Sao con dốt thế", "Con luôn làm điều sai trái", "Con thật vô dụng", "Con tệ hơn XX nhiều", v.v. sẽ ảnh hưởng như thế nào đến con cái họ?
Đầu tiên, những nhận xét tiêu cực này có thể làm suy yếu sự tự tin của trẻ. Trẻ sẽ cảm thấy rằng dù có làm gì thì chúng cũng không thể làm tốt, điều này sẽ dẫn đến mặc cảm tự ti và ảnh hưởng đến sự tương tác giữa các cá nhân cũng như sự phát triển trong tương lai của chúng.
Thứ hai, những bình luận tiêu cực có thể tạo ra sự sợ hãi ở trẻ. Các em sợ thử những điều mới và bị cha mẹ trách móc nếu thất bại. Nỗi sợ hãi này sẽ cản trở sự phát triển và tinh thần khám phá của các em.
Cuối cùng, những lời nhận xét tiêu cực cũng có thể khiến trẻ trở nên nổi loạn. Chúng sẽ chống lại sự dạy dỗ của cha mẹ, thậm chí có thể xa lánh cha mẹ, ảnh hưởng đến sự hòa thuận trong gia đình.
2. Phương pháp tránh những bình luận tiêu cực
Vì vậy, với tư cách là cha mẹ, làm thế nào chúng ta có thể tránh đánh giá con mình một cách tiêu cực?
Khuyến khích phản hồi tích cực: Đưa ra lời khẳng định và khuyến khích kịp thời khi con bạn tiến bộ hoặc thực hiện hành vi đúng. Hãy để con bạn biết rằng những cố gắng, cố gắng của chúng rất đáng được nhìn nhận, từ đó làm tăng sự tự tin cho chúng.
Nhìn mọi việc từ một góc độ khác: Khi con bạn mắc lỗi hoặc thể hiện kém, hãy cố gắng hiểu vấn đề từ góc độ của trẻ. Hiểu được sự bối rối và khó khăn của họ, đồng thời đưa ra sự kiên nhẫn và hướng dẫn thay vì đổ lỗi một cách mù quáng.
Sử dụng những lời phê bình mang tính xây dựng: Nếu bạn cần chỉ ra những khuyết điểm của con mình, hãy cố gắng sử dụng những lời phê bình mang tính xây dựng. Đầu tiên hãy khẳng định những điểm mạnh của trẻ, sau đó chỉ ra những lĩnh vực cần cải thiện và đưa ra những gợi ý, phương pháp cụ thể.
Nuôi dưỡng tính tự chủ của trẻ: Hãy để trẻ học cách suy nghĩ và giải quyết vấn đề một cách độc lập. Khi họ gặp khó khăn, hãy khuyến khích họ tự tìm ra giải pháp thay vì đưa ra câu trả lời trực tiếp. Bằng cách này, trẻ không chỉ có thể trưởng thành từ thất bại mà còn nâng cao sự tự tin và tính chủ động của mình.
3. Thiết lập bầu không khí gia đình tích cực
Ngoài việc tránh những bình luận tiêu cực, chúng ta cũng cần tạo không khí gia đình tích cực để trẻ lớn lên trong môi trường hạnh phúc.
Dành nhiều thời gian hơn cho con cái: Dành thời gian cho con cái và dành thời gian vui vẻ bên chúng. Điều này không chỉ nâng cao mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái mà còn giúp trẻ cảm nhận được sự ấm áp và hỗ trợ của gia đình.
Tôn trọng cá tính của trẻ: Mỗi đứa trẻ đều có cá tính và sở thích riêng. Là cha mẹ, chúng ta nên tôn trọng cá tính của con mình và khuyến khích chúng phát triển tài năng cũng như sở thích của bản thân thay vì ép buộc chúng phải làm theo những gì chúng ta mong đợi.
Giao tiếp trong gia đình: Thiết lập cơ chế giao tiếp tốt trong gia đình để trẻ có cơ hội bày tỏ suy nghĩ, cảm xúc của mình. Cha mẹ cần lắng nghe kỹ những ý kiến, đề xuất của con cái và để chúng cảm nhận được vị trí quan trọng của mình trong gia đình.
Lời nói, việc làm của cha mẹ có ảnh hưởng sâu sắc đến con cái. Những nhận xét tiêu cực này sẽ làm tổn hại đến sự tự tin của trẻ, tạo ra nỗi sợ hãi và nổi loạn, ảnh hưởng đến sự phát triển và tương lai của trẻ.
Vì vậy, với tư cách là cha mẹ, chúng ta nên khuyến khích phản hồi tích cực và trau dồi khả năng tự chủ để tạo môi trường phát triển tích cực và lành mạnh hơn cho con cái, để chúng có thể phát triển trong môi trường hạnh phúc.