Những cái tên bị cấm đặt ở Việt Nam, ảnh hưởng quá trình khai sinh cho con
Tên gọi có liên quan tới cả cuộc đời con trẻ. Do đó cách đặt tên cho trẻ cũng được quy định rõ ràng trong Bộ Luật Dân sự.
Cụ thể khoản 3 Điều 26 Mục 2 Chương III phần thứ nhất Bộ luật Dân sự năm 2015 nêu rõ, việc đặt tên bị hạn chế trong trường hợp xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác hoặc trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự quy định tại Điều 3 của Bộ luật này. Tên của công dân Việt Nam phải bằng tiếng Việt hoặc tiếng dân tộc khác của Việt Nam; không đặt tên bằng số, bằng một ký tự mà không phải là chữ.
Tiếp theo về việc đặt tên cho trẻ thì Khoản 1 Điều 6 Mục 1 Chương II Thông tư 04/2020/TT-BTP ngày 28 tháng 5 năm 2020 cũng quy định: Việc xác định họ, dân tộc, đặt tên cho trẻ em phải phù hợp với pháp luật và yêu cầu giữ gìn bản sắc dân tộc, tập quán, truyền thống văn hóa tốt đẹp của Việt Nam; không đặt tên quá dài, khó sử dụng.
Cái tên theo con suốt cuộc đời nên cần chú ý
Bởi thế khi đặt tên cho con để đi khai sinh, cha mẹ cần chú ý tránh 5 kiểu tên bị cấm, sẽ bị trả hồ sơ, không được làm giấy khai sinh:
- Tên bằng tiếng nước ngoài mà không phải tiếng dân tộc bởi luật quy định tên công dân Việt Nam phải bằng tiếng Việt hoặc tiếng dân tộc khác của Việt Nam, ví dụ như Elizabeth, Manadona...
- Tên bằng ký tự mà không phải chữ, hoặc tên bằng số ví dụ như 1, 2, @, $...
- Tên ảnh hưởng xâm phạm tới lợi ích người khác: Trên thực tế thì hầu như chưa có trường hợp nào rơi vào việc đặt tên xâm phạm lợi ích của người khác.
- Tên không phù hợp với bản sắc dân tộc, tập quán, truyền thống người Việt. Việc xem tên có vi phạm điều này không thì cần xác định theo từng trường hợp cụ thể.
- Tên quá dài. Mặc dù chưa có quy định cụ thể tên được phép đặt bao nhiêu chữ bao nhiêu ký tự. Nhưng cha mẹ nên chú ý tên thường gồm họ, tên đệm, tên chính. Thông thường là 3 -4 chữ. Việc đặt quá dài sẽ gây khó khăn khi thể hiện trên các giấy tờ. Trước đây từng có đề xuất tên không quá 25 ký tự tuy nhiên chưa được phê duyệt thực tế. Do đó cha mẹ cần lưu ý bởi việc đặt tên quá dài cũng gây khó cho con trong quá trình đi học hay làm việc sau này.
Ngoài góc độ pháp luật thì trên thực tế đời sống khi đặt tên cho con cha mẹ cũng cần chú ý tham khảo một số yếu tố quan niệm đời sống:
- Tránh đặt tên sai giới tính: Trong tư duy lâu đời một số tên có gợi nhớ tới giới tính ví như Mai, Hồng, Tuyết thường đặt cho con gái, Hùng, Mạnh, Dũng cho con trai... thì cha mẹ đừng cố làm ngược lại
-Tránh đặt tên quá gây chú ý kiểu như Phạm Như Hồng Thủy... vì có thể sẽ khiến trẻ bị trêu chọc khi đi học...
- Tránh đặt tên con mà gây mâu thuẫn trong gia đình: Một số nơi có tập quán tránh đặt tên trẻ trùng tên người thân nên bạn cũng nên tham khảo gia đình tránh gây mâu thuẫn phiền hà
- Tránh đặt tên xấu cho con: Thời xưa ông bà hay đặt tên xấu vì quan niệm cho dễ nuôi nhưng thời nay đã khác, người ta thích tên đẹp nên đừng đặt tên xấu sẽ khiến con cảm thấy mình không được trân trọng...
Ngoài yếu tố pháp luật cần tham khảo quan niệm tập tục địa phương
Chú ý tham khảo những cái tên bị cấm trên thế giới
Rất nhiều quốc gia trên thế giới cũng đưa ra những quy định đặt tên, cấm một số dạng tên để đảm bảo sự phát triển bình thường của con trẻ, tránh vì lỗi sơ suất trong khi đặt tên cho con maftrer lớn lên bị trêu chọc, bị làm phiền. Do đó bạn cũng cần tham khảo lý do tên này bị cấm trên thế giới để tránh cho con mình:
Những cái tên bị cấm tại Đức: Đức quy định không được đặt tên liên quan tới phân biệt giới tính, không dùng tên đồ vật, tên sản phẩm, cấm những cái tên có thể khiến trẻ bị bôi nhọ, bị sỉ nhục. Theo đó nếu cha mẹ có quốc tịch nước ngoài thì luật pháp Đức cũng cấm những tên bất hợp pháp, nhạy cảm với quê hương của họ. Một số cái tên bị cấm ở Đức như Matti, Osama Bin Laden, Adolf Hitler, Kohl, Stompie…
Nhiều quốc gia cũng quy định những cái tên bị cấm
Những cái tên bị cấm ở Thụy Sỹ: Cha mẹ Thụy sỹ cần gửi tên mong muốn đặt cho con lên Cơ quan Đăng ký hộ tịch Thụy Sỹ để được phê duyệt. Thụy Sỹ sẽ cấm cái tên gây tổn hại đến sức khỏe của trẻ hoặc gây khó chịu cho bên thứ 3, Thụy Sỹ cũng có các quy tắc khác như không đặt tên con trai cho con gái hoặc ngược lại, không đặt tên theo nhân vật phản diện trong Kinh thánh, tên thương hiệu, địa danh… Một số cái tên bị cấm ở Thụy Sỹ như Judas, Chanel, Paris, Schmid, Mercedes…
Những cái tên bị cấm ở Na Uy: Theo quy định tại Na Uy thì cha mẹ không thể chọn tên đã được đăng ký trong sổ đăng ký dân số của Na Uy làm họ hoặc tên đệm bởi tại nước này, tên đệm về cơ bản là họ thứ hai. Ngoài ra, một số cái tên trùng với họ phổ biến tại đây như Hansen, Haugen, Johansen, Olsen, Larsen… cũng không được phép sử dụng.
Những cái tên bị cấm ở Malaysia: MDanh sách tên bị cấm ở đất nước này gồm những cái tên gọi động vật, mang hàm ý xúc phạm, con số, tên hoàng gia, thực phẩm như Chinese Ah Chwar, Woti, Khiow Khoo, Chow Tow, Sor Chai…
Những cái tên bị cấm ở Trung Quốc: Trung Quốc không cho phép đưa các ký hiệu hoặc chữ số vào tên trẻ em. Biểu tượng at được phát âm là “ai-ta” trong tiếng Trung, đồng âm với cụm từ “yêu anh ta cũng sẽ bị cấm.
Những cái tên bị cấm ở Arab Saudi: Từ năm 2014, chính phủ Arab Saudi đã cấm hơn 50 cái tên mà họ cho là “quá xa lạ, không phù hợp, báng bổ hoặc trái với truyền thống xã hội, tôn giáo”. Một số cái tên bị cấm như Alice, Elaine, Linda, Sandy, Binyameen, Malika, Malak, Maya…
Những cái tên bị cấm ở Pháp: Tòa án địa phương ở Pháp có thể từ chối tên đó nếu họ cho rằng tên gọi có ý nghĩa nhạo báng, dễ khiến bé gặp nhiều rắc rối sau này. Một số tên bị cấm đặt ở Pháp như: MJ, Manhattan, Joyeux, Deamon, Prince William, Mini Cooper, Nutella, Fraise…
Những cái tên bị cấm ở Mexico: Năm 2012, giới chức bang Sonora, Mexico đã phê duyệt đạo luật cấm 61 cái tên mà họ cho rằng có thể khiến trẻ bị bắt nạt sau này. Chúng gồm Facebook, Rambo, Escroto, Hermione, James Bond, Batman, Harry Potter…
Những cái tên bị cấm ở Iceland: Nếu cha mẹ là người Iceland thì trước khi khai sinh cho con, họ đều phải nộp tên của con mình tới Cơ quan đăng ký quốc gia trong vòng 6 tháng sau sinh. Tên đó sẽ được Ủy ban đặt tên quốc gia duyệt. Có tới 50% cái tên bị từ chối vì vi phạm các yêu cầu đặt tên. Nước này quy định tên của trẻ phải không xung đột với cấu trúc ngôn ngữ Iceland, và viết theo quy tắc chính tả thông thường ở nước này. Nếu tên có chứa từ không nằm trong bảng chữ cái Iceland như (C, Q, W) sẽ bị loại. Một số tên bị cấm ở nước này như Zoe, Harriet, Duncan, Enrique...
Những cái tên bị cấm ở New Zealand: Chính quyền New Zealand có thể từ chối những cái tên nếu chúng mang tính xúc phạm, gây hiểu nhầm... Những cái tên bị cấm như Lucifer (chúa quỷ địa ngục trong Kinh thánh), Fish và Chips (tên cá rán ăn kèm khoai tây chiên của Anh). Tuy nhiên, cái tên độc dị nhất từng được lan truyền tại New Zealand chính là "Talula Does The Hula From Hawaii" (lược dịch là: Talula nhảy Hula từ Hawaii).