Chúng ta đôi khi vẫn lơ là việc cho con cháu, người quen mượn xe. Cho các đối tượng chưa đủ tuổi hoặc chưa có bằng lái, bằng lái hết hạn, bằng lái bị tạm giữ là những đối tượng chưa đủ điều kiện lái xe. Giao xe (kể cả cho mượn) cho những người này thì chủ xe cũng bị liên lụy và bị xử phạt.
Theo quy định của Luật giao thông đường bộ năm 2018, tại các khoản 7, 8, 9, 10 của Điều 8 quy định các hành vi bị nghiêm cấm, gồm:
- Điều khiển phương tiện giao thông đường bộ mà trong cơ thể có chất ma túy.
- Điều khiển xe ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng trên đường mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn; Điều khiển xe mô tô, xe gắn máy mà trong máu có nồng độ cồn vượt quá 50 miligam/100 mililít máu hoặc 0,25 miligam/1 lít khí thở.
Cần nghiêm khắc từ chối không cho người chưa đủ điều kiện lái xe mượn xe
- Điều khiển xe cơ giới không có giấy phép lái xe theo quy định. Điều khiển xe máy chuyên dùng tham gia giao thông đường bộ không có chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ, bằng hoặc chứng chỉ điều khiển xe máy chuyên dùng.
- Giao xe cơ giới, xe máy chuyên dùng cho người không đủ điều kiện để điều khiển xe tham gia giao thông đường bộ.
Người đủ điều kiện lái xe là người:
- Đủ 16 tuổi trở lên được lái xe gắn máy có dung tích xi-lanh dưới 50 cm3; người đủ 18 tuổi trở lên được lái xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh có dung tích xi-lanh từ 50 cm3 trở lên và các loại xe có kết cấu tương tự; xe ô tô tải, máy kéo có trọng tải dưới 3.500 kg; xe ô tô chở người đến 9 chỗ ngồi;...
-Có bằng lái xe (giấy phép lái xe). Giấy phép lái xe được căn cứ vào kiểu loại, công suất động cơ, tải trọng và công dụng của xe cơ giới Điều 59 của Luật giao thông đường bộ 2018, theo đó xe mô tô hai bánh có dung tích xi lanh từ 50 cm3 trở lên mới cần phải có giấy phép lái xe.
Khi giao xe cho những người không đủ điều kiện lái xe sẽ bị xử phạt theo Nghị định 100/2019/NĐ-CP. Điểm đ khoản 5 Điều 30 Nghị định 100/2019 quy định:
- “Giao xe hoặc để cho người không đủ điều kiện theo quy định tại khoản 1 Điều 58 của Luật Giao thông đường bộ điều khiển xe tham gia giao thông (bao gồm cả trường hợp người điều khiển phương tiện có giấy phép lái xe nhưng đã hết hạn sử dụng hoặc đang trong thời gian bị tước quyền sử dụng)” thì bị phạt tiền từ 800.000 đồng đến 2 triệu đồng đối với cá nhân, từ 1,6 - 4 triệu đồng đối với tổ chức là chủ xe mô tô, xe gắn máy và các loại xe tương tự xe mô tô thực hiện hành vi vi phạm này.
- Trường hợp giao xe hoặc để cho người không đủ điều kiện theo quy định tại khoản 1 Điều 58, khoản 1 Điều 62 của Luật Giao thông đường bộ điều khiển xe tham gia giao thông (bao gồm cả trường hợp người điều khiển phương tiện có giấy phép lái xe, chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ nhưng đã hết hạn sử dụng hoặc đang trong thời gian bị tước quyền sử dụng) thì bị phạt tiền từ 4 - 6 triệu đồng đối với cá nhân, từ 8 - 12 triệu đồng đối với tổ chức là chủ xe ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng và các loại xe tương tự xe ô tô thực hiện hành vi vi phạm này.
Trường hợp nếu để xảy ra tai nạn giao thông chết người, thì người cho mượn phương tiện bị xử lý “Tội giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ” quy định tại Điều 264 Bộ Luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Mức phạt cao nhất đối với tội này là phạt tù lên đến 7 năm; bị phạt tiền từ 10-30 triệu đồng.
Hiện nay Bộ Công An đang đề xuất trong Dự thảo Nghị định sửa đổi tăng mức xử phạt hành vi giao xe cho người không đủ điều kiện lái xe.
- Với xe máy: cơ quan soạn thảo đề xuất phạt tiền 8-10 triệu đồng với cá nhân, 16-20 triệu đồng với tổ chức giao xe hoặc để cho người không đủ điều kiện cầm lái.
- Với xe ô tô: đề xuất phạt tiền 28-30 triệu đồng với cá nhân, 56-60 triệu với tổ chức giao xe hoặc để cho người không đủ điều kiện cầm lái.