Mạng xã hội ngày càng phát triển, kéo theo đó là những rủi ro về an ninh mạng như: tung tin giả, bôi nhọ danh dự cá nhân, lừa đảo trực tuyến,... Rất nhiều người vô tư bình luận, chia sẻ thông tin trên Facebook, TikTok, YouTube mà không hề biết rằng mình đang vi phạm Luật An ninh mạng 2018.
Thực tế, đã có nhiều trường hợp bị xử phạt hàng chục triệu đồng, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự chỉ vì đăng tải nội dung sai sự thật hoặc xúc phạm người khác trên không gian mạng. Vậy Luật An ninh mạng 2018 quy định những gì? Hành vi nào bị cấm? Nếu vi phạm, bạn sẽ bị xử phạt như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu ngay để không rơi vào rắc rối trên mạng xã hội.
Cảnh báo: Vi phạm Luật An ninh mạng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Luật An ninh mạng là gì?
Luật An ninh mạng 2018 (hiệu lực từ 1/1/2019) là bộ luật quy định về bảo vệ an ninh quốc gia, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân trên không gian mạng. Luật cũng đề cập đến trách nhiệm của cá nhân, tổ chức trong việc sử dụng mạng xã hội nhằm ngăn chặn những hành vi vi phạm pháp luật như đưa tin sai sự thật, bôi nhọ danh dự cá nhân, tổ chức hay các hành vi xâm phạm an ninh quốc gia.
Luật An ninh mạng áp dụng cho những đối tượng nào?
Luật An ninh mạng 2018 áp dụng cho cả cá nhân và tổ chức hoạt động trên không gian mạng, bao gồm:
- Người sử dụng mạng xã hội (Facebook, TikTok, YouTube, Zalo,…)
- Các tổ chức, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ mạng tại Việt Nam)
- Các tổ chức, cá nhân nước ngoài có hoạt động tại Việt Nam liên quan đến lĩnh vực an ninh mạng
Mục đích của Luật An ninh mạng
- Bảo vệ quyền riêng tư và danh dự cá nhân trên mạng
- Chống lại các hành vi xâm phạm an ninh quốc gia
- Ngăn chặn tin giả, tin sai sự thật lan truyền trên mạng
- Bảo vệ trẻ em và thanh thiếu niên khỏi nội dung độc hại
- Xử lý các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản qua mạng
Theo Luật An ninh mạng, những hành vi nào bị cấm?
Luật An ninh mạng nghiêm cấm các hành vi sau:
- Đưa thông tin xuyên tạc, bịa đặt, xúc phạm danh dự cá nhân, tổ chức
- Tuyên truyền, kích động bạo lực, phá hoại thuần phong mỹ tục
- Xâm phạm an ninh quốc gia, tiết lộ bí mật nhà nước
- Lợi dụng mạng xã hội để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản
- Phát tán virus, tấn công mạng, xâm nhập hệ thống thông tin trái phép
- Tổ chức, lôi kéo người khác tham gia vào các hoạt động chống phá Nhà nước
Chế tài xử phạt hành vi vi phạm pháp luật an ninh mạng
Mức xử phạt vi phạm theo Luật An ninh mạng được chia thành xử phạt hành chính và truy cứu trách nhiệm hình sự, tuỳ vào mức độ vi phạm.
| Đưa tin giả, sai sự thật, xuyên tạc, vu khống | Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng | Phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm; nếu gây hậu quả nghiêm trọng, phạt tù từ 03 năm đến 07 năm. |
| Tiết lộ thông tin cá nhân trái phép | Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng | Có thể bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm nếu gây hậu quả nghiêm trọng |
| Xúc phạm danh dự, nhân phẩm cá nhân | Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000. 000 đồng | Phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm nếu gây hậu quả nghiêm trọng |
| Phát tán virus, phầm mềm độc hại | Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến đến 30.000.000 đồng | Phạt tù từ 01 năm đến 05 năm; nếu gây hậu quả nghiêm trọng, phạt tù từ 05 năm đến 12 năm |
| Lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng | Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đông | Phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm; nếu chiếm đoạt tài sản có giá trị lớn, phạt tù từ 02 năm đến 07 năm |
| Tấn công mạng, xâm nhập hệ thống trái phép | Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng | Phạt tù từ 01 năm đến 05 năm; nếu gây hậu quả nghiêm trọng, phạt tù từ 05 năm đến 10 năm. |
Ví dụ:
Trường hợp 1: Đưa tin giả, sai sự thật, xuyên tạc, vu khống
Tháng 8/2023, ông Nguyễn Văn A (trú tại TP.HCM) đã đăng tải trên Facebook cá nhân thông tin về một vụ bắt cóc trẻ em tại địa phương, gây hoang mang trong cộng đồng. Sau khi xác minh, cơ quan chức năng kết luận thông tin này là bịa đặt. Ông A bị phạt hành chính 7,5 triệu đồng theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực viễn thông và công nghệ thông tin.
Trường hợp 2: Tiết lộ thông tin cá nhân trái phép
Tháng 3/2024, Nguyễn Thị B tiết lộ thông tin cá nhân của một người khác lên mạng xã hội mà không có sự đồng ý, gây ảnh hưởng đến đời sống riêng tư của người này. Hành vi này bị phạt 30 triệu đồng theo Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP. Nếu vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng, người này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức phạt tù từ 01 đến 05 năm theo Điều 288 Bộ luật Hình sự.
Trường hợp 3: Xúc phạm danh dự, nhân phẩm cá nhân
Tháng 10/2023, bà Trần Thị B (một TikToker có lượng theo dõi lớn) đã đăng video chế giễu, xúc phạm danh dự của một nghệ sĩ nổi tiếng. Hành vi này gây phản ứng tiêu cực từ cộng đồng mạng và ảnh hưởng đến uy tín của nghệ sĩ. Cơ quan chức năng đã xử phạt hành chính bà B 10 triệu đồng và yêu cầu gỡ bỏ video vi phạm.
Trường hợp 4: Phát tán virus, phầm mềm độc hại
Ông Nguyễn Văn E, một lập trình viên tại Đà Nẵng, đã tạo ra ứng dụng giả mạo, khi người dùng tải về sẽ bị đánh cắp dữ liệu cá nhân. Ông E đã bán dữ liệu của hơn 100.000 người dùng cho bên thứ ba. Sau khi bị phát hiện, ông E bị xử phạt 50 triệu đồng và buộc gỡ bỏ ứng dụng theo quy định của Luật An ninh mạng.
Trường hợp 5: Lừa đảo, chiếm đoạt tài sản qua mạng
Tháng 12/2023, ông Phạm Văn D tại Hà Nội đã lập trang web giả mạo ngân hàng, gửi email lừa đảo khách hàng nhập thông tin đăng nhập, sau đó chiếm đoạt hơn 500 triệu đồng từ các tài khoản. Ông D bị bắt và kết án 3 năm tù theo Điều 290 Bộ luật Hình sự về tội "Sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để chiếm đoạt tài sản".
Trường hợp 6: Tấn công mạng, xâm nhập hệ thống trái phép
Tháng 11/2024, Lê Văn F đã xâm nhập trái phép vào hệ thống mạng của một công ty để đánh cắp dữ liệu kinh doanh, gây thiệt hại nghiêm trọng. Cơ quan chức năng đã xử phạt hành chính 50 triệu đồng theo Điều 80 Nghị định 15/2020/NĐ-CP. Nếu hành vi này gây thiệt hại lớn, người này có thể bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm, hoặc lên đến 10 năm tù nếu ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh hệ thống, theo Điều 289 Bộ luật Hình sự.
Lưu ý: Các mức phạt và hình thức phạt cụ thể có thể thay đổi tuỳ theo tính chất, mức độ vi phạm và hậu quả gây ra.
Người dùng cần nâng cao ý thức khi sử dụng mạng xã hội để tránh vi phạm Luật An ninh mạng.
Người dân cần làm gì để tránh vi phạm Luật An ninh mạng ?
Luật An ninh mạng 2018 ra đời nhằm bảo vệ an ninh quốc gia, đảm bảo trật tự an toàn xã hội trên không gian mạng và ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, nhiều người dùng Internet vô tình vi phạm luật do thiếu hiểu biết hoặc không kiểm soát chặt chẽ nội dung mình đăng tải, chia sẻ. Để tránh rơi vào rắc rối pháp lý, mỗi cá nhân cần thực hiện các nguyên tắc quan trọng dưới đây.
Cẩn trọng khi đăng tải và chia sẻ thông tin trên mạng xã hội
Một trong những lỗi phổ biến nhất mà nhiều người mắc phải là chia sẻ tin giả, thông tin sai sự thật mà không kiểm chứng. Luật An ninh mạng 2018 nghiêm cấm hành vi phát tán thông tin xuyên tạc, bịa đặt, gây hoang mang dư luận hoặc ảnh hưởng đến uy tín cá nhân, tổ chức.
Người dân cần lưu ý:
- Chỉ chia sẻ thông tin từ các nguồn chính thống như báo chí, cơ quan chức năng.
- Không đăng tải hoặc phát tán tin đồn không kiểm chứng về chính trị, xã hội, y tế, an ninh,…
- Tránh sử dụng ngôn từ kích động, gây mâu thuẫn, xúc phạm người khác trên không gian mạng.
Không xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác trên không gian mạng
Bình luận tiêu cực, lăng mạ người khác trên Facebook, TikTok hay YouTube có thể khiến người đăng tải vi phạm Luật An ninh mạng 2018. Mọi hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm cá nhân hoặc tổ chức đều bị xử lý nghiêm khắc.
Người dân cần lưu ý:
- Không dùng mạng xã hội để công kích, chửi bới, vu khống hoặc lăng mạ người khác.
- Không lan truyền thông tin cá nhân của người khác khi chưa được sự đồng ý.
- Nếu gặp bài viết xúc phạm mình, hãy báo cáo vi phạm thay vì tham gia tranh cãi.
Bảo vệ thông tin cá nhân, tránh bị đánh cắp hoặc lạm dụng
Luật An ninh mạng 2018 quy định rõ việc bảo vệ dữ liệu cá nhân trên không gian mạng. Nhiều người vô tình công khai quá nhiều thông tin cá nhân, tạo điều kiện cho kẻ xấu thực hiện hành vi lừa đảo, đánh cắp danh tính.
Người dân cần lưu ý:
- Hạn chế công khai số điện thoại, địa chỉ, số CMND/CCCD trên mạng xã hội.
- Không chia sẻ mật khẩu, mã OTP hoặc thông tin tài khoản ngân hàng cho bất kỳ ai qua tin nhắn, email.
- Kích hoạt xác thực hai bước (2FA) để bảo vệ tài khoản cá nhân khỏi hacker.
Không tham gia hoặc tiếp tay cho các hành vi lừa đảo trên mạng
Lừa đảo trên mạng ngày càng tinh vi, từ giả danh cơ quan chức năng đến chiêu trò trúng thưởng, vay tiền online. Luật An ninh mạng 2018 nghiêm cấm các hành vi lợi dụng mạng xã hội để lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Người dân cần lưu ý:
- Cảnh giác với các cuộc gọi giả mạo công an, ngân hàng yêu cầu chuyển tiền để "xác minh tài khoản".
- Không tham gia vào các đường dây đa cấp, kiếm tiền online không rõ nguồn gốc.
- Khi nhận được tin nhắn, email lạ, hãy kiểm tra kỹ nguồn gốc trước khi làm theo hướng dẫn.
Không phát tán mã độc, virus hoặc tấn công mạng
Một số người tham gia các nhóm hacker, sử dụng phần mềm độc hại để xâm nhập hệ thống hoặc đánh cắp dữ liệu. Những hành vi này vi phạm nghiêm trọng Luật An ninh mạng 2018 và có thể phải đối mặt với án phạt nặng.
Người dân cần lưu ý:
- Không cài đặt hoặc chia sẻ phần mềm lạ, ứng dụng không rõ nguồn gốc.
- Tránh nhấp vào đường link đáng ngờ có thể chứa virus hoặc mã độc.
- Nếu phát hiện hành vi xâm nhập hệ thống, báo cáo cơ quan chức năng ngay lập tức.
Không gian mạng là môi trường mở, nhưng không đồng nghĩa với việc ai cũng có thể sử dụng tùy tiện mà không tuân theo quy định. Luật An ninh mạng 2018 đã đưa ra những chế tài nghiêm khắc để ngăn chặn hành vi vi phạm, bảo vệ an ninh quốc gia và quyền lợi cá nhân. Để tránh vi phạm, người dân cần sử dụng mạng xã hội có trách nhiệm, kiểm soát thông tin cá nhân, cảnh giác trước các chiêu trò lừa đảo và không chia sẻ nội dung sai lệch. Chủ động tuân thủ pháp luật không chỉ giúp bảo vệ chính mình mà còn góp phần xây dựng một môi trường mạng văn minh, an toàn.
Giữa “tâm bão" lộ clip nhạy cảm, cư dân mạng nhắc lại phát ngôn của Văn Mai Hương phản đối luật An ninh mạngGiadinhNet - Giữa ồn ào lộ clip nhạy cảm, nhiều nghệ sĩ Việt lên tiếng bảo vệ, khuyên Văn Mai Hương kiện tới cùng kẻ phát tán. Tuy nhiên, chính điều này đã khiến một số người nhắc lại chuyện nữ ca sĩ phản đối luật an ninh mạng cách đây không lâu.
Người tung tin đồn vụ học sinh trường Gateway tử vong có thể bị xử lý theo Luật An ninh mạngGiadinhNet – Theo Điều 8, Luật An ninh mạng việc "Đưa thông tin sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân, gây thiệt hại đến hoạt động kinh tế - xã hội, gây khó khăn cho hoạt động của cơ quan nhà nước hoặc người thi hành công vụ, xâm hại quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác..." là hành vi bị cấm theo quy định pháp luật.
Không lưu tâm, người dùng Facebook dễ vi phạm Luật An ninh mạngGiadinhNet - Nắm được các điều cấm quy định trong Luật An ninh mạng sẽ giúp người dùng Facebook, Zalo nói riêng và các mạng xã hội khác nói chung né được nguy cơ phạm luật.
