Vụ nhà máy luyện chì ở Ngân Sơn - Bắc Kạn bị tố gây ô nhiễm: Cần xử lý nghiêm để đảm bảo an toàn cho tính mạng, sức khỏe của người dânGĐXH - Người dân sống cạnh nhà máy luyện chì và khai thác, chế biến đá thạch anh thuộc thôn Bằng Lãng, xã Thượng Quan, huyện Ngân Sơn, Bắc Kạn lo lắng về sức khỏe, tính mạng khi công ty đổ bùn thải "trên đầu".
Đổ đất chắn đường sau khi PV ra về
Liên quan đến những lùm xùm xoay quanh việc hàng chục hộ dân sinh sống cạnh nhà máy luyện chì và khai thác, chế biến đá thạch anh (nhà máy luyện chì) ở thôn Bằng Lãng, xã Thượng Quan, huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn đang ngày đêm bất an về sức khỏe mà trước đó Gia đình và Xã hội đăng tải, ngày 4/11/2024, PV tiếp tục ghi nhận và trao đổi thông tin với người dân xung quanh khu vực.
Trao đổi với PV, ông Phan Văn Năm - Bí thư Chi bộ thôn Bằng Lãng cho biết, những ngày qua xe tải vẫn ra vào nhà máy và hoạt động rầm rộ, trong đó có cả container. Theo ông Năm, lò nung bên trong nhà máy luyện chì vẫn hoạt động. Bên cạnh đó, đoạn đường người dân hay đi lên nương, nuôi thả trâu bò (đường cạnh nhà máy đi qua chỗ đổ bùn thải - PV) sau khi PV rời đi, bên công ty đã sử dụng máy xúc lấp chắn ngang đường không cho đi lại. Về sau người dân phải tự bới đất để đi.
Tương tự, ông Mạnh - Trưởng thôn Bằng Lãng thông tin thêm: "Cách đây 2, 3 hôm có đoàn kiểm tra vào nhà máy, có cả công an. Tuy nhiên, thôn không nằm trong thành phần đoàn kiểm tra, mãi cuối ngày đại diện thôn mới được gọi lên".
Từng bị báo chí phản ánh gây ảnh hưởng đến nguồn nước người dân
Theo tìm hiểu của PV Gia đình và Xã hội, năm 2019, tại nhà máy luyện chì nêu trên, nhiều hộ dân của thôn Bằng Lãng, xã Thượng Quan, huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn đã làm đơn kêu cứu khi phát hiện nguồn nước sinh hoạt bốc mùi lạ.
Nhà máy luyện chì và khai thác, chế biến đá thạch anh ở thôn Bằng Lãng, xã Thượng Quan, huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn.
Thông tin trên tờ Dân việt (xuất bản ngày 5/7/2019) cho hay, qua ghi nhận thực địa, đầu nguồn nước được cho là có mùi lạ mà nhiều hộ dân trong thôn đang sử dụng nằm ngay trong khu vực của nhà máy luyện chì thuộc Công ty CP Khoáng sản Na Rì Hamico, cách nhà máy chỉ vài trăm mét. Hiện trạng nước được dẫn tại khu vực này bốc mùi rất khó chịu. Ngoài nhà máy luyện chì còn có nhà máy bột đá thạch anh đặt cách đó không xa là mấy.
Theo một người dân ở thôn Bằng Lãng chia sẻ trên tờ Dân việt, khi dùng nước sinh hoạt từ nguồn nước trong khu vực nhà máy luyện chì của Công ty CP Na Rì Hamico, cả gia đình bà đều bị đau bụng, đau đầu, rất khó chịu. Do khu vực nhà bà chỉ có duy nhất nguồn nước này nên vẫn phải sử dụng cho đến khi phía công ty phát nước cho gia đình.
Thôn Bằng Lãng có 10 hộ thời điểm đó phải sử dụng nguồn nước trong khu nhà máy luyện chì của Công ty CP Khoáng sản Na Rì Hamico. Ngoài 10 hộ dân trên, còn 15 hộ dân khác cùng thuộc thôn Bằng Lãng (dùng nước tại một khu vực khác) cũng đã hết sức bất an khi phát hiện có việc đổ thải sau tuyển quặng phía trên đầu nguồn nước sạch mà họ đang dùng.
Một số bao tải màu đen chôn lấp được người dân phát hiện trước đó.
Sau khi có đơn kêu cứu của 25 hộ dân của thôn Bằng Lãng, xã Thượng Quan, huyện Ngân Sơn, ngày 25/6/2019, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Kạn đã tiến hành kiểm tra tại hiện trường. Kết quả, từ tháng 3/2019, Công ty CP Khoáng sản Na Rì Hamico đã ký kết hợp đồng hợp tác với Công ty TNHH Anh Vũ có địa chỉ ở tỉnh Thái Nguyên.
Công ty TNHH Anh Vũ có đầu tư vào nhà máy luyện chì và nhà máy bột đá thạch anh tại xã Thượng Quan. Việc đổ đất, đá thải gần nguồn nước là do Công ty TNHH Anh Vũ thực hiện; đất, đá thải đem đổ là đất mặt có lẫn bao bì rác thải đã được chôn lấp từ lâu,...
Liên quan đến việc đổ thải, sâu xa là từ những năm trước, Công ty CP Na Rì Hamico có chế biến bột đá từ quặng thạch anh, còn tồn 11.000 tấn. Công ty này đã xin tỉnh Bắc Kạn cho phép tận thu, vận chuyển số quặng trên đi tiêu thụ và đã được UBND tỉnh Bắc Kạn đồng ý. Việc vận chuyển số quặng trên về nhà máy chế biến phải có phương án vận chuyển được Sở Công thương thẩm định. Tuy nhiên, việc mở đường để vận chuyển số quặng tồn lại của công ty gây ảnh hưởng đến nguồn nước của người dân trong thôn Bằng Lãng, xã Thượng Quan, huyện Ngân Sơn. Tỉnh Bắc Kạn đã chỉ đạo dừng thực hiện việc vận chuyển cho tới khi kiểm tra, khắc phục xong...
Người dân dẫn PV đi xem dòng suối dưới chân đồi bãi đổ bùn thải.
Hé lộ thời điểm Công ty TNHH Anh Vũ "nhảy" vào nhà máy luyện chì
Theo tài liệu PV Gia đình và Xã hội có, trong báo cáo số 662/BC-UBND ngày 11/11/2020, của UBND tỉnh Bắc Kạn thực hiện nghị quyết của HĐND tỉnh về kết quả giám sát chuyên đề và kết luận giữa kỳ họp của Thường trực tỉnh do bà Đỗ Thị Minh Hoa - Q. Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Kạn ký, nhà máy tuyển luyện chì kẽm tại xã Thượng Quan, huyện Ngân Sơn của Công ty CP khoáng sản Na Rì Hamico được sự đồng ý về chủ trương của UBND tỉnh Bắc Kạn về việc gia hạn thời gian cải tạo, sửa chữa nhà máy tuyển luyện chì kẽm huyện Ngân Sơn tại văn bản số 5095/UBND-KTTCKT ngày 11/9/2019. Công ty CP Khoáng sản Na Rì Hamico ký hợp đồng cho thuê nhà máy với Công ty TNHH Anh Vũ với hợp đồng số 72/2019/TNM ngày 25/10/2019.
Theo đó, Công ty CP Khoáng sản Na Rì Hamico cho Công ty TNHH Anh Vũ thuê Nhà máy tuyển luyện chì kẽm huyện Ngân Sơn tại thôn Bằng Lãng, xã Thượng Quan, huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn, thời hạn thuê nhà máy là 05 năm để sửa chữa, cải tạo nhà máy và thực hiện hoạt động luyện chì. Sau khi sửa chữa, cải tạo, nhà máy tuyển luyện chì kẽm huyện Ngân Sơn đã đi vào hoạt động tương đối ổn định từ ngày 25/3/2020. Đến thời điểm UBND tỉnh Bắc Kạn báo cáo, đơn vị đã sản xuất được trên 600 tấn sản phẩm chì thô.
Chất xỉ màu đen kịt đổ ngoài môi trường được PV ghi nhận lại.
Cũng theo tài liệu PV có được, ngày 5/10/2021, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Kạn có văn bản số 2264/STNMT-MT về trả lời ý kiến, kiến nghị của cử tri sau kỳ họp thứ ba, HĐND tỉnh Bắc Kạn khóa X. Trước đó, tại kỳ họp thứ ba, HĐND tỉnh Bắc Kạn khóa X cử tri Phan Văn Năm thôn Băng Lãng, xã Thượng Quan phản ánh: "Lò đốt khoáng sản của Công ty Anh Vũ có mùi hôi vào ban đêm. Đề nghị kiểm tra, khắc phục tình trạng trên và trả lời người dân được biết hóa chất công ty sử dụng để đốt khoáng sản có ảnh hưởng đến môi trường sống không?".
Theo ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh Bắc Kạn tại văn bản số 5769/UBND-TH ngày 31/8/2021 về việc trả lời ý kiến, kiến nghị của cử tri, ngày 30/9/2021, Sở Tài nguyên và Môi trường đã chủ trì, phối hợp với Sở Công thương, UBND huyện Ngân Sơn, UBND xã Thượng Quan và cử tri Phan Văn Năm tiến hành kiểm tra thực tế tại xưởng tuyển luyện chì kẽm Ngân Sơn.
"Kết quả kiểm tra, báo cáo của Công ty TNHH Anh Vũ, xưởng tuyển luyện đã hoạt động được 02 năm gần đây và quá trình tuyển được thực hiện cả ngày và đêm; nguyên liệu, nhiên liệu sử dụng cho lò đốt bao gồm: quặng oxit chì và phụ gia (quặng sắt, đá vôi, than), quá trình tuyển luyện không sử dụng hóa chất khác. Trong quá trình hoạt động có phát sinh mùi hôi từ quá trình nung luyện;... Tại thời điểm kiểm tra, xưởng tuyển luyện tạm ngừng hoạt động do sự cố hỏng lò từ ngày 29/9/2021" - văn bản có nêu.
Địa điểm đổ bùn thải qua hình ảnh PV ghi nhận.
Văn bản của Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết thêm: "Qua trao đổi, thảo luận, phản ánh của cử tri về việc lò đốt của nhà máy phát sinh mùi hôi là đúng. Tuy nhiên, mùi hôi không không liên tục, không nồng nặc và theo kết quả quan trắc môi trường định kỳ quý 1 năm 2021, các thông số quan trắc đối với môi trường không khí đều nằm trong giới hạn cho phép của các quy chuẩn hiện hành".
Trước đó, theo ghi nhận của PV, trong quá trình sản xuất của nhà máy luyện chì nêu trên, chúng tôi phát hiện các xỉ màu đen kịt được đổ ra ngoài môi trường tại các bìa rừng. Cùng với bùn thải, được đổ nhiều địa điểm xung quanh nhà máy nhìn như một "sân vận động" trên đỉnh đồi,... Điều này khiến người dân lo lắng về lâu dài sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
Liên quan đến việc người dân thôn Bằng Lãng phản ánh về nhà máy luyện chì, để trao đổi thông tin khách quan, đa chiều, PV liên hệ với đại diện doanh nghiệp để hỏi về các giấy tờ pháp lý, phản ánh của người dân về ô nhiễm môi trường.... Thế nhưng không hiểu lý do gì vị chủ nhà máy lại văng lời tục tĩu, xưng hô không chuẩn mực và dọa chém người dân phản ánh tình trạng ô nhiễm.
Gia đình và Xã hội sẽ tiếp tục thông tin.