Chí Phèo (tên cũ: Cái Lò Gạch Cũ, khi in lần đầu NXB tự đổi tên là Đôi Lứa Xứng Đôi) là truyện ngắn nổi tiếng của nhà văn Nam Cao viết vào tháng 2 năm 1941. Đây là một tác phẩm xuất sắc, thể hiện nghệ thuật viết truyện độc đáo của Nam Cao, đồng thời là một tấn bi kịch của một người nông dân nghèo bị tha hóa trong xã hội.
Chí Phèo là nhân vật chính trong câu chuyện cùng tên. Nam Cao đã thông qua cuộc đời của anh Chí để khái quát một hiện tượng xã hội ở nông thôn Việt Nam trước năm 1945, một bộ phận nông dân lao động lương thiện bị đẩy vào con đường tha hóa, lưu manh hóa. Nam Cao đã kết án đanh thép cái xã hội tàn bạo tàn phá cả thể xác và tâm hồn người nông dân lao động, đồng thời khẳng định bản chất lương thiện của họ, ngay trong khi họ bị vùi dập mất cả nhân hình, nhân tính.
Chí Phèo của nhà văn Nam Cao là tác phẩm văn học kinh điển của Việt Nam
Truyện ngắn Chí Phèo cũng được đưa vào giảng dạy trong sách giáo khoa Ngữ Văn lớp 11, cũng như được đưa vào đề thi tốt nghiệp THPT, ĐH trong nhiều năm. Được biết, Chí Phèo đã được dịch sang tiếng Pháp, tiếng Anh và tiếng Trung. Bản tiếng Pháp của Chí Phèo có tên "Chi pheo, paria casse-cou: et autres nouvelles". Nhiều ý kiến so sánh truyện ngắn nổi tiếng của nhà văn Nam Cao với kiệt tác Những Người Khốn Khổ của đại văn hào Victo Hugo.
"Chi pheo, paria casse-cou: et autres nouvelles" hiện vẫn đang được bán trên trang Amazon với giá 10,87 € (gần 300 nghìn đồng).
Chí Phèo được dịch sang tiếng Pháp
Không chỉ vậy, Chí Phèo còn "lọt vào mắt xanh" của nhiều trường đại học lớn trên thế giới. Tại trường Đại học Victoria, Úc, tác phẩm Chí Phèo (trong cuốn sách có tên "Chi Pheo and other stories, Hanoi: Foreign Languages Publishing House", 1983, Đại học Michigan) được sử dụng làm tài liệu tham khảo trong luận văn tiến sĩ có tiêu đề: Socialist Realism in Vietnamese Literature: An Analysis of the Relationship between Literature and Politics.
Cuốn sách "Chi Pheo and other stories" cũng xuất hiện trong thư viện của trường đại học Stanford (Mỹ). Bạn có thể tra từ khóa "Chi Pheo and other stories" trên trang https://searchworks.stanford.edu/.
Đại học Tây Úc cũng sử dụng Chí Phèo làm tài liệu tham khảo luận văn tiến sĩ có tiêu đề: Translation of Temporal and. Aspectual Information in Literary. Texts between Vietnamese and. English).
Chí Phèo cũng xuất hiện trong luận văn tiến sĩ có tiêu đề: Translation of Temporal and. Aspectual Information in Literary. Texts between Vietnamese and. English) của Đại học Duke, Durham, Bắc Carolina (Mỹ).
NXB Đại học Oxford cũng từng xuất bản tuyển tập "The light of the capital: Three modern Vietnamese classics", trong đó bao gồm cả truyện ngắn Chí Phèo.
Tuyển tập truyện ngắn của Nam Cao được chấm điểm rất cao trên Douban
Tại Trung Quốc, tuyển tập truyện ngắn của Nam Cao, dịch bởi Ngô Vũ, được xuất bản vào năm 2021, nhận số điểm rất cao 8.4 trên mạng xã hội Douban. Trong tuyển tập cũng bao gồm truyện ngắn Chí Phèo. Nhiều độc giả so sánh Nam Cao với Lỗ Tấn, Chí Phèo với AQ Chính Truyện.
Một độc giả của Trung Quốc sau khi đọc đoạn kết của Chí Phèo đã bình luận: "Thật sâu sắc và khiến người ta phải rùng mình. Chợt cảm nhận được vòng đời và sự tái sinh...".