Thi tay nghề nâng bậc cho công nhân tại Trung tâm Đào tạo và Chuyển giao công nghệ Việt Nhật, Khu công nghệ cao TP.HCM - Ảnh: TỰ TRUNG
Chiều 14-10, hội thảo khoa học về công tác đào tạo nhân lực có tay nghề cao đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa - hiện đại hóa được Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức tại Trường CĐ Đại Việt Sài Gòn.
Theo báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH tại hội thảo, tính đến tháng 9-2024, cả nước có 1.886 cơ sở giáo dục nghề nghiệp - bao gồm 399 trường cao đẳng, 429 trường trung cấp và 1.058 trung tâm giáo dục nghề nghiệp (GDNN). Trong đó số cơ sở GDNN ngoài công lập là 684 cơ sở, chiếm 36,2%.
TS Nguyễn Khánh Cường - hiệu trưởng Trường cao đẳng Công nghệ quốc tế Lilama 2 - cho rằng một trong những trở ngại cho đào tạo nhân lực có tay nghề cao là đầu vào sinh viên thấp. Hiện tại có một thực tế các sinh viên tham gia học nghề chủ yếu từ nông thôn, hộ nghèo và gia đình chính sách. Các trường đại học đang tuyển sinh quá nhiều phương thức.
Ông Cường cho rằng Nhà nước cần hỗ trợ thêm nhiều chính sách cho sinh viên tham gia học nghề. Nhà nước có thể đặt hàng đào tạo cho các hệ đào tạo chất lượng cao hoặc có chính sách hỗ trợ học nghề như chính sách hỗ trợ hoặc cho vay tín dụng dành cho sinh viên tham gia học nghề chất lượng cao.
Ngoài ra, Nhà nước nên quan tâm đến việc đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất thông qua việc đầu tư cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp hoặc xây dựng các "hub" kết nối như trung tâm thực hành nghề quốc gia, vùng để hỗ trợ các cơ sở GDNN trong triển khai đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực giảng viên...
PGS.TS Nguyễn Tiến Đông - hiệu trưởng Trường cao đẳng Lý Thái Tổ (Bắc Ninh) - cho rằng để đảm bảo chất lượng đào tạo nghề nghiệp gắn với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp thì nhất định phải có giảng viên nội bộ từ doanh nghiệp.
Ông cho biết trường ông đang triển khai mô hình "Train the Trainer" - mô hình đào tạo những chuyên gia có kinh nghiệm trong doanh nghiệp trở thành giảng viên nội bộ. Từ đó trường sẽ có thêm một đội ngũ giảng viên không chỉ am hiểu về kiến thức chuyên môn mà còn có hiểu biết sâu sắc về các quy trình sản xuất, công nghệ và yêu cầu kỹ năng của từng vị trí việc làm.
Cũng theo Bộ LĐ-TB&XH, trong giai đoạn 2019-2023, tỉ lệ sinh viên cao đẳng ra trường có việc làm đạt 79%. Ở các trường trung cấp, tỉ lệ này đạt 82%. Theo đánh giá của bộ, tại một số trường có uy tín về chất lượng đào tạo và có quan hệ chặt chẽ với doanh nghiệp thì tỉ lệ học sinh, sinh viên tốt nghiệp cao đẳng và trung cấp có việc làm ngay ở mức cao (đạt 100%).
Ông Phạm Vũ Quốc Bình - phó tổng cục trưởng Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp - chia sẻ các ngành, nghề có kết quả tuyển sinh tốt tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực ngành, nghề phổ biến và có nhu cầu sử dụng lao động cao trong xã hội như các lĩnh vực kỹ thuật công nghệ, công nghệ thông tin, du lịch, dịch vụ, nhà hàng, khách sạn...
Tranh thủ nguồn lực doanh nghiệp
Ông Lê Tấn Dũng, thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH, cho rằng một điểm đáng chú ý trong đào tạo nhân lực chất lượng cao hiện nay là sự tham gia của các doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp trong nước và ở Đức cũng có các quỹ dành riêng cho hợp tác đào tạo với doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp không còn chỉ "đợi" nhà trường đào tạo mà đã tích cực tham gia cùng nhà trường. Do vậy, thời gian tới các trường cũng sẽ phải có những chiến lược tranh thủ nguồn lực này từ phía các doanh nghiệp.
Đánh giá đầy đủ để đưa ra kiến nghị, giải pháp đào tạo nghề
Bà Nguyễn Thị Mai Hoa - phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội - cho biết ủy ban này sẽ tăng cường giám sát đồng thời cũng sẽ tham mưu Ủy ban Thường vụ Quốc hội về hoạt động giám sát trong năm 2025 với lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp.
Hoạt động giám sát sẽ nhằm đánh giá đầy đủ về việc thể chế hóa chủ trương, quan điểm của Đảng trong hệ thống pháp luật từ các văn bản luật, dưới luật và đánh giá thực trạng về khâu triển khai thực tiễn, từ đó đưa ra những kiến nghị, đề xuất, giải pháp trong thời gian tới.