Ngày 20/11, đại diện Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết bệnh nhân nhập viện trong tình trạng mất kiểm soát đại tiểu tiện. Kết quả xét nghiệm tìm thấy chất độc aconitin có trong củ ấu tàu. Ngoài ra, chỉ số Troponin T của bệnh nhân là 31,74 ng/L (gấp gần 3 lần bình thường) cho thấy cơ tim tổn thương.
Anh cho biết sử dụng củ ấu tàu mấy chục năm, bằng cách luộc ăn và uống nước (một lượng rất ít) để tăng sức mạnh xương khớp, chịu đòn, tránh đau khi tập võ. Nhiều lần ăn, anh thấy tê bì khắp cơ thể, thường xử trí bằng cách chạy hoặc nhờ người tác động lực vào cơ thể để toát mồ hôi, sau đó bình thường. Tuy nhiên lần này, bệnh nhân đã chạy nhiều vòng và nhờ người hỗ trợ tác động vật lý, chủ động tạo nôn để đẩy phần đã sử dụng ra ngoài nhưng hiện tượng tê bì ngày càng nặng, người choáng váng, ngất, vệ sinh không tự chủ.
Các bác sĩ tuyến huyện xử trí truyền dịch, sau đó chuyển tuyến đến Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai. Bác sĩ Nguyễn Văn Chiến chẩn đoán bệnh nhân ngộ độc củ ấu tàu.
Củ này còn gọi là ô đầu, ú tầu, gấu tầu, củ gấu rừng là rễ của cây ô đầu, thường mọc hoang hoặc trồng ở vùng biên giới phía Bắc. Thành phần độc tố chính của ấu tàu là aconitin (chất gây tê đầu lưỡi) và các alcalloid khác, có thể gây tử vong chỉ với một hàm lượng rất nhỏ.
Củ ấu tàu. Ảnh minh họa: Bệnh viện cung cấp
Ngộ độc aconitin rất nhanh, các triệu chứng có thể xuất hiện ngay hoặc sau vài phút, vài giờ khi uống dịch chiết xuất hoặc ăn củ, rễ, lá cây. Dấu hiệu đặc trưng là cảm giác tê bì môi, lưỡi, chân, tay, thậm chí toàn thân, đau bụng, nôn, tiêu chảy. Nguy hiểm hơn, người bệnh loạn nhịp tim. Đây là nguyên nhân chính gây tử vong và nguy cơ tử vong luôn thường trực khi ngộ độc đã xảy ra, theo bác sĩ Chiến.
Ở Việt Nam, củ ấu tàu chỉ ở dạng thô (củ còn nguyên dạng) hoặc dạng thái lát, dễ nhận dạng. Tuy nhiên nhiều bệnh nhân sử dụng thuốc y học cổ truyền dạng viên, sau đó bị ngộ độc, xét nghiệm mẫu thuốc và nước tiểu thấy độc tố aconitin.
Bác sĩ khuyến cáo khi sử dụng các chế phẩm có thành phần là củ ấu tàu cần thận trọng. Không tự chế biến củ ấu tàu làm thức ăn nếu không biết cách loại bỏ độc tố. Không được uống rượu ngâm củ ấu tàu bởi có thể ngộ độc dẫn đến tử vong. Các loại rượu ngâm củ ấu tàu dùng để xoa bóp phải được dán nhãn rõ ràng, cất giữ cẩn thận, tránh xa tầm tay trẻ em.
Khi xuất hiện các triệu chứng ngộ độc cần lập tức đến cơ sở y tế gần nhất để xử trí, tuyệt đối không ở nhà tự theo dõi hoặc điều trị theo biện pháp dân gian.
Thúy Quỳnh