Những thanh niên thực hiện nghĩa vụ quân sự năm 2023 - Ảnh: NAM TRẦN
N.T.N., học sinh năm hai Trường cao đẳng FPT Polytechnic tại TP.HCM, mới đây trúng tuyển nghĩa vụ quân sự. Ngày 26-2 tới đây, N. sẽ nhập ngũ. N. đưa giấy xác nhận học sinh nhưng không được tạm hoãn gọi nhập ngũ.
Nhập ngũ khi đang học
N. tốt nghiệp lớp 9, vừa học nghề vừa học văn hóa (hệ trung cấp) tại Trường cao đẳng FPT Polytechnic. Còn hai tháng nữa N. sẽ hoàn thành chương trình văn hóa, dự thi tốt nghiệp THPT. Nếu đậu tốt nghiệp THPT, N. sẽ tiếp tục học liên thông cao đẳng tại trường này.
Khi có lệnh gọi nhập ngũ, ba N. có đem giấy xác nhận đang là học sinh nhưng không được tạm hoãn nghĩa vụ quân sự.
Lệnh gọi công dân nhập ngũ của N. ghi rõ N. đang là học sinh tại Trường cao đẳng FPT (hệ trung cấp).
Đây không phải là trường hợp cá biệt. Đại diện một số trường cao đẳng, trung cấp cho biết cũng có không ít học sinh trung cấp của trường thực hiện nghĩa vụ quân sự khi đang học trung cấp vì không thuộc đối tượng được tạm hoãn gọi nhập ngũ.
Ông Nguyễn Đăng Lý - hiệu trưởng Trường cao đẳng Quốc tế TP.HCM - cho biết đúng là Luật Nghĩa vụ quân sự không có nội dung tạm hoãn gọi nhập ngũ đối với học sinh trung cấp. Do đó, khi bị gọi nhập ngũ phải chấp hành. Ở trường cũng có một số trường hợp đang học nhưng được gọi nhập ngũ.
Tương tự, ông Trần Phương - hiệu trưởng Trường trung cấp Việt Giao - cho biết những học sinh của trường thực hiện nghĩa vụ quân sự hầu hết đã tốt nghiệp THPT học trung cấp. Học sinh tốt nghiệp THCS vừa học văn hóa vừa học trung cấp ít khi nhận lệnh gọi khi chưa hoàn thành chương trình học.
Nên điều chỉnh luật
Theo Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015, có 7 nhóm công dân được tạm hoãn gọi nhập ngũ, trong đó có người đang theo học tại các trường phổ thông, đại học, cao đẳng.
Theo điểm g, khoản 1, điều 41 Luật Nghĩa vụ quân sự về tạm hoãn gọi nhập ngũ, công dân được tạm hoãn gọi nhập ngũ khi đang học tại cơ sở giáo dục phổ thông; đang được đào tạo trình độ đại học hệ chính quy thuộc cơ sở giáo dục đại học, trình độ cao đẳng hệ chính quy thuộc cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong thời gian một khóa đào tạo của một trình độ đào tạo.
Như vậy, học sinh trung cấp tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp không thuộc diện tạm hoãn gọi nhập ngũ.
Ông Nguyễn Đăng Lý cho rằng học sinh phổ thông hay trung cấp cũng là học sinh và cần được tạm hoãn nhập ngũ để các em hoàn thành chương trình học, tránh dở dang. "Muốn như vậy thì phải sửa luật", ông Lý nói.
Cũng theo ông Lý, trường ông có tuyển học sinh tốt nghiệp lớp 9 học trung cấp, cao đẳng. Nếu đúng tiến độ, 17 tuổi học sinh tốt nghiệp trung cấp, 18,5 tuổi tốt nghiệp cao đẳng.
"Một số trường hợp không tốt nghiệp đúng hạn, trường xác nhận sinh viên và địa phương cũng tạo điều kiện cho các bạn hoàn thành chương trình. Trong khi đó, có nhiều trường hợp đã học dở dang ở một trường khác chuyển đến trường tôi học. Khi có lệnh gọi nhập ngũ phải chấp hành vì đã được tạm hoãn khi học ở trường kia", ông Lý nói thêm.
Trong khi đó, ông Trần Phương nhấn mạnh rằng Nhà nước đang đẩy mạnh phân luồng học sinh sau THCS. Do đó, nhiều em sau khi tốt nghiệp lớp 9 sẽ chuyển sang học nghề, vừa học văn hóa.
"Trung cấp cũng là một bậc đào tạo trong hệ thống giáo dục quốc dân và cần được đối xử bình đẳng như các bậc học khác. Học sinh trung cấp cũng cần được tạm hoãn nghĩa vụ quân sự như các bậc học khác. Để làm điều này thì cần có hướng dẫn hoặc sửa luật" - ông Phương đề xuất.
Tạm hoãn nghĩa vụ quân sự với học sinh trung cấp chưa phù hợp
Tháng 3-2023, trả lời ý kiến cử tri về việc tạm hoãn nghĩa vụ quân sự với học sinh trung cấp, đào tạo nghề, Bộ Quốc phòng cho rằng điều này chưa phù hợp.
Bộ Quốc phòng dẫn lại quy định của điều 41 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015. Chỉ tạm hoãn gọi nhập ngũ đối với công dân đang học tại cơ sở giáo dục phổ thông, sinh viên đại học hệ chính quy, trình độ cao đẳng hệ chính quy trong thời gian một khóa đào tạo của một trình độ đào tạo.
Mặt khác để bảo đảm công bằng, công dân tốt nghiệp cao đẳng, đại học đã được tạm hoãn gọi nhập ngũ thì độ tuổi gọi nhập ngũ kéo dài đến hết 27.
Quy định tạm hoãn gọi nhập ngũ đối với công dân đang đào tạo trình độ cao đẳng, đại học là hoàn toàn phù hợp với đời sống xã hội và nguyện vọng của người dân trong giai đoạn hiện nay, vừa đáp ứng nguyện vọng chính đáng về quyền được học tập, làm việc theo quy định.
Bên cạnh đó tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, cần thiết cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa để phát triển đất nước, vừa bảo đảm đủ số lượng, chất lượng nguồn công dân nhập ngũ.
Bộ Quốc phòng thông tin hiện tại diện tạm hoãn gọi nhập ngũ bình quân trên cả nước trên 56%. Vì vậy nếu mở rộng diện tạm hoãn với công dân đang học trung cấp, đào tạo nghề là chưa phù hợp với tình hình hiện nay.